آندره دونسنرا، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن دی سی
باراک اوباما، رییس حمهوری ایالات متحده در اوایل ماه ژوئیه با دیمیتری مدودف، همتای روسی خود در مسکو دیدار و گفتگو خواهد کرد.
جایگزینی پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی با یک موافقت نامه جدید یکی از مسائلی است که در دیدار رهبران دو کشور مطرح خواهد شد.
پرزیدنت باراک اوباما در دیدار با دیمیتری مدودف، همتای روسی خود در اول ماه آوریل در لندن به از سر گیری گفتگوها پیرامون جایگرین کردن پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی با یک موافقت نامه جدید موافقت کرد.
آقای اوباما چند روز پس از آن در سخنرانی خود در پراگ گفت :« ما به منظور کاهش کلاهک های هسته ای و ذخائر تسلیحاتی برای تهیه یک پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی در سال جاری با مقامات روسیه مذاکره خواهیم کرد. من و پرزیدنت مدودف این گفتگوها را در لندن آغاز کردیم و در صددیم تا پایان سال جاری به موافقت نامه ای دست یابیم تا از نظر حقوقی قابل اجرا و به اندازه کافی کارآمد و کارساز باشد.»
مذاکرات پیرامون اولین پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی در دهه ۱۹۸۰ صورت گرفت و در سال ۱۹۹۱ توسط جرج بوش، رییس جمهوری وقت ایالات متحده و میخائیل گورباچف، رییس جمهوری وقت روسیه امضاء شد.
این پیمان در سال ۱۹۹۴ به مرحله اجرا در آمد.
پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی که مفاد آن بیش از هزار صفحه است، یکی از پیچیده ترین پیمان های تاریخ است که به کاهش سلاح های هسته ای می پردازد.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحاتی، که یک سازمان مستقل و خصوصی است، می گوید :« پیمان راهبردی کاهش تسلیحاتی موافقت نامه ای بود که تحول تاریخی بی سابقه ای را رقم زد. این پیمان همزمان با پایان دوران جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی امضا شد. این پیمان سبب شد تا ذخائر سلاح های هسته ای راهبردی ایالات متحده و روسیه در سال ۲۰۰۱ از ۱۰ هزار کلاهک هسته ای به شش هزار کاهش یافت. بر اساس این موافقت نامه، تعداد سیستم های راهبردی انتقال موشک و بمب هایی که کلاهک های هسته ای را حمل می کنند تا سطح مشخص ۱۶۰۰ سیستم به ازای هر کشور محدود شد. این پیمان در ضمن یک سیستم کنترل و رسیدگی، از جمله ۱۲ نوع بازرسی در محل و تبادلات اطلاعات مهم در مورد ذخایر موشکی هر کشور و ویژگی های پروازی آن ها مقرر کرد.»
روسای جمهوری ایالات متحده و روسیه پس از دیدار اول آوریل خود بیانیه مشترکی منتشر کردند و از همکاری پیرامون تهیه پیش نویس پیمانی که الزام قانونی و حقوقی داشته باشد خبر دادند.
در این بیانیه آمده است ایالات متحده و روسیه در تلاش اند تا ذخایر تسلیحاتی را بیش از سطوح پیمان سال ۲۰۰۲ مسکو کاهش دهند. بر اساس پیمان سال ۲۰۰۲، طرفین متعهد شده بودند که تعداد کلاهک های هسته ای خود را تا سال ۲۰۱۲ به رقمی بین ۱۷۰۰ و ۲۲۰۰ کاهش دهند.
روسای جمهوری روسیه و ایالات متحده از گروه های مذاکره کننده خواسته اند تا در اجلاس مسکو در ماه ژوئیه گزارشی از پیشرفت این طرح ارایه کنند.
کیمبال می گوید :« دستیابی به موافقت کاهش چشمگیر سلاح های هسته ای دوربرد امری حیاتی ست. ایالات متحده حدود ۲۲۰۰ و روسیه حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ کلاهک هسته ای راهبردی در اختیار دارند. بسیاری از این سلاح ها در وضعیت فوق العاده قرار دارند و قادر به شلیک در مدت زمان کمتر از چند دقیقه هستند. این صرفاً یک موضع گیری هسته ای ست که در واقع با واقعیت های زندگی امروزی همخوانی ندارد.»
دیوید کریمر، مقام ارشد پیشین وزارت امور خارجه ایالات متحده در دولت بوش و نماینده بنیاد مارشال آلمان در ایالات متحده می گوید :« با وجود تعهد طرفین به کاهش راهبردی سلاح های هسته ای هنوز اختلاف نظرهایی وجود دارد که باید حل و فصل شود. یکی از مهمترین اختلاف نظرها پیرامون پیمان کنونی این است که پس از تصمیم به کاهش این سلاح ها، با کلاهک های هسته ای چه خواهند کرد و موشک ها را در چه مکانی ذخیره خواهند کرد. بحث امروز لازم الاجرا بودن پیمان جدید نیست اما پرسش اصلی شمارش و طبقه بندی سلاح هایی ست که در رده کلاهک هسته ای قرار می گیرند و نیز نحوه نگهداری آنها، خواه نابودی و خواه ذخیره آن ها در مکانی خاص است. مسئله دیگر میزان کاهش این سلاح ها ست که طرفین باید بر آن توافق کنند. بر اساس معاهده مسکو، طرفین می توانند سلاح های خود را تا ۱۷۰۰ کلاهک کاهش دهند و مذاکرات پیمان جدید بر سر ۱۵۰۰ کلاهک است که برخی در صددند حتی این رقم را نیز کاهش دهند.»
تحلیلگران بر این باورند موضع مسکو در قبال مذاکرات پس از انقضای پیمان کاهش راهبردی تسلیحاتی است . این امر ممکن است کاهش آن ها را با توقف پیشبرد طرح دفاع موشکی ایالات متحده در اروپای شرقی منوط بداند.
مقامات ایالات متحده چنین ارتباطی را انکار کرده اند.
دیوید کریمر می گوید :« مسکو در تحلیل نهایی بیشتر از واشنگتن به این موافقت نامه نیاز دارد چرا که وضعیت زیربنای سلاح های هسته ای این کشور رو به زوال است و دولتمردان مسکو از حفظ سطح کنونی ناتوانند. در ضمن روسیه قادر به شرکت در یک مسابقه تسلیحاتی احتمالی جدید نخواهد بود و بنا براین منفعت مسکو در کاهش کلاهک های هسته ای طرفین مذاکره می باشد.»
تحلیلگران می گویند گروه های مذاکره کننده روسیه و آمریکا از محدودیت زمانی جدی برخوردارند. آنها می گویند در حالی که پیمان کاهش راهبردی تسلیحاتی ۵ دسامبر منقضی خواهد شد، موافقت نامه جدید باید تا ماه اوت برای تصویب نهایی در سنای ایالات متحده و پارلمان روسیه ارایه شود.
سه شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۱۵:۰۸