در سال 2002، پس از فروپاشی رژیم طالبان، فقط ۹ درصد افغان ها به سرویس های اولیه بهداشتی دسترسی داشتند. ۲۵ درصد کودکان پیش از رسیدن به پنج سالگی می مردند. ۴۲ درصد مرگ های کودکان ناشی از عوامل قابل پیشگیری بود و فقط ۴۶۰ واحد بهداشتی و پزشکی با کارآیی پایین، وجود داشت. دلیلش این بود که نظام بهداشتی در این کشور ۲۳ میلیونی در جریان سالها مناقشه ویران شد. اکثر متخصصین و حرفه ای های پزشکی از مناطق جنگی گریختند، و اجرای برنامه های آموزش پزشکی متوقف شد.
بنابراین، شگفت آور نیست که یکی از عناصر اصلی در برنامه ناتو برای ساختن یک افغانستان با ثبات، مدرن و کارآمد، بازسازی سیستم مراقبت های پزشکی بود و هرچند آمارها وضع بهداشت و سلامت در افغانستان را هنوز از جمله بدترین نمونه ها در جهان نشان می دهد، بیش از یک میلیارد دلار کمک بین المللی به بهبودهای چشمگیری منجر شده است. نرخ مرگ و میر نوزادان ۲۱ در صد پایین آمده است و داروهای درمان سل، یک عامل جدی مرگ و میر در افغانستان، اینک به ۹۷ درصد بیماران می رسد، این رقم ۷ سال پیش فقط ۱۵ درصد بود.
وزارتخانه های دفاع، خدمات انسانی و بهداشتی، و امور خارجه آمریکا، از طریق آژانس آمریکایی توسعه بین المللی، همه در بازسازی و توسعه بخش مراقبت های بهداشتی افغانستان درگیر هستند. این آژانس به تنهایی ۵۳۵ میلیون دلار برای اجرای برنامه های بهداشتی در کشور هزینه کرده است. بیش از ۷۰۰ درمانگاه جدید ساخته و دسترسی به سرویس های بهداشتی اولیه را برای بیش از ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در ۱۳ استان بهبود بخشیده است، اینک حدود ۳۰ هزار نفر هر روز از طریق درمانگاه ها و کارکنان پزشکی از مرقبت های بهداشتی برخوردار می شوند. یکی از عمده ترین موفقیت ها مصون سازی و مایه کوبی ۹۵ درصد کودکان افغانستان علیه بیماری فلج اطفال است.
با این حال، هنوز چالش های زیادی در راه است. کمبود کارمند، بویژه کارمند زن، جدی است. تأمین نیازهای بهداشتی و درمانی زنان بخصوص کار دشواری است، زیرا آنها نیاز دارند اجازه یک خویشاوند مرد را برای ملاقات با پزشک کسب کنند و چنین فردی باید یک زن باشد. شمار مرگ و میر مادران باردار بسیار بالا است و ۱۲ تا ۱۳ هزار نفر از ۱۵ هزار نفری که هر سال در اثر ابتلا به بیماری سل می میرند، زن هستند.
دگرگونی سیستم مراقبت های بهداشتی و درمانی افغانستان تحولی مثبت در کوشش های آمریکا در آن کشور بوده است، اما کوششی است که همچنان ادامه دارد.
بازسازی نظام مراقبت های بهداشتی و پزشکی یکی از عناصر اصلی ناتو در ساخت افغانستان باثبات و مدرن
