هشت ماه پس از فروپاشی رژیم دیکتاتوری «حسنی مبارک» ، درحالی که مصر خود را آماده انتخابات پارلمانی ماه آینده می کند، هنو هم این کشور و مردم آن با پیامدهای انقلاب و چالش هایی برای رسیدن به جنبه های آزادی که به دنبال آن بوده اند رویارو هستند. اما در «فستیوال فیلم های عرب» که از امروز(جمعه ٢١ اکتبر) در محل سینمای «انجمن فیلمنامه نویسان آمریکا» در شهر «بورلی هیلز» برگزار می شود، فیلم هایی به نمایش گذاشته خواهد شد که روایتگر رویدادها و شرایط زندگی مردم ،پیش از خیزش های موسوم به «بهار عربی» است و دلایل وقوع انقلاب در مصر و دیگر کشورهای ناحیه را به نمایش می گذارد.
در فیلم «پرندگان نیل» The Birds Of Nile مردی درجستجوی زندگی بهتر از یک دهکده کوچک به «قاهره» نقل مکان می کند اما در آنجا با عوامل جداسازنده و شکاف های طبقاتی که جامعه مصری را درخود پوشانده مواجهه می شود.
در فیلم مصری دیگری به نام «جاده زنگی» ماجرای مردی به نمایش گذاشته شده که برای نجات جان دخترش خود را درمقابل نیروهای بازدارنده دریک سیستم دولتی فاسد می یابد که گذشتن از آن غیرممکن به نظر می رسد.
فیلم «دختران دم بخت مصر» درباره دو زن ازدواج نکرده ،نمایشی است از محرومیت ها، نومیدی ها و چالش هایی که جامعه زنان مصر به صورت روزانه با آن روبروست.
دربخش های دیگر فستیوال فیلم های عربی، چند اثر سینمایی از کشورهای تونس، اردن و عراق نمایشی است از وقایع زیربنایی ناهمگونی که درجوامع مختلف دراین کشورها جریان دارد. این جریان زیربنایی است که در نهایت موجب بروز خشم و اعتراضاتی که در ماه های اخیر شاهد آن بوده ایم می شود ودامنه آن کم کم به تمام نقاط جهان عرب گسترش پیدا می کند.
«میشل شیهادا» مدیر اجرایی فستیوال فیلم های عربی که روز ١٣ اکتبر در سن فرانسیسکو شروع به کار کرد و روز یکشنبه ٢٣ اکتبر در لس آنجلس کار خود را پایان می دهد می گوید:«این فیلم ها درواقع شما را به «شب انقلاب» در این کشورهای عربی می برد. با تماشای این فیلم ها شما ناگهان متوجه می شوید که دلایل پشت این شورش و اعتراضات های پی در پی چه بوده است؟»
«میشل شیهادا» می گوید هرچند برخی از تحلیل گران درطول خیزش های مردمی در مصر و دیگر کشورهای ناحیه، از خشم عمیقی که این جنبش ها و تظاهرات اولیه به همراه داشته اظهار شگفتی می کنند اما فیلم، آثار ادبی و موسیقی که بتازگی از خاورمیانه و آفریقای شمالی بیرون آمده بخوبی دلایل این مسئله را روشن می سازد:«من می گویم اگر مردم به تماشای این فیلم ها در فستیوال فیلم عربی امسال بنشینند دیدگاهشان راجع به این وقایع بکلی عوض خواهد شد.»
در این پانزدهمین سال برگزاری فستیوال فیلم های عربی (در لس آنجلس در پنج سال گذشته) این جشنواره سینمایی غرب آمریکا توانسته است فیلم های داستانی و مستندی از آثار فیلمسازان از سراسر جهان عرب را به نمایش بگذارد. هدف این فستیوال ایجاد شرایطی است تا دیدگاه های واقع گرا و تازه ای در مقابل دیدگاه های کلیشه ای و همیشگی که رسانه های جریان اصلی غرب از اعراب نشان می دهند بوجود بیاید. ازجمله نشان دادن زندگی واقعی مردم منطقه به صورتی حقیقی و نمایش ناخشنودی های آن ها ازشرایط حاکم و خواسته های عمیق آن ها برای ایجاد تغییرات اساسی در کشورهای مختلف خاورمیانه و آفریقای شمالی که به آن به غلط لقب جهان عرب یا دنیای اسلام داده شده است.
محرومیت های مردم جوامع مختلف عرب را هم چنین می توان در موسیقی زیرزمینی و انوع دیگر موسیقی که از این مناطق بیرون می آید مشاهده کرد.
«مارک لواین» پروفسور تاریخ شناسی دانشگاه «یوسی ارواین» در جنوب کالیفرنیا می گوید «رپ خوان» ها و گروه های «هوی متال» عرب در طول سال ها در ترانه های خود شرایط سیاسی و اجتماعی وخیم دوران خود را زیر سئوال برده اند:«گروه های «اسلام هوی متال»، «راک و مبارزه» و گروه «مبارزه برای روح اسلام» بارها و بارها از طریق موسیقی این شرایط ناهمگون و عواقبی که در انتظار آن است را توصیف کرده اند. کار آن ها انعکاسی از این وقایع بوده است و همین مسئله است که هنرمندان را منحصر به فرد می کند. آن ها می توانند مسائل را به صورتی در ترانه ها و تصاویر بگنجانند که آدم های معمولی هرگز قادر به انجام آن نیستند. این گونه آثار است که در نهایت همه شک و شبهه ها را از بین می برد و مسائل را به شکل واقعی آن به نمایش می گذارند.»
«کمیل الیک» عضو هیئت برگزای «فستیوال فیلم عرب» می گوید سیاستمداران در منطقه و خارج از آن همواره هنرها را نادیده گرفته اند:«اما پدیده های هنری درواقع بیانگر تجربیات و نتیجه دیده ها و شنیده های مردم از فضای پیرامون آن هاست و همان چیزی است که در نهایت تبدیل به موضوع و وقایع روز می شود.»
«سینتیا اشنایدر» از بخش فرهنگ و هنر انستیتوی «سابان» بروکلین و مرکز پژوهش های خاورمیانه این مرکز فرهنگی می گوید انقلاب در مصر، لیبی و کشورهای دیگر منطقه به ما نشان داد که وقتی ناظران فکر می کنند با شنیدن نظرات دولت ها و سیاستمداران، مردم یک کشور را شناخته اند چقدر دچار توهم هستند. کسانی که فکر می کردند «مصر» صاحب یکی از محکم ترین و پایدارترین حکومت هاست حالا می دانند که زیر این پوسته ظاهری، چه ممنوعیت ها، چه محرومیت ها و بدبختی هایی در هربخش از طبقات مختلف جامعه وجود داشته است.»
این مسئله در نوول پرفروشی به نام «ساختمان یعقوبیان» به قلم «علا الاصوانی» به خوبی منعکس شده است. کتابی که بعدها از روی آن فیلمی هم ساخته شد. این فیلم دردهای اجتماعی مردم را از طریق نفاقی که بین ساکنان یک ساختمان که هرکدام به نحوی با دستگاه های فاسد دولتی سرو کار دارند درقاهره وجود دارد به تماشاگر نشان می دهد:«این فیلم ها هرکدام به شکلی پنجره کوچکی است که گوشه ای از زندگی مردم ستم کشیده در این کشورهای انقلابی را نشان می دهد.»