بری نیوهاوس، خبرنگار صدای آمریکا، اسلام آباد
مقامات پاکستان، موافقت نامه صلح جنجال برانگیزی را با یکی از گروه های جنگجوی طالبان امضاء کردند که به سهولت کنترل دره سوات را که یکی از مناطق گردشگری پرطرفدار در ۱۶۰ کیلومتری پایتخت است، در دست این گروه قرار می دهد.
این موافقت نامه، دومین تلاش دولت پاکستان برای برقراری یک آتش بس شکننده با جنگجویان طالبان در دره سوات است. ساکنان این منطقه معتقدند خطر حضور طالبان بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد.
در پی یک مبارزه منقطع ۱۸ ماهه بر سر کنترل دره سوات و حضور طالبان در آن، هم اکنون مردم محلی، ارتش پاکستان و طالبان را مسئول کشته شدن صدها تن، بی خانمانی هزاران نفر از ساکنین منطقه و تخریب ساختار اقتصادی این دره می دانند.
یکی از ساکنان دره سوات می گوید :« بسیاری از مردم این منطقه، ویرانی های ناشی از هر دو سوی جنگ را دلیلی بر همکاری مخفیانه طالبان و دولت پاکستان قلمداد می کنند. ارزیابی مردم این است که طالبان و نیروهای ارتش پاکستان هم دست هستند.»
یکی دیگر از ساکنان منطقه که به دلیل هراس از اقدام تلافی جویانه حاضر به افشای نام خود نشد، می گوید :« دورانی بود که گویی مردم محلی ابتدا از سوی طالبان و سپس توسط نیروهای ارتش مورد حمله قرار گرفته اند. ۹۵ درصد مردم بر این امر اتفاق نظر دارند.»
از سوی دیگر علیرغم کنترل شدید دولت بر منطقه تا چند سال گذشته، ناتوانی ارتش پاکستان در قتل و یا دستگیری رهبران طالبان در سوات، تعجب مردم محلی را برانگیخته است.
ژنرال اطهر عباس، سخنگوی ارتش پاکستان با رد اتهامات مبنی بر همدستی طالبان و ارتش می گوید حدود ۲۰۰ نیروی نظامی پاکستان در سوات کشته شده اند.
وی با اذعان به شکست ارتش در قتل و یا دستگیری رهبران طالبان به ویژه مولانا فضل الله می گوید :« رهبران ارشد و یا فرماندهان طالبان در سوات هنوز کشته و یا دستگیر نشده اند و باید به یاد داشته باشیم که رهبری، مرکز توان نظامی یک ارتش است و معمولاً خود را در تیررس دشمن قرار نمی دهد بنابراین هدف قرار دادن این افراد بسیار دشوار است.»
در حالیکه رهبران نظامی طالبان در سوات به ندرت مشاهده می شوند اما پیام های آنها به کرات به گوش می رسد. ایستگاه های رادیویی غیر قانونی طالبان از ۳۰ برج مخابراتی در سراسر دره و از طریق فرستنده های متحرک در اتومبیل ها، هر روز برنامه پخش می کنند.
ارتش تلاش کرده تا بر روی امواج این ایستگاه ها پارازیت بیاندازد ولی با در دست داشتن تنها سه دستگاه اختلال امواج، منطقه بسیار محدودی را تحت پوشش قرار می دهند.
برنامه های رادیویی شنونده بسیاری دارند و بسیاری از ساکنان دره می گویند به منظور کسب اطلاعات پیرامون برنامه ریزی های آتی طالبان ناچارند به رادیو گوش دهند. هر شب یک سخنگو قرآن می خواند و با اعلام سیاست های جدید طالبان، احکام تهدید آمیز جدیدی صادر می کند.
شاه دوران، یک سخنگوی طالبان در سوات، اخیراً در یکی از برنامه های رادیویی خواستار مرگ خبرنگاران شده و آن ها را به ارایه گزارش های دروغین در مورد درگیری های سوات متهم کرده است. وی تهدید کرده با وجود قدرتمند بودن طالبان در منطقه، گزارشگران باید بسیار محتاطانه عمل کنند.
عباس، سخنگوی ارتش پاکستان در ارزیابی شکست نیروهای نظامی در برقراری آرامش در سوات به توقف درگیری در بهار گذشته اشاره می کند که دولت استانی در تلاش به منظور دستیابی به آتش بس با طالبان بوده است.
وی می گوید :« طالبان با سوء استفاده از این وقفه ، نه تنها پیشروی کرد بلکه به سرکوب و ضرب و شتم ساکنان محلی مخالف پرداخت و زمانیکه ارتش بار دیگر به منطقه بازگشت حمایت مردم محلی، ارتباطات و منابع خبری خود را از دست داده بود. تشخیص بین مردم محلی و جنگجویان طالبان بسیار دشوار شده بود و این امر ویرانی و بی خانمانی بسیاری را به همراه داشت.»
فرماندهان ایالات متحده از معضلات رویارویی با شورشیان طالبان کاملاً آگاهی دارند زیرا سناریوهای مشابهی در عراق و افغانستان تکرار شده است.
تعدادی از مشاوران نظامی ایالات متحده در پاکستان در تلاشند تا با آموزش چندصد نیروی نظامی پاکستان، حمله های نیروهای شورشی را خنثی کنند.
ریچارد هولبروک، نماینده ویژه ایالات متحده در پاکستان و افغانستان، پیشنهاد کرده است حدود ۳۰۰ هزار نیروی نظامی پاکستان در مرز هند مستقر شوند تا توان مبارزه با جنگجویان طالبان افزایش یابد.
خالد عزیز، فرماندار پیشین استان جبهه شمال غرب پاکستان می گوید :« با توجه به این امر که هنوز دشمنی دیرینه ارتش پاکستان با هند وجود دارد، چنین عملیاتی بسیار دشوار خواهد بود. از دیدگاه پاکستان، تهدیدهایی که از جانب هند متوجه این کشور است، قریب الوقوع هستند و به همین دلیل اعزام نیرو باید با توجه به چنین نگرانی هایی صورت گیرد. به نظر می رسد پاکستان به جای مرزهای غربی، بیشتر از جانب شرق مورد تهدید قرار می گیرد.»
راهبرد جدید دولت پاکستان در رویارویی با جنگجویان طالبان در سوات و توقف عملیات نظامی و مذاکرات پیرامون صلح، مقامات ایالات متحده را نگران کرده است.
بر اساس این موافقت نامه، جنگجویان طالبان به شرطی سلاح های خود را بر زمین خواهند گذاشت که اجازه تشکیل دادگاه هایی بر اساس قوانین اسلامی داشته باشند.
منتقدان بر این باورند چنین اقدامی کنترل و اختیارات دولت را کاهش می دهد و قلمرو قدرت طالبان را گسترده تر خواهد کرد.
خالد عزیز نسبت به نتایج این توافق نامه امیدوار است اما می گوید دولت پاکستان باید فارغ از نتیجه این توافق نامه، به تلاش خود به منظور کنترل و پاکسازی این قلمروها و جلب حمایت ساکنان آن، ادامه دهد.
پنجشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۳ ایران ۰۴:۳۱