لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ ایران ۱۰:۲۰

اطلاعاتی در مورد واقعه سیل قم


با گذشت پنج روز از واقعه سیل قم، تاکنون آمار دقیقی از تلفات جانی و مالی بوجود آمده، گزارش نشده است. به گزارش ستاد حوادث و سوانح غير مترقبه شورای مديريت بحران قم، در جریان واقعه سیل قمرود چهار نفر کشته و چهار نفر دیگر مفقود شده اند. به گفته جانشین ستاد بحران شهرداری قم، خسارات ناشی از این سیل هفتاد میلیارد ریال برآورد شده است. به گزارش منابع مستقل، دست کم به سه هزار باب منزل مسکونی در مناطق یک و دو خسارت وارد آمده، چهار هزار راس دام تلف شده، یکصد رشته کاریز کور شده، اراضی کشاورزی و گلخانه بزرگ کوثر نابود شده، و تعداد زیادی از خودروها و تاسیسات شهری آسیب دیده است. پیام یزدیان در گفتگوی تلفنی با محمد درویش، کارشناس محیط زیست و امور آبخیزداری و بیابان، و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، جزئیات بتیشری را مورد پرسش قرار داد.


محمد درویش به صدای آمریکا گفت:

اتفاقی که در سیل قم رخ داد، و حقیقتا باعث تاسف اغلب کارشناسان حوزه آبخیزداری در کشور شده، این است که ما بعد از چند سال دوره خشکسالی که بخصوص در ایران مرکزی و از جمله استان قم داشتیم با یک رخداد میمون به نام «بارندگی» مواجه می شویم، و از چند روز قبل نیز، سازمان هواشناسی اعلام کرده بود که امکان سیلابی شدن رودخانه ها در اثر این بارندگی وجود دارد. اتفاقا اغلب کشاورزان و مردم نیز خوشحال بودند از اینکه چهره طبیعت روی خوش خودش را نشان ایران مرکزی می دهد، منتها مشکلی که ایجاد شده این است که ما خودمان به دست خودمان «نعمت» سیل را تبدیل کردیم به «نقمت»، به این ترتیب که، آمدیم [پارکینگ عمومی احداث کردیم] در بستر رود «قمرود» یک رودخانه سیلابی، که هر کسی، گذرش به شهر قم افتاده باشد می داند که این بستر، چیزی در حدود یکصد و پنجاه متر عرض، و سه تا چهار متر عمق دارد، و یکی از مشخصه های بارز رودخانه های سیلابی در مناطق خشک، همین عرض گسترده بستر است که نشان دهنده این است که سیل هایی با دور برگشت های سی، چهل و پنجاه ساله هر از چند گاه می توانند با حجم جدی بالایی جاری شوند. این نکته ای بوده که حتی مردمی که چند دهه در قم زندگی می کنند متوجه هستند و روزهایی را به یاد دارند که تمام این رودخانه، پر از آب بوده.

با این وجود متاسفانه مسئولین مدیریت شهری قم اقدام کردند به ساخت سازه هایی برای اینکه بخشی از رودخانه قم را تبدیل کنند به بلوار و خیابان، و بخشی را تبدیل کنند به پارکینگ. پارکینگ برای اتومبیل های زوار و گردشگرانی که به قم می آیند و این مساله باعث شده که ما خودمان به دست خودمان معبر عبور سیل را به شدت تنگ کنیم و موانع فیزیکی انسان ساز در مسیر راهش ایجاد کنیم. در حقیقت اگر این موانع وجود نداشتند، به هیچ عنوان خسارتی که الان ببار آمده [ببار نمی آمد] و آن چند صد دستگاه، و آن چند ده دستگاهی که آمارش را من دقیقا نمی دانم. ولی عکس ها مشخص می کند که اتومبیل های زیادی از دست رفتند و چند نفر جانشان را از دست دادند. بعضی ها مفقودالاثر شدند و به هر حال خسارات سنگینی ببار آمده، و اغلب آن در همان بستر رودخانه در مرکز شهر اتفاق افتاده و ما به راحتی می توانستیم جلوی این مشکل را بگیریم.

پیام یزدیان: آیا شما به عنوان یک کارشناس، پیشتر مسئولین شهرداری و دست اندرکاران مدیریت شهری قم را در جریان این واقعه قرار داده بودید؟

محمد درویش: بله من به خاطر مسئولیتی که دارم، هر سال به شهر قم سر می زنم و همین سال گذشته که رفتیم، صراحتا با مسئول پارکینگ شهرداری قم که آنجا بود، صحبت کردم و گفتم که این کاری که شما می کنید کاملا اشتباه است و اگر سیلی اینجا اتفاق بیفتد، نه تنها تمام این تاسیسات شما را از بین می برد بلکه خسارتهای سنگینی به بار می آورد؛ ولی ایشان خیلی راحت عنوان کردند که «ما آنقدر از محل این پارکینگ و طرح درآمدسازی شهرداری قم، منتفع می شویم که بعدا می توانیم هرگونه خسارتی را هم جبران کنیم» و جالب تر این است که کارشناسان امور آب استان هم، همه با این طرح شهرداری مخالف بودند و همه هشدار داده بودند که این طرح ممکن است یک فاجعه ببار بیاورد. ولی متاسفانه هیچکس گوش نکرد تا این فاجعه عملا اتفاق افتاد.

ما هفتاد و هشت سال پیش سیلی در شهر قم داشتیم که توانست همانقدر خسارت وارد کند که امروز وارد کرده، حتا امروز به مراتب خسارت ها بیشتر از سیل هفتاد و هشت سال پیش است. این در صورتی است که ما از هفتاد و هشت سال پیش تا بحال، میلیاردها میلیارد ریال هزینه کردیم برای آبادانی قم، تکنولوژی پیشرفت کرده، دانش مهندسی «سازه» پیشرفت کرده.
ولی وقتی اینها، در راستای آن اصل بنیادین محیط زیست بکار نرود، یعنی اینکه ما می گوییم «برای حکومت بر طبیعت، باید از قوانین آن پیروی کرد.» ما به جای پیروی از طبیعت در سرزمین های خشک، به مقابله با آن قوانین پرداختیم. فکر کردیم که می توانیم جلوی سیل را بگیریم؛ و این نکته گفتنی است که ما دو تا سد بالای قمرود، قبل از ورود به قم داشتیم، یکی سد «پانزده خرداد» و یکی بند انحرافی «نوزده دی» که اینها به هر حال خالی بودند. اگر این سدها پر بودند، به عنوان مثال همین امروز، این سیل به وقوع می پیوست، و این سدها پر بودند، فاجعه به مراتب مرگبارتر هم می بود.

این واقعه که در قم اتفاق افتاده می تواند یک درس و عبرتی باشد برای بقیه مدیران شهری در جای جای دیگر کشور. از جمله ما چنین مشکلی هم در شهر شیراز داریم. شیراز یک رودخانه سیلابی دارد که از مرکز شهر می گذرد، و متاسفانه در آن رودخانه هم سازه هایی را احداث کردند، و بخشی از رودخانه را تبدیل به مسیر عبور و تردد خودروها کردند برای این که گره های ترافیکی شهر را باز کنند، و من امیدوارم که این مساله باعث شود که مسئولین شهری یک فکر پایدار کنند، و برای حل گره های ترافیکی از مسکّن استفاده نکنند و به درمان پایدار این مشکلات بپردازند.

XS
SM
MD
LG