در حالی که آمريکا در حال مذاکره پيرامون دامنه حضور خود در افغانستان پس از خروج نیروهای رزمی در سال ۲۰۱۴ ميلادی است، مقامات سابق افغانستان و تحلیلگران نگران آن هستند که ایران نیز برای شکل دادن به آینده افغانستان در تلاش است.
از ديدگاه احمد سعیدی، تحلیلگر سیاسی و دیپلمات سابق، نفوذ تهران در حال رسمی شدن است. او می گويد: «افغانستان تحت نفوذ ایران قرار دارد. امروزه ما شش کانال تلویزیونی طرفدار ایران، ۲۱ ایستگاه رادیویی، و تعداد زیادی از نشریات در کابل داريم که به نظر می رسد طرفدار ایران هستند.» او می افزايد: «جنگ فرهنگی مهم تر از جنگ با اسلحه است.»
خالد مفتون، تحلیلگر سیاسی که در آمريکا تحصیل کرده است و در کابل زندگی می کند می گوید: استراتژی ایران در راه افزايش حمایت خود در میان اقلیت شیعه و مقابله با نفوذ آمریکا و غرب در افغانستان است.
او می گوید که دستور کار بلند مدت ایران «این است که برخی افرادی را که از رژیم و فرهنگ ایران حمایت می کنند در جامعه افغانستان داشته باشد، و در کوتاه مدت هدف ايران نوعی صدمه زدن به نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان است.»
این هشدار با توجه به تجربه آمريکا در عراق که در آن شیعیان طرفدار ایران پس از مداخله نظامی آمريکا به قدرت رسيدند، اهميت خاصی برای واشنگتن دارد.
رابطه بین افغانستان و ایران زمینه های خاصی دارد. بیش از یک میلیون افغان بدليل جنگ در افغانستان در ایران پناه گرفته اند و تعدادی از آنها اکنون در حال بازگشت به کشورشان پس از سال ها اقامت در ايران هستند. و برخی از آنها فرهنگ ایرانی و اعتقادات مذهبی را با خود به همراه دارند. افغانستان مرز مشترک و ممتد با ایران دارد و به شدت متکی به آن برای واردات سوخت، به طور مستقیم و يا از طريق ايران است. دو کشور دارای مقادير قابل توجهی داد و ستد های تجاری هستند. صادرات ایران به افغانستان بالغ بر ۲ میلیارد دلار در سال است.
اما داوود مرادیان، مشاور ارشد سابق وزیر امور خارجه دولت حامد کرزی، می گوید اهداف ایران در افغانستان سه جنبه دارد. «ایرانی که دارای منافع مشروع و قانونی است؛ ایرانی که ایدئولوژی خاصی را دنبال می کند؛ و ایرانی که داری جاه طلبی های منطقه ای است. دو جنبه از این سه مورد باعث ایجاد مشکلات در افغانستان است.»
تحلیلگران نیز بر این باورند که سرويس های اطلاعاتی ایران و پاکستان در افغانستان فعال هستند. جاوید کوهستانی، افسر سابق ارتش افغانستان و مقام اطلاعاتی، می گوید: پیمان امنیتی مورد مذاکره میان کابل و واشنگتن باید روابط افغانستان با ایران، و همچنین با پاکستان را در نظر بگيرد.
اين نگرانی هم وجود دارد که جاه طلبی های ایدئولوژیک ایران باعث ايجاد تنش بین اکثریت سنی و اقلیت شیعه افغانستان شود و نزاع برای نفوذ رقیب ایدئولوژیک ایران، يعنی عربستان سعودی را برانگیزد.
دانشگاه اسلامی خاتم النبيين در غرب کابل مثالی برای نفوذ فيزيکی ايران است. این مجموعه، که یک مدرسه و خوابگاه دانشجویی را نيز شامل می شود، هزينه خود را با کمک ایران تامین می کند و اسلام به سبک ايران را آموزش می دهد.
بنا بر گزارش ها عربستان سعودی نیز بیش از ۱۰۰ میلیون دلاری برای تامین مالی ساختمان عظيم یک مسجد و مدرسه در کابل اختصاص است. اين مجموعه، اسلام سنی عربستان سعودی را به هزاران نفر از دانش آموزان و پیروان تعليم خواهد داد.
اسلام وهابی عربستان سعودی مورد پيروی طالبان که حکومت افغانستان را تا قبل از حمله ۲۰۰۱ ميلادی آمريکا در دست داشت و برای القاعده پناهگاه امنی ايجاد کرده بود، قرار دارد. عربستان سعودی داشتن روابط با طالبان را کلا رد کرده است.
از ديدگاه احمد سعیدی، تحلیلگر سیاسی و دیپلمات سابق، نفوذ تهران در حال رسمی شدن است. او می گويد: «افغانستان تحت نفوذ ایران قرار دارد. امروزه ما شش کانال تلویزیونی طرفدار ایران، ۲۱ ایستگاه رادیویی، و تعداد زیادی از نشریات در کابل داريم که به نظر می رسد طرفدار ایران هستند.» او می افزايد: «جنگ فرهنگی مهم تر از جنگ با اسلحه است.»
خالد مفتون، تحلیلگر سیاسی که در آمريکا تحصیل کرده است و در کابل زندگی می کند می گوید: استراتژی ایران در راه افزايش حمایت خود در میان اقلیت شیعه و مقابله با نفوذ آمریکا و غرب در افغانستان است.
او می گوید که دستور کار بلند مدت ایران «این است که برخی افرادی را که از رژیم و فرهنگ ایران حمایت می کنند در جامعه افغانستان داشته باشد، و در کوتاه مدت هدف ايران نوعی صدمه زدن به نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان است.»
این هشدار با توجه به تجربه آمريکا در عراق که در آن شیعیان طرفدار ایران پس از مداخله نظامی آمريکا به قدرت رسيدند، اهميت خاصی برای واشنگتن دارد.
رابطه بین افغانستان و ایران زمینه های خاصی دارد. بیش از یک میلیون افغان بدليل جنگ در افغانستان در ایران پناه گرفته اند و تعدادی از آنها اکنون در حال بازگشت به کشورشان پس از سال ها اقامت در ايران هستند. و برخی از آنها فرهنگ ایرانی و اعتقادات مذهبی را با خود به همراه دارند. افغانستان مرز مشترک و ممتد با ایران دارد و به شدت متکی به آن برای واردات سوخت، به طور مستقیم و يا از طريق ايران است. دو کشور دارای مقادير قابل توجهی داد و ستد های تجاری هستند. صادرات ایران به افغانستان بالغ بر ۲ میلیارد دلار در سال است.
اما داوود مرادیان، مشاور ارشد سابق وزیر امور خارجه دولت حامد کرزی، می گوید اهداف ایران در افغانستان سه جنبه دارد. «ایرانی که دارای منافع مشروع و قانونی است؛ ایرانی که ایدئولوژی خاصی را دنبال می کند؛ و ایرانی که داری جاه طلبی های منطقه ای است. دو جنبه از این سه مورد باعث ایجاد مشکلات در افغانستان است.»
تحلیلگران نیز بر این باورند که سرويس های اطلاعاتی ایران و پاکستان در افغانستان فعال هستند. جاوید کوهستانی، افسر سابق ارتش افغانستان و مقام اطلاعاتی، می گوید: پیمان امنیتی مورد مذاکره میان کابل و واشنگتن باید روابط افغانستان با ایران، و همچنین با پاکستان را در نظر بگيرد.
اين نگرانی هم وجود دارد که جاه طلبی های ایدئولوژیک ایران باعث ايجاد تنش بین اکثریت سنی و اقلیت شیعه افغانستان شود و نزاع برای نفوذ رقیب ایدئولوژیک ایران، يعنی عربستان سعودی را برانگیزد.
دانشگاه اسلامی خاتم النبيين در غرب کابل مثالی برای نفوذ فيزيکی ايران است. این مجموعه، که یک مدرسه و خوابگاه دانشجویی را نيز شامل می شود، هزينه خود را با کمک ایران تامین می کند و اسلام به سبک ايران را آموزش می دهد.
بنا بر گزارش ها عربستان سعودی نیز بیش از ۱۰۰ میلیون دلاری برای تامین مالی ساختمان عظيم یک مسجد و مدرسه در کابل اختصاص است. اين مجموعه، اسلام سنی عربستان سعودی را به هزاران نفر از دانش آموزان و پیروان تعليم خواهد داد.
اسلام وهابی عربستان سعودی مورد پيروی طالبان که حکومت افغانستان را تا قبل از حمله ۲۰۰۱ ميلادی آمريکا در دست داشت و برای القاعده پناهگاه امنی ايجاد کرده بود، قرار دارد. عربستان سعودی داشتن روابط با طالبان را کلا رد کرده است.