برای نخستین بار، هزار قطعه از آثار شاگردان ممتاز مدرسه معماری باهاوسن در ۱۸ گالری موزه «مارتین گروپیوس- باو» شهر برلن به نمایش گذاشته خواهد شد. نمایشگاهی که در آن از بریده های اولیه کاغذی شاگردان معماری تا نقاشی های اکسپرسیونیست معلم های این مدرسه معروف تا مجسمه های برنزی و حتی آثار سفالگری فارغ التحصیلان شناخته شده آن به معرض تماشای عموم گذاشته خواهد شد.
باهاوس نام یک مکتب معماری است که از نام مدرسه هنر و معماری باهاوس در آلمان گرفته شده است. مدرسه معماری باهاوس که در زبان آلمانی به معنی «خانه معماری» است، در سال ۱۹۱۹ توسط والتر گروپیوس در شهر سنتی و قدیمی وایمار تاسیس شد. هدف اولیه از تاسیس مدرسه باهاوس، ایجاد مکانی بود برای ترکیبی از مدارس معماری، صنایع دستی چون نجاری، آهنگری و آکادمی هنری.
گرویپوس اعتقادداشت که با پایان جنگ جهانی اول دوره جدیدی از تاریخ آغاز شده است و قصد داشت در مدرسه باهاوس، سبک معماری جدیدی را که بازتابی از این دوران باشد به وجود بیاورد. گروپیوس اعتقاد داشت چنانچه این سبک معماری به صورتی ارزان و قابل استفاده برای عموم پیاده شود می تواند به تمام کالاهای مصرفی اعمال شده و درنتیجه این کالاها را در رده بندی تولید انبوه قرار دهد. گروپیوس برای دستیابی به این هدف می کوشید تا هنرمندان و صنعت گران را با هم متحد کند تا به محصولی کارکردی و قابل استفاده و در عین حال با ارزش از لحاظ هنری دست یابد. این ایده در بیانیه افتتاحیه مدرسه باهاوس به خوبی مشخص است: «ما در پی آن هستیم که جامعه های تازه ای از هنرمندان پدید آوریم تا در میان آن ها دیگر هیچگونه تعصب حرفه ای که اکنون چون دیواری آن ها را از هم جدا می سازد وجود نداشته باشد.»
برنامه ریزان مدرسه باوهاوس، هنرهای زیبا را از صنایع دستی کاربردی برتر و یا متفاوت نمی دانستند و بر این باور بودند که هنر و معماری مدرن باید پاسخگوی نیازهای جامعه صنعتی و مدرن باشد و طراحی خوب باید بتواند از آزمون های زیباشناختی و مهندسی برآید. ویژگی عمده سبک باوهاوس، ایجاد هماهنگی بین ضرورت های کارکردی و کیفیت زیباشناختی، بهره گیری صحیح از خواص مواد و مصالح صنعتی و هم چنین، اجتناب از تزئینات تجملی در نمای ساختمان ها و فرآورده های صنعتی بود.
بودجه مدرسه باهاوس در ابتدا توسط جمهوری وایمار پرداخت می شد، اما پس از ایجاد تغییرات در حکومت محلی، این مدرسه در سال ۱۹۲۵ به شهر دسائو که از جنبه های صنعتی و شهری بیشتری برخوردار بود منتقل شد. مدرسه طراحی صنعتی باوهاوس بعدها نام خود را به « دانشکده فنی معماری و مهندسی عمران» تغییر داد و از سال ۱۹۹۶ به بعد نیز به نام دانشکده باهاوس آلمان خوانده می شود.
در سال ۱۹۲۷، سبک باهاوس و آثار معماران معروف آن نمایشگاه معماری اشتوتگارت را که با تم خانه سازی برگزار می شد به شدت تحت تاثیر خود قرار داد. با به قدرت رسیدن رژیم نازی ها در آلمان و افزایش فشارهای سیاسی بر این مدرسه، باهاوس در سال ۱۹۳۳ تعطیل شد. حزب نازی و دیگر گروه های فاشیستی آلمانی از ابتدا با فعالیت مدرسه باهاوس مخالف بودند و آن را یکی از سنگرهای کمونیسم می خواندند. در آن زمان بسیاری از نویسندگان آلمانی از جمله آلفرد روزنبرگ باهاوس را «غیرآلمانی» نامیدند و سبک مدرن آن را به باد انتقاد گرفتند. درواقع باهاوس یکی از مظاهر«هنر منحط» بود که هیتلر و حزب نازی کمر به نابودی آن بسته بودند.
پس از به قدرت رسیدن نازی ها وتعطیلی مدرسه باهاوس، مدیران و استادان این مدرسه که همه از معماران طراز اول آن زمان به شمار می رفتند، به کشورهای مختلف اروپای غربی، آمریکا و هم چنین اسراییل مهاجرت کردند. عده ای از معماران باهاوس که به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کردند در شهر شیکاگو مدرسه جدیدی را به نام باهاوس تاسیس کردند و به تربیت معماران جوان ادامه دادند. تاسیس مدرسه باهاوس در شیکاگو تاثیر به سزایی در حفظ و ترویج سبک معماری وابسته به باهاوس در سراسر جهان داشت و توانست آن را تبدیل به سبکی مطرح و مسلط بر معماری و طراحی صنعتی مدرن جهان سازد. به این صورت این مکتب هنری ویژه هنوز هم تا امروز از نفوذ جهانی چشمگیری برخوردار است.
آنا ماری جاگر، کیوریتور نمایشگاه آثار شاگردان باهاوس در دوران ۹۰ ساله این مدرسه می گوید: «ما نمایشگاهی برپا کرده ایم که در تاریخ جهان بی سابقه بوده و کسی تا کنون شاهد حضورچنین مجموعه ای در یک مکان واحد نبوده است. اغلب مردم باهاوس را بیشتر به عنوان یک سبک ویژه معماری می شناسند اما در حقیقت باهاوس آموزشگاهی بود که در دوران اولیه پس از جنگ جهانی اول مصمم بود تا جهان را عوض کند.»
علاوه برنمایش آثار شاگردان، بخشی از نمایشگاه نیز به معرفی پایه گذاران اولیه مدرسه معماری باهاوس، معلمان برجسته این مدرسه و نمایی از ساختمان های این مدرسه در چند شهر مختلف که همه از آرشیو باهاوس برگرفته شده است اختصاص داده شده است. این نمایشگاه تا اوایل ماه اکتبر ادامه خواهد داشت.
شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۰۳:۳۴