آندره دو نسنرا، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن
کنترل تسلیحاتی یکی از موضوعات اصلی مورد بحث دراجلاس اخیر باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده و دیمیتری مدودف، رئیس جمهوری روسیه بود.
در این اجلاس، دو کشور موافقت کردند تا به عنوان اولین قدم در راه دستیابی به این توافق سلاح های راهبردی و یا دور برد خود را کاهش دهند.
پرزیدنت اوباما و مدودف پیرامون مفاد اولیه این پیمان جدید توافق کرده اند. این پیمان جایگزین موافقت نامه پیشین خواهد شد، که در ماه دسامبر منقضی می شود.
مذاکرات پیرامون پیمان موسوم به استارت ۱ در سال های دهه ۱۹۸۰ آغاز و در سال ۱۹۹۱ توسط پرزیدنت جرج هربرت واکر بوش، رئیس جمهوری ایالات متحده و میخائیل گورباچف، رئیس جمهوری روسیه امضا شد و در سال ۱۹۸۴ به مرحله اجرا در آمد.
این پیمان یکی از پیچیده ترین موافقت نامه های تاریخ بود که به کاهش سلاح های هسته ای می پرداخت.
داریل کیمبال، مدیراجرایی انجمن کنترل تسلیحاتی که یک سازمان مستقل و خصوصی است در شرح راهبرد کنونی سلاح های هسته ای دو کشور چنین می گوید: «ایالات متحده ادعا می کند ۲۲۰۰ کلاهک هسته ای راهبردی دراختیار دارد. این کلاهک های هسته ای توسط ۱۱۰۰ سیستم راهبردی تحویل سلاح زمینی، موشک های مستقر در دریا و بمب اندازهای سنگین اند. ارقام کلاهک های هسته ای روسیه اندکی متفاوت تر است. در حال حاضر، روسیه حدود ۲۶۰۰ تا ۲۷۰۰ کلاهک هسته ای راهبردی دارد اما تعداد سیستم های تحویلی آن حدود ۷۰۰ است که به طور قابل توجهی کمتر از ایالات متحده است.»
استیو اندریاسن، کارشناس امنیت ملی و کنترل تسلیحاتی در دانشگاه مینه سوتا می گوید:« پرزیدنت اوباما و مدودف برای محدود کردن و کاهش تعداد کلاهک های هسته ای راهبردی خود به توافق رسیده اند. طرفین اساسا درصدند تا تعداد کلاهک های هسته ای خود را به حدود ۱۵۰۰ تا ۱۶۷۵ کاهش دهند. آن ها در ضمن توافق کرده اند سیستم های تحویل این کلاهک های هسته ای را بین ۵۰۰ تا ۱۱۰۰ محدود کنند. روسای جمهور دو کشور در واقع خط مشی طراحان پیمان جدید را مشخص کرده اند.»
بسیاری از کارشناسان، از جمله مارشال گلدمن، کارشناس دانشگاه هاروارد می گوید:« توافق هایی که دولتمردان دو کشور در مسکو کسب کردند به گونه ای بود که به یک خبر انفجاری بدل شد. اگر این توافق به دست نمی آمد بار دیگر با یک مسابقه تسلیحاتی روبرو می شدیم که به نفع هیچ یک از دو کشور نبود.»
با وجود این که طرح اولیه پیمان جدید تهیه شده است، کارشناسان امر بر این باورند برای رفع موانع موجود و دستیابی به یک پیمان کنترل تسلیحاتی مورد قبول طرفین اتخاذ اقدامات دیگری ضروری به نظر می رسد.
استیو اندرسون می گوید چند مانع وجود دارد. یکی از مهمترین آن ها شفاف سازی مفاد پیمان استارت ۱ و نیز ادغام آن با موافقت نامه جدید خواهد بود. دومین مسئله مهم این است که گروه های مذاکره کننده باید دستورالعمل هایی در اختیار داشته باشند تا بتوانند چگونگی شمارش تعداد کلاهک های اتمی و نیز تعداد پرتاب کننده را که رقمی بین ۵۰۰ تا ۱۱۰۰ پرتاب کننده کلاهک هسته ای و ۱۵۰۰ تا ۱۶۷۵ کلاهک هسته ای در نظر گرفته شده است را در پیمان جدید متذکر شوند. به چگونگی دستیابی به این ارقام درپیمان جدید «مقررات شمارش» گفته می شود. این ها مسائلی است که هنوز باید جزئیات آن ها مشخص شود.»
گرو های مذاکره کننده با وجود محدودیت زمانی بسیار در تلاش اند تا بتوانند پیمان جدید را تا تا پیش از ضرب الاجل دسامبر تنظیم نمایند.
اندریاسن می گوید:« به منظور به مرحله اجرا در آوردن مفاد پیمان جدید، باید سنای ایالات متحده و پارلمان روسیه آن را تایید کنند. برای تکمیل موافقت نامه جدید و طی مراحل قانونی و اداری تصویب نهایی آن در کمیته ویژه کنگره ایالات متحده زمان بسیارمحدود است. و به نظر می رسد جزییات پیمان باید تا اواخر ماه سپتامبر و یا اوایل ماه اکتبر تکمیل شوند.»
داریل کیمبال می گوید بعید به نظر می رسد گروه های مذاکره کننده بتوانند پیمان جدید را تا زمان مقرر آماده کنند.
کارشناسان معتقدند تمدید پیمان استارت -۱ که در نهایت بخش های زیادی از آن در موافقت نامه جدید منظور خواهد شد یکی از راهکارهای محتمل برای رویارویی با مشکل محدودیت زمانی خواهد بود.
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۰۸:۴۲