درحالیکه چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری در ایران زمان مانده برخی نهادهای حقوق بشری بر نظارت بر این انتخابات تاکید دارند. از جمله این نهادها، کمیته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه است که از سال گذشته و به ابتکار کانون مدافعان حقوق بشر تشکیل شده است.
عبدالفتاح سلطانی حقوقدان در تهران که در کمیته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه عضو است معتقد است که هنوز مخالفت رسمی با فعالیت این کمیته رخ نداده است: «هیچ نهاد دولتی تاکنون ابلاغی به ما نکرده اند که فعالیت کمیته دفاع از انتخابات آزاد را غیر قانونی بدانند.»
وی با اشاره به برخورد ماموران نیروی انتظامی در جلوگیری از برگزاری جلسه این کمیته، به صدای آمریکا گفته است: «اگر برخی ماموران اجرایی یا امنیتی برخوردی بکنند، دلیلی ندارد تصور کنیم مقام های عالی نظام با فعالیت این نهاد نظارتی که برخواسته از متن مردم است مخالفت کند.»
این اظهارات آقای سلطانی در شرایطی بیان می شود که وزیر کشور، سخنگوی شورای نگهبان و حتی یکی از نمایندگان مجلس در اظهاراتی بدون نام بردن از کمیته دفاع از انتخابات آزاد، تشکیل هر کمیته ای برای نظارت بر انتخابات را غیر قانونی دانسته اند.
محمد سیف زاده حقوقدان در تهران به دلیل مخالفت دولت و شورای نگهبان اشاره دارد و می گوید: «اصولا دولت جمهوری اسلامی با هرگونه تشکل آزاد و مستقل مخالف است.»
وی افزوده است: «دلیل مخالفت اینها این است که کمیته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه ثابت کرده که قوانین انتخاباتی با قانون اساسی در تضاد است و قانون اساسی هم با ضوابط پیش بینی شده برای یک انتخابات آزاد مطابقت ندارد.»
در کنار این اظهار نظر، برخی سایت های نزدیک به محافظه کاران عنوان کرده اند دست اندرکاران کمیته های ناظر بر انتخابات، حامی یک کاندیدای خاص هستند.
محمد سیف زاده با رد حمایت کمیته دفاع از انتخابات آزاد از کاندیداهای ریاست جمهوری، عنوان داشته است: «قطعا اینگونه نیست چرا که اولا قبل از تشکیل کمیته دفاع از انتخابات آزاد، ما در کانون مدافعان حقوق بشر تصویب کردیم که به هیچ یک از ارگان ها و مقام های دولتی و همچنین کاندیداها نزدیک نشویم. دوم اینکه در مواضع قدرت قرار نگیریم. سوم آنکه به مردم نگوییم در انتخابات شرکت کنند یا نکنند و چهارم اینکه ما فقط ضوابط انتخابات آزاد را به مردم بگوییم که جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۹۴ آن را در اتحادیه بین المجالس پذیرفته است.»
ماموران امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران در روز نهم اردیبهشت از برگزاری جلسه «کمیته دفاع از انتخابات آزاد و سالم» در دفتر وکالت محمد علی دادخواه، یکی از اعضای این کمیته جلوگیری کرد. با این وضعیت این کمیته به فعالیت خود ادامه می دهد.
عبدالفتاح سلطانی در مورد برنامه های این کمیته در آینده گفته است: «ما سعی می کنیم قوانین را نقد کنیم و راه حل ها را به مردم بگوییم. ما همچنین هر سخن یا عملی که مسولان اجرایی یا نظارتی انتخابات انجام دهند را با معیارهای قانونی مطابقت می دهیم و بیانیه می دهیم و به مردم می گویم این اظهارنظر با معیارهای قانونی همخوانی دارد یا نه.»
همزمان با فعالیت کمیته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه، برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری نسبت به برگزاری بی طرفانه انتخابات ابراز تردید کرده اند. ستاد انتخاباتی میر حسین موسوی کمیته ای به نام «صیانت از آرا» تشکیل داده که البته رییس ستاد انتخابات و سخنگوی شورای نگهبان در اظهارات اخیرشان، نسبت به ایجاد این نهاد هم ابراز نارضایتی کرده اند.