آلن سیلورمن، خبرنگار صدای آمریکا در هالیوود
کیت وینسلت هنرپیشه انگلیسی تبار و ستاره فیلم دراماتیک کتابخوان است؛ فیلمی که از کتاب پرفروشی به همین نام به قلم نویسنده آلمانی برنارد اشلینک برگرفته شده است.
ماجرای فیلم در برلین و چند سال پس از پایان جنگ دوم جهانی، هنگامی که مایکل ۱۵ ساله در یک اتوبوس با هانا ( کیت وینسلت) آشنا می شود اتفاق می افتد. هر چند سن هانا دو برابر مایکل است اما این دو رابطه عاشقانه پرشور و پنهانی را با یکدیگر آغاز می کنند. رابطه ای که یکی از شروط آن در خلوت تنهایی این دو آن است که مایکل برای هانا کتاب بخواند.
در پایان این تابستان طولانی و عاشقانه، ناگهان هانا از صحنه زندگی مایکل ناپدید می شود. سال ها پس از این واقعه، مایکل که اکنون یک دانشجوی دانشگاه در رشته حقوق است در یک جلسه محاکمه جنایتکاران جنگ، یک بار دیگر با هانا روبرو می شود اما این بار هانا روی صندلی متهم نشسته است.
مایکل پس از تماشای این صحنه با خود می اندیشد چگونه زنی که نخستین عشق زندگی او محسوب می شد، در کمپ های بیگاری آلمان نازی به عنوان محافظ به کار اشتغال داشته است. مایکل هم مانند بسیاری دیگر از افرادی که به نسل او تعلق دارند در اینجا باید بکوشد تا درک کند چگونه فردی که او آنچنان دوست می داشته می توانسته اعمالی چنین ناهنجار انجام دهد.
کیت وینسلت بازیگر نقش هانا و پنج بار نامزد دریافت جایزه اسکار می گوید کتاب برنارد اشلینک هر چند برای درک نقش هانا منبع ارزشمندی بوده است اما هم زمان چالش های فراوانی نیز به همراه داشته است:« به خاطر دارم در آغاز کار به خود می گفتم من هیچ چیزی که بتوانم در رابطه با این نقش به آن اتکا کنم ندارم و واقعا هم برای زنده کردن شخصیت هانا من هیچگونه تجربه شخصی نداشتم که بتواند به من کمک کند. بنابراین تصمیم گرفتم از همان نقطه هیچ شروع کنم و ببینم که بعد چه پیش می آید. این برای هر بازیگری یک کابوس وحشتناک است به خصوص وقتی که مسئله یک کتاب خوب و پرخواننده مطرح است. کتابی که یکی از ارزشمندترین آثار ادبی آلمان به شمار می رود و همین مسئله باعث شد که من خود را بیشتر تحت فشار حس کنم.»
پیچیدگی شخصیت هانا، واقعه ای بود که نه تنها برای کیت وینسلت پیش آمد بلکه خوانندگان و حتی بازیگران و سازندگان فیلم کتابخوان نیز در طول مدت فیلمبرداری با آن کلنجار رفته اند.
کیت وینسلت می گوید:«هر کسی درباره هانا اشمیت یک نظریه متفاوت داشت و همه آن ها هم اصرار داشتند این نظریات را ابراز کنند. البته که او یک عضو فعال حزب نازی بود و مسلم است که مسئول رفتار و کردار خود هم بوده است و این ادامه داشت و من دائما فکر می کردم، اوه... پس آنچه من درباره شخصیت هانا فکر می کردم غلط بوده؟ پس این شخص یا آن دیگری او را بهتر شناخته است؟ آیا مهم است که من درست یا غلط او را شناخته ام؟ مسئله این است که در پایان کار من به این نتیجه رسیدم که یک هانایی وجود دارد که مال من است و در ذهنیت من به وجود آمده و من باید همان هانا را بازی کنم.»
استیون دالدری، کارگردان فیلم کتابخوان که پیش از این فیلم های بیلی الیوت و ساعت ها را ساخته است می گوید مهم ترین چالش ها در ساختن فیلم برای او حفظ جذابیت شخصیت کیت وینسلت برای تماشاگر بوده است و اینکه این جذابیت همچنان و پس از برملا شدن واقعیت کردار ناپسند او ادامه پیدا کند:«فیلم برای تماشاگر این سئوال حیاتی را پیش می آورد که چگونه می توان یک پدر یا مادر، یک رهبر مذهبی و حتی یک معشوق بدکردار را علیرغم اعمال خطای آن ها دوست داشت؟»
دالدری می گوید: «ما کوشش کرده ایم جزئیات عملکرد شخصیت هانا را در فیلم کنار بگذاریم، خطای او چه از لحاظ ایجاد روابط جنسی با یک پسربچه و چه از لحاظ اعمالی که در کمپ های بیگاری انجام داده است در فیلم عمدا نامشخص می ماند. هدف ما نمایش نادانی و بیسوادی عاطفی است. ما کوشش کرده ایم تا از راه نمایش این نادانی عاطفی برای شخصیت هانا در فیلم یک حس دلسوزی به وجود آوریم.»
کیت وینسلت معتقد است فیلم کتابخوان شخصیت هانا اشمیت را نه محکوم می کند و نه او را مظلوم جلوه می دهد بلکه فیلم کوشیده است تماشاگر را در شرایط تصمیم گیری در این مورد قرار دهد.
وینسلت می گوید:«ما در اینجا نخواسته ایم پاسخ به سئوالی داده باشیم. بلکه هدف ما این بود که تماشاگران پس از خروج از سالن سینما از خود سئوال کنند که آیا برای یک لحظه توانسته اند چهره انسانی را که پشت شخصیت هانا قرار دارد ببینند؟ آیا برای یک لحظه توانستند برای او احساس تاثر کنند؟ من می دانم که این وظیفه من نبود که به عنوان یک بازیگر این حس ترحم را در تماشاگر بیانگیزم یا حتی یک چهره انسانی به هانا اشمیت بدهم. کار من این بود که او را به صورت یک آدم واقعی نشان دهم.»
فیلمنامه فیلم کتابخوان را نویسنده برجسته انگلیسی، دیوید هر نوشته است و بازیگران دیگر فیلم، رالف فاینس در نقش مایکل در سنین بزرگی و بازیگر آلمانی دیوید کراوس در نقش مایکل نوجوان هستند.
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۰۲:۴۸