داستان های به ظاهر عجيب و غريب و دور از ذهن رئاليسم جادويی قاره آمريکا را، ده ها پُل ارتباطی، زيرکانه به فرهنگ و مدنيت غربی متصل می کند.
در همين کتاب يوسا، جمجمه شناسی را داريم که از آزاد انديشان اسکاتلندی است و بخاطر شرکت در کمون پاريس به برزيل فرار می کند. بگذريم که مسيحيت، بستر مشترکی است که شگفت آورترين افسانه های آمريکای لاتين را برای خواننده نيمکره شمالی ملموس و خودی می کند.
دشواری که رشدی در مقابل داشت، ولی پس از او که پيشروی عصر خود بود اين امر برای ديگر نويسندگان منطقه و فضای فرهنگی او راحت تر شد، اين بود که می خواست از اسلام و مسائل منطقه ای مصالح کار را فراهم کند که در زمان چاپ اول آيه های شيطانی، منطقه ای دور از ذهن بسياری ها بود. هرچند که امروزه روز ديگر، هم اسلام، هم خاورميانه، هم تضاد بين هند و پاکستان برای غربی ها داستان آشنايی است.
تازه بعد از پنجاه صفحه، يوسا گزارش دادن از شخصيت و افکار يکی از قهرمان هايش را شروع کرده است. تا قبل از آن، هرچه بود فقط يک خروار اسم های اسپانيايی بود و جزئيات وقايع.
نقطه قوت يوسا اين است:
به هم چسباندن دنياهای ظاهراً نامربوط؛ وارد کردن اساطير و افسانه های کهن در زندگی روزمره و نشان دادن ارتباط و لزومشان در زندگی مدرن؛ منعکس کردن جهانی در گذشته که همه نوع معجزه و شگفتی در آن قابل قبول است، ولی جهانی است که بسرعت رو به ناپديدشدن و نامفهوم شدن دارد؛ نشان دادن يک هرج مرج ظاهری در پشت آن چيزی که فيزيک کوانتوم هم در عرصه ديگری به آن می پردازد، نسبيت، زمان های موازی و خلاصه چيزهايی که در عرفان جديد هم خريداران بسيار دارد؛ پيدا کردن ارتباط بين کشورها، آدم ها و وقايع ظاهراً بی ارتباط با هم؛ تردستی و جادوگری،؛ عدم توسل به روانشناسی و شعار های سياسی، ولی در عين حال سياسی بودن ژرف و پنهان؛ بازتاب ذهن انسان امروز که بخاطر يک سلسله تاثيرها در آن، مرز بين خواب و بيداری، گذشته و حال، بربريت و تمدن بهم ريخته است؛ داشتن جنبه قوی سرگرم کننده entertainment برای رقابت با تلويزيون وسينما؛ پرهيز از دادن اطلاعات عمومی به خواننده ای که از هزار ها منابع ديگر اين نوع داده ها را می گيرد و در رمان به دنبال چيزی ديگر و خاصه تر است. مثلاً صد سال پيش، ملويل در "موبی ديک" چندين صفحه در مورد موادی می نويسد که از بدن نهنگ بدست می آيد و اينکه چه کاربرد هايی در اقتصاد و جامعه دارد.
تم محوری اثر يوسا، اعتقاد يک رهبر کاريزماتيک مذهبی به نزديک بودن پايان کار جهان و ترتيب دادن شورش براساس اين اعتقاد عليه مقامات مرکزی و محلی برزيل در انتهای قرن نوزده است. نمی دانم شخصيت اين رهبر مذهبی را چه مقدار از واقعيت های تاريخی گرفته و چقدرش پرداخت خود اوست، مهم هم نيست، چون اثر بعد از انقلاب اسلامی ايران نوشته شده و بعد از نگارش آن هم، رهبران مذهبی ديگری با اعتقادات مذهبی مشابه ظهور کرده اند.
نظرات اين رهبر فره مند مذهبی، بسياری آشنا می آيد و is universally appealing . مثلاً او خطاب به پيروانش می گويد: "اجازه ندهيد دشمنان مذهب... شما را با لاطائلاتی نظير استفاده از متر (به جای فوت و يارد)، آمارگيری و سرشماری گيج کنند" ص 88
آن آنارشيست انقلابی هم عليرغم مخالفتش با مذهب، برای شورشيان مذهبی اسلحه می برد و کمک می کند که آنها به قدرت برسند. زيرا او هم مثل بسياری از انقلابيون چپ فکر می کند که ضديت شورشی ها با رژيم حاکم، با وجود اعتقادات ارتجاعی شان، مثبت و در جهت انقلاب سوسياليستی است.