آمریکا، داستان غریبه هایی است که ساکنان یک مملکت غریب شده اند

به راستی یک مادر و پسر نوجوان او که می خواهند زندگی تازه ای را در مملکت غریب آمریکا آغاز کنند چه وضعیتی دارند؟ به ویژه اگر این مادر و پسر اهل فلسطین باشند و مهاجرت آنان به آمریکا هم زمان شده باشد با آغاز جنگ های معروف به «خلیج» در ١٩٩١ و هنگامی که ایالات متحده آمریکا در صدر یک اتحاد چند ملیتی موقت تصمیم می گیرد تا با عراق بجنگد؟

فیلم «آمریکا» که اخیرا در سینماهای آمریکا به نمایش درآمده است نگاهی است به این وقایع و بسیاری از این مسایل را پاسخ می دهد و به بررسی بسیاری از مسایل دیگرنیزمی پردازد. ازجمله این فیلم نگاهی درونگرا دارد به چند و چون زندگی برای مهاجرانی که از یک فرهنگ کاملا متفاوت برخاسته اند. ثاقیب الاسلام، گزارشگر بخش صدای اردوی صدای آمریکا به گفتگو با چرین دابیس کارگردان و نویسنده این فیلم تازه پرداخته است. فیلمی که هرچند از موضوعی جدی و تا حدی دردناک برخوردار است اما به آن از دیدگاهی گرم و حتی طنزآلود نگاه شده است.

چرین دابیس می گوید که این فیلم براساس تجربیات خود او و از زمانی که به همراه خانواده خود به آمریکا و به یکی از شهرهای میانی این کشور مهاجرت کرده است ساخته شده است. زمانی که چرین ۱۴ ساله به همراه مادر و پدر فلسطینی و اردنی خود به همراه چند برادر و خواهر دیگر به آمریکا می آیند. پدر چرین که یک پزشک است در آن زمان با موفقیت حرفه طبابت را دنبال می کند و خانواده او زندگی آرام و راحتی را می گذرانند تا این که ناگهان مسئله جنگ خلیج پیش می آید:«درحقیقت اکثر وقایع فیلم همان وقایعی است که برسر خانواده خود ما در سال ١٩٩١ آمده است. پدرم که یک دکتر است بلافاصله تعداد زیادی از مریض های خود را از دست داد چرا که بسیاری از این افراد حاضر نبودند به دست یک پزشک عرب معالجه شوند.»

چرین می گوید:«ما بارها مورد تهدید قرار گرفتیم و صحنه هایی از آن نیز در فیلم آورده شده است. البته آنچه در زندگی واقعی اتفاق افتاد از آنچه در فیلم آمده است هم بدتربود. ماموران گارد مراقب رئیس جمهور به مدرسه خواهر ۱۷ ساله من آمدند تا در اطراف شایعه ای که قرار است او پرزیدنت ایالات متحده را به قتل برساند تحقیق کنند.»

چرین دابیس می گوید که تجربیات دوران جنگ آن زمان باعث شد که او به کار فیلم سازی روی آورد و بکوشد تا برای همیشه تصویری که از مردم عرب در ذهن آمریکائیان وجود دارد را عوض کند. او احساس می کند که زبان فیلم بهترین شکلی است که می تواند با مردم از هر فرهنگ و قومیتی که هستند ارتباط برقرار کند و آنان را لمس کند. چرین در سپتامبر ۲۰۰۱ به نیویورک رفت تا وارد مدرسه فیلمسازی شود:«من درواقع فقط چند روز پیش از وقوع وقایع یازدهم سپتامبر وارد نیویورک شدم تا وارد دانشکده فیلم و سینمای دانشگاه کلمبیا شوم. اما این وقایع یک بار دیگر مرا به یاد آن دوران سختی انداخت که پدر و مادر و خانواده من چند سال پیش تر مجبور به تحمل آن شده بودند. همه جا صحبت از عرب های آمریکایی و مهاجران عرب بود و من هر روز یک داستان فاجعه آمیز تازه درباره آنان می خواندم و بالاخره به جایی رسید که احساس کردم دیگر وقت آن رسیده که ما یعنی مهاجران عرب هم داستان خودمان را در آمریکا تعریف کنیم. داستان مردمانی که با هزار امید و آرزو به کشوری مهاجرت می کنند تا در آنجا به این امیدها و آرزوها دست پیدا کنند اما در عوض با مسائل تازه ای روبرو می شوند. مسائل و مشکلاتی که دلیل اصلی آن جو سیاسی است که در محیط آنان وجود دارد.»

اما فیلم آمریکا فقط روی دو مسئله سیاست و مذهب تکیه ندارد. بلکه نمایش دهنده فراز و نشیب های زندگی یک مادر و فرزند است که می کوشند خود را با محیط تازه ای که در بدترین شرایط زمانی برای زندگی انتخاب کرده اند مطابقت بدهند. چرین می گوید که او سعی کرده است تا این شرایط حاد را با استفاده از طنزی سبک و راحت درهم آمیزد تا همه افراد از هرکجای دنیا که باشند بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند:«ما افراد جامعه عرب های آمریکایی واقعا احساس می کنیم که نیازمبرمی وجود دارد تا ما داستان های خود را بیان کنیم چرا که ما درتمام این مدت بد جلوه داده شده ایم و الان دیگر موقع آن رسیده است که این مسئله را به صورتی مطرح سازیم.»

آمریکا در جشنواره سینمایی ساندنس ۲۰۰۹ و فستیوال سینمایی کان نیز به نمایش درآمد و به شدت مورد توجه منتقدین قرارگرفت. مجله معتبرواریته چاپ هالیوود که یکی از مهم ترین نشریات سینمایی جهان به شمار می رود نام چرین دابیس را جزو ۱۰ نام کارگردانان جوان مورد توجه قرار داده است. به این صورت به نظرمی رسد که چرین در سال های آینده نیز فرصت خواهد داشت تا داستان های بیشتری را در فیلم های آینده خود بازگو کند.