اگر هنگام تولد عیسی مسیح، شرایط فعلی حاکم بود و مریم و یوسف قرار بود در شرایطی مشابه امروز وارد بیت اللحم شوند قطعا برای مسیحیان جهان داستانی متفاوت از کریسمس رقم می خورد. این را کشیش ابراهیم شمالی، ساکن بیت اللحم به روزنامه گاردین می گوید. کشیش شمالی می گوید: «اگر مسیح قرار بود امسال دنیا بیاید، راه بیت اللحم بسته بود. او باید یا در ایستگاه بازرسی متولد می شد و یا در کنار دیوار حائل. مریم و یوسف هم یا باید مجوز ورود به اسرائیل را در دست داشتند یا توریست بودند».
بیت اللحم، شهر زادگاه عیسی مسیح نه تنها قلب مسیحیان فلسطینی بلکه مکان مقدسی برای تمام مسیحیان جهان است و هر ساله در این روزها، مومنان مسیحی مراسم عشای ربانی را در آنجا با اشتیاق برگزار می کنند. این روزها میدان المهد در این شهر غرق در نور درخت کریسمس بزرگی است که چراغانی شده و فرشته های نورانی و ستاره ها و زنگ های براق خیابان ها را پر کرده اند. اما تنها چند کیلومتر آن سو تر، همه چیز متفاوت است.
نواری از یک شهرک یهودی در زمینی به وسعت ۱۸ کیلومتر مربع، که روزی بیت اللحم شمالی بود، آن شهر را از پاره تاریخی اش اورشلیم جدا می کند. مقامات اسرائیلی، از سال ۱۹۶۷ این مناطق را از محله های اورشلیم به حساب آورده اند. «هار حوما»، یکی از این شهرک ها است و در زمینی ساخته شده که مسیحیان می گویند فرشته ها در آنجا، تولد مسیح را به شبانان محلی بشارت دادند. یک راه باریک میان «هار حوما» و «گیلو»، شهرک یهودی دیگر قرار دارد و هنوز تنها راه ارتباطی میان بیت اللحم و اورشلیم است اما همین راه نیز بسته خواهد شد زیرا شهرک جدیدی به نام «گیوعات هاماطوث» که در ماه اکتبر خبر احداثش اعلام شد، تا چند سال دیگر این مسیر ارتباطی را مسدود خواهد کرد.
اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد همواره گسترش شهرک سازی های یهودی نشین را محکوم کرده اند اما در اکتبر، کاترین اشتون، کمیسر عالی اتحادیه اروپا بویژه درباره احداث گیوعات هاماطوث هشدار داد و گفت این اقدام ارتباط جغرافیایی میان اورشلیم و بیت اللحم را قطع می کند.
به نوشته گاردین ابراز نگرانی اروپا، پیشرفت اسرائیل در ساخت این شهرک تازه را کند نکرده است. هفته گذشته، احداث ۵۰۰ واحد جدید در هارحوما و ۳۴۸ واحد جدید در بیتارعیلیت واقع در غرب بیت اللحم تایید شد. پیشتر در ماه دسامبر، ساخت ۲۶۷ واحد مسکونی در شهرک هایی که تا لبه مرزهای جنوبی شهر پیش رفته بود، ممنوع شد اما وزارت دفاع اسرائیل به شهرک نشینان اجازه داد تا همانجا مزرعه ای را در سرزمین های متعلق به فلسطینی ها برپاکنند. این در حالی است که پیشتر حدود هفت هزار آپارتمان در محله های هارحوما، گیلو و گیوعات هاماطوث در دست ساخت بود.
در کوتاه مدت، بسته شدن مسیر، تفاوت خاصی در زندگی روزمره بیت اللحم نخواهد داشت چرا که دیوار حائل مدتها است که از ورود فلسطینی های بدون مجوز از بیت اللحم به اورشلیم ممانعت می کند.
اما این ساخت و سازها، برای همیشه جغرافیای زندگی روزمره در بیت اللحم را دستخوش تغییر خواهد کرد: حتی اگر بنا به توافق صلح قرار شود که دیوار حائل از بین برود باز هم دو شهر تاریخی از یکدیگر جدا خواهند بود.
گاردین به نقل از هاگیت عوفران، فعال اسرائیلی و مدیر سازمان غیردولتی اسرائیلی «صلح اکنون» می گوید که در طرح اسرائیل یک مشی سیاسی عیان وجود دارد: «این تلاش ها برای جلوگیری از امکان راه حل تشکیل دو کشور مستقل است زیرا برای این راه حل، به یک کشور فلسطینی نیاز است که پایتختش شرق اورشلیم باشد». به گفته خانم عوفران اگر قرار باشد آن پایتخت یعنی اورشلیم تحت محاصره شهرک ها باشد، اسرائیل باید آنها را برچیند. هرچه اسرائیل بیشتر ساخت و ساز کند، بهای تشکیل کشور مستقل فلسطینی بیشتر می شود».
۲۰ سازمان حقوقی از جمله اکسفام و عفو بین الملل چند هفته پیش هشدار دادند که شمار خانه های فلسطینی در کرانه غربی و اورشلیم شرقی که به دست اسرائیلی ها ویران شده اند، نسبت به سال گذشته دوبرابر شده است.
پدر شمالی، کشیش کلیسای بیت جالا در بیت اللحم به آینده خوشبین نیست: «وقتی به دفتر ثبت کلیسا نگاه می کنم بسیاری از خانواده های قدیمی منطقه دیگر اینجا نیستند. فکر می کنم تا ۲۰ سال دیگر در بیت اللحم مسیحی نداشته باشیم».
دکتر جاد اسحاق، متخصص آمار جمعیتی در بیت اللحم و مشاور محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی به گاردین می گوید غیر از موانع فیزیکی، اقتصاد بیت اللحم نیز تحت تاثیر کمبود زمین و محدودیت رفت و آمد فلسطینی ها قرار خواهد گرفت.
در شرایط کنونی، تنها شش هزار فلسطینی در اورشلیم تحت کنترل اسرائیل مجوز کار دارند، بیکاری در بیت اللحم دست کم ۲۳ درصد است و میزان فقر به ۱۸ درصد رسیده است. بسیاری چاره ای غیر از کار غیرقانونی آن هم در شهرک سازی های مجاور ندارند.
پیش بینی دکتر اسحاق تیره است: «شهر کوچک بیت اللحم به زودی زاغه کوچکی خواهد بود که از همه طرف تحت محاصره شهرک های اسرائیلی است. دیگر از مرحله نجات بیت اللحم رد شده ایم. راستش را بخواهید به همین خاطر است که دیگر کریسمس را جشن نمی گیرم».
اگر قرار بود مسیح الان دنیا بیاید، راه بیت اللحم مسدود بود
