چرا هیلاری کلینتون از الجزیره دفاع می کند؟
الجزیره یکی از اولین شبکه های خبری جهان بود که در ۲۶ آذر ماه سال گذشته خود سوزی محمد البوعزیزی جوان ۲۶ ساله دستفروش تونسی را مخابره کرد، حادثه ای که سرآغاز خیزش های مردمی در منطقه ای به وسعت الجزایر تا عمان شد که هر روز ابعاد جدیدتری پیدا می کند.
اما در اهمیت عملکرد الجزیره در این برهه همین بس که تنها شبکه خبری جهان بود که به جای اصرار بر تماس با شخصیت های سیاسی یا تحلیلگران محلی و ضبط و پخش «ساند بایت» های عمدتا تکراری و بی معنی آنان، به دلیل تاکید بر ارتباط بیشتر با مردم کوچه و بازار به عنوان یک رویکرد آگاهانه، سیلی از تصاویر تلویزیونی حرفه ای و غیرحرفه ای از مردم کوچه و بازار جهان عرب و درخواست هایشان را مخابره کرد و با انتشار مقاله هایی در وبلاگ، فیس بوک و توییتر از آنان حمایت کرد. اقدامی که باعث شد تا وزیر امور خارجه آمریکا آشکارا از نحوه خبر رسانی و تحلیل آن شبکه تمجید کند.
«هیلاری کلینتون»
روز ۱۲ اسفند ماه سال ۱۳۸۹ هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی در برابر کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با تمجید از عملکرد شبکه خبری الجزیره گفت «تعداد بینندگان شبکه الجزیره در آمریکا بالا رفته، زیرا خبر را آن چنانکه اتفاق افتاده پخش می کند. درشبکه های تلویزیونی ما به جای اخبار، مباحث یکنواخت میان مفسران سیاسی، یک میلیون آگهی تبلیغاتی و (مطالب نامربوط) پخش می شود که به اطلاعات مان چیزی اضافه نمی کند، چه رسد به بینندگان غیرآمریکایی این شبکه ها!» (۱)
اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا زمانی منتشر شد که روابط کشورش با شبکه خبری الجزیره را در قسمت اعظم از دهه گذشته پرتنش توصیف شده است. این روابط از آن زمان به شدت به سردی گرایید. به ویژه آن که پس از حوادث تروریستی یازده سپتامبر در نیویورک و واشنگتن، شبکه مذکور تصمیم گرفت نوارهای پیام های مهم اسامه بن لادن، رهبر القاعده را پخش کند.
در آن مقطع زمانی، دفتر شبکه الجزیره در بغداد در حمله ای موشکی تخریب شد. در اثر این حمله یکی از گزارشگران این شبکه به نام طارق ایوب کشته شد. (۲) و سامی الحاج فیلمبردار سودانی اش نیز در آذر ماه ۱۳۸۰ در مرز افغانستان و پاکستان به جرم دستکاری مدارک و کمک رسانی به مسلمانان چچن بازداشت شد. وی پس از تحمل شش سال و هفت ماه حبس از زندان گوانتانامو آزاد شد.(۳)
خانم کلینتون در اظهاراتی که به وضوح درک عمیق تر مسئولان ارشد آمریکایی از تحولات بی سابقه و چشمگیر در خاورمیانه و شمال آفریقا را نشان می دهد، پنج روز پس از سرنگونی حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر در ۲۲ بهمن ماه سال گذشته، در سفر به خلیج فارس از دوحه پایتخت قطر بازدید و با «وضاح خنفر» مدیرعامل و تعدادی از مدیران ارشد شبکه الجزیره ملاقات کرد.
به منظور عدم تحریک «حساسیت» های احتمالی در ایالات متحده، ملاقات خانم کلینتون با مقام های ارشد شبکه الجزیره نه در ساختمان مرکزی بلکه در شعبه دانشگاه آمریکایی کارنگی ملون در دوحه انجام شد. پس از این ملاقات نیز وزیر امور خارجه ایالات متحده در مصاحبه ای با عبدالرحیم افقرا، رییس دفتر آن شبکه خبری در واشنگتن در برابر ۳۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه کارنگی ملون قطر شرکت کرد. (۴)
خانم کلینتون در بخش دیگری از سخنان جنجالی اش در برابر کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در نیمه اسفند ماه تاکید کرد بزرگترین مشکل خبر رسانی شبکه های تلویزیونی در آمریکا این است که ما واقعا در یک جنگ اطلاعاتی هستیم، ولی با زمان پیش نرفته ایم. به ویژه زمانی که خبر یا مطلبی را برای بینندگان خاورمیانه ای تولید و پخش می کنیم، نمی خواهیم چیز زیادی در مورد آنها بدانیم و نمی خواهیم خاورمیانه را از چشمان ساکنانش ببینیم.(۵)
برنامه های خبری شبکه های انگلیسی زبان آمریکا در مورد تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا که از طریق ماهواره برای کشورهای آن منطقه پخش می شود و این چنین مورد انتقاد خانم کلینتون قرار گرفته، به دلیل قلت آشنایی مردم آن سامان به زبان انگلیسی، بینندگان محدودی دارد. افزون بر این، نیم نگاهی به بخش های خبری این شبکه ها و به ویژه مباحث متخصصان و کارشناسان، تاکید این مقام ارشد آمریکایی بر نادیده گرفته شدن نیروهای موثر در خیزش های مردمی منطقه را به خوبی نشان می دهد، عاملی که مزید بر علت قبلی شده و کیفیت این برنامه ها را به شدت کاهش داده است.
وزیر امور خارجه آمریکا در آخرین شهادتش در برابر کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده در مورد عملکرد شبکه های خبری آمریکایی که برنامه هایشان را به زبان مردم خاورمیانه تولید و به روی آنتن می فرستند، در موافقت و یا مخالفت صحبتی نکرد، اما انتصاب های اخیر در برخی از این نهادها احتمالا موید آن است که آن شبکه ها نیز از شمول انتقادهای خانم کلینتون خارج نیستند و دستگاه رهبری سیاست خارجی این کشور با تایید دیدگاه ها و نحوه مدیریت خبر «وضاح خنفر» در کل، به وضوح از آنان انتظار بیشتری دارد.
پانوشت ها:
(۱) http://www.huffingtonpost.com/2011/03/03/hillary-clinton-calls-al-_n_830890.html
(۲) http://www.journalism.org/node/1530
(۳)http://www.nytimes.com/2009/12/23/world/middleeast/23jazeera.html?_r=1
(۵) http://middleeast.about.com/b/2011/03/06/hillary-clinton-on-al-jazeera-real-news.htm