بیست و دوم بهمن ماه ۱۳۵۷ خورشیدی
حکومت نظامی از ساعت چهار بعد از ظهر شروع میشود. هر چه به ظهر نزدیک تر میشویم، دیگر در خیابان ها تقریباً پرنده نیز پر نمیزند به جز آنکه در بسیاری از چهارراه ها لاستیک های خودروها را در آن وسط رویهم ریخته و آتش زده اند. هیچکس بدرستی نمیداند که چه کسی یا چه کسانی شاید در یک برنامه همآهنگ چهار راه ها را با لاستیک هائی که در حال سوختن است، تقریباً بسته اند ولی آنچه مسلم است کسی در خیابان ها در حال رفت و آمد نیست.
اما ساعتی پس از آن که حکومت نظامی شروع میشود، چندین کامیون متعلق به نیروی هوائی ایران بسرعت سربالائی خیابان یوسف آباد را برای رسیدن به ساختمان های معروف به آ- اس – پ می پیمآیند. در این کامیون ها بجای هوا نیروزهای نیروی هوائی ایران که خود در شکل گیری انقلاب نقش مهمی را بر عهده داشتند، چریک های فدائی خلق نشسته اند. سرنشینان کامیون های نیروی هوائی با سربندهای نسبتاً پهن سفید رنگی که به سرهایشان بسته اند، از ساکنان برج های آ - اس - پ میخواهند که از خانه هایشان خارج نشوند. آنان که از نخستین گروه های دست اندر کار انقلاب ایران در نخستین برنامه بازداشت افراد وابسته به رژیم پادشاهی ایران هستند، به دنبال شاپور بختیار نخست وزیر ایران به آنجا آمده اند، اما بختیار ساعتی پیش از یکی از این برج ها به خارج رفته است. ساعتی بعد، ژ- ث (GC) بدست ها یکی از آپارتمان های نخستین برج را که خالی بود، در اختیار خود میگیرند.
دقایقی بعد، بر یک قطعه کاغد سفید که بر روی در چسبانده شده، این جمله به چشم میخورد: کمیته امام خمینی
یکی دو ساعت پس از آن، مسلسل بدست هائی که این بار مسلسل های معروف به اوزی را بدست داشتند؛ در آسانسورهای همان برج های آ – اس – پ برای یافتن کسانی که احتمالاً از مخالفان انقلاب بوده اند، بالا و پائین میرفتند و دست آخر، برای یافتن خم های شراب وجب به وجب انبار آپارتمان های مردم را مورد بازرسی قرار میدادند.... و چنین بود که ۴۸ روز پس از انقلاب ایران، یعنی در دوازدهم فروردین ماه سال ۱۳۵۸ خورشیدی طی برگزاری یک رفراندم " جمهوری اسلامی ایران" شکل گرفت.
حکومتی که بنا بر گفته اخیر "رابین رایت" Robin Wright نویسنده مشهور روزنامه های لس آنجلس تایمز و واشنگتن پست " تنها حکومت مذهبی مدرن" جهان است. نویسنده و روزنامه نگاری که کتابهای دیگری را از جمله حکومت مذهبی ایران، بیست سال پس از انقلاب، آخرین انقلاب کبیر، بنام خدا و چند کتاب دیگر در باره ایران برشته تحریر در آورده است.
اما در این فاصله، یعنی در فاصله روز انقلاب تا برگزاری رفراندوم، حوادث بسیاری در ایران و بر ایران گذشت.
از بازداشت فرماندهان و امرای ارشد ارتش گرفته تا یکدست کردن حکومت و کنار گزاردن گروه های چپ از جمله توده ای ها، کمونیست ها، چریک های فدائی خلق، مجاهدین و همچنین طرفداران جبهه ملی یا در حقیقت پیروان دکتر مصدق که در واقع همه بدست رهبر انقلاب ایران صورت میگیرد. انقلابی که تنها پس از برگزاری رفراندوم و تشکیل جمهوری اسلامی ایران پسوند "اسلامی" را بخود میگیرد.
دوازدهم آذر ماه سال ۱۳۵۸ خورشیدی
در آنچه به پیروان دکتر مصدق مربوط است، میبینیم که هنوز این گروه، دولت یا شاخه اجرائی جمهوری اسلامی را بدست دارد و از مهندس بازرگان که نخست وزیر است گرفته تا علی اردلان وزیر دارائی بر مسند قدرت نشسته اند. هر چند که مهندس بازرگان خود به همراه آیت اله طالقانی و دکتر سحابی – یا در حقیقت گروه مذهبی طرفدار مصدق - حدود ۱۵ سال پیش از انقلاب ایران از جبهه ملی کنار رفته و نهضت آزادی را بنیان گزاردند؛ با این همه این گروه، اندیشه های آزادی طلبانه دکتر مصدق را با خود به همراه داشت.
شش ماه بعد، مهندس بازرگان استعفا میدهد یا مجبور به استعفا میشود و در پی آن، این گروه باقیمانده نیز که از طرح ریزان و دست اندر کاران نخستین انقلاب ایران بوده اند از صحنه کنار گزارده میشوند.
اما تمام این حوادث در حول و حوش تهران در حال گذر است. در شهر ها و شهرستان های ایران ماجراهای دیگری وجود دارد، بگونه ای دیگر و شاید آرام تر
در تهران دولت خود را شدیداً آماده تصویب یک قانون اساسی جدید میکند و چنین است که پس از چند ماه – در دوازدهم آذر سال ۱۳۵۸ خورشیدی – قانون جدید توسط مجلس خبرگان قانون اساسی به همه پرسی گذاشته شده و با نام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب میرسد.
این همان قانون اساسی ای است که بر طبق آن ولی فقیه حرف آخر رامیزند. این همان قانون اساسی ای است که یکی از چند دست اندر کار انقلاب که بعد ها وزیر امور خارجه ایران نیز شد، یعنی دکتر ابراهیم یزدی هنگام سفری به مالزی در آبان ماه – چند ماه پیش - میگوید " عملکرد این نظریه در سی سال گذشته نیز مؤید ناکارآمدی آن بوده است. پس بهتر است که این مفهوم از قانون اساسی حذف شود و به همان پیشنویس قانون اساسی باز گردیم". پیشنویسی که بنا بر نظر دکتر ابراهیم یزدی در آن سخنی از ولایت فقیه نبوده است. همان ولی فقیهی که همیشه حرف آخر را در تمام مسائل داخلی و خارجی بر زبان میآورد.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حدود ده سال پس از تصویب در سال ۱۳۶۸ خورشیدی مورد باز نگری و اصلاح قرار میگیرد. این تغییرات نیز توسط شورای بازنگری قانون اساسی در تاریخ هشتم مرداد ماه به همه پرسی گزارده شده و به تصویب اکثریت میرسد.
بنظر میرسد که جمهوری اسلامی ایران با توسل به " همه پرسی" تلاش میکند که نظام خود را دموکراتیک جلوه دهد.