کتی ماجتنی، خبرنگار صدای آمریکا، نایروبی
بهره گیری از فن آوری های ابتدایی همچون اجاق هایی که از سوخت استفاده بهینه می کنند و سیستم های تصفیه آب با سرامیک، نمونه هایی هستند که به بهبود کیفیت زندگی مردم در کشورهای فقیر کمک می کند.
سازمان های غیر دولتی و نهادهای غیر انتفاعی و فعال در زمینه توسعه، بهره گیری از آنچه غالباً «فن آوری بهینه» نامیده می شود را به دلیل نیاز کمتر به منابع و اجرای ساده تر آنها، ترویج می کنند.
ابتکار های خلاق و تلاش های بسیاری به منظور فراهم آوردن فن آوری ابتدایی در کشورهای در حال توسعه مانند نایروبی رایج شده است.
لئونیدز سیمبزی، سرباز اردوگاه «موها» در پایگاه بوجومبورا، پایتخت بروندی، غذای خود را در اجاقی آماده می کند که به جای هیزم از کود گیاهی استفاده می کند.
دولت در تلاش است که استفاده از کود گیاهی را به عنوان منبع انرژی جایگزین ترویج کند.
کود گیاهی به نسبت به وفور وجود دارد و مصرف آن به نجات درختان کمک می کند.
با این حال به نظر نمی رسد سیمبزی از مزایای مصرف این نوع سوخت آگاه باشد. وی می گوید استفاده از هیزم برای اجاق دود زیادی تولید نمی کند ولی سوزاندن کود گیاهی خیلی دود می کند و او هیزم را ترجیح می دهد.
ارتش بروندی یکی از مصرف کنندگان عمده اجاق هایی ست که از کود گیاهی استفاده می کنند. اما برنامه هایی نیز هست که مصرف این اجاق ها را بین غیر نظامیان ترویج کند.
در عین حال، راهکار موفق دیگری نیز در کامبوج در حال اجرا ست.
حدود ۱۰۰ هزار خانوار برای تصفیه آب از ابزارهای سرامیکی استفاده می کنند که موجودات زنده ذره بینی و دیگر ناخالصی های آب را فیلتر و به آب آشامیدنی تبدیل می کند.
گروه غیر انتفاعی آمریکایی «سرمایه گذاری های توسعه بین الملل» چنین فن آوری ابتدایی تصفیه آب را ترویج می کند.
لاچ امالی مانند بسیاری دیگر از این شیوه تصفیه آب رضایت دارد ومی گوید فیلتر کردن آب علاوه بر فواید بهداشتی از اتلاف وقت و پول برای خرید هیزم و شکستن آن که به منظور جوشاندن آب صورت می گیرد جلوگیری می کند.
دستگاه های سرامیکی تصفیه آب و اجاق هایی که ازسوخت کود گیاهی استفاده می کنند، دو نمونه از فن آوری های بهینه هستند.
فن آوری های ابتدایی از این قبیل در مقاسیه با فن آوری های متعارف و شناخته شده، به منابع کمتری نیاز دارند و مقرون به صرفه تر هستند.
در عین حال این فن آوری ها تاثیرات منفی کمتری بر محیط زیست دارند و کیفیت زندگی شهروندان کشورهای فقیر را بالا می برند.
حتی فن آوری های پیشرفته ای همچون رایانه را نیز می توان با شرایط محلی در کشورهای مختلف مطابقت داد.
ابتکار «یک لپ تاپ برای هر کودک» توسط یک گروه غیر انتفاعی آمریکایی به همین نام طراحی شده است. لپ تاپ های سبز و سفید، سبک و با دوام هستند و از نرم افزارهای کد باز و انرژی خورشیدی استفاده می کنند و به این ترتیب کودکان و معلمانشان می توانند نرم افزار های مورد نیاز را به خدمت بگیرند.
نیکولاس نگروپونته، رییس بنیاد «یک لپ تاپ برای هر کودک» می گوید :« این طرح که نمونه استفاده از فن آوری بهینه است، نه تنها به محیط زیست آسیب نمی رساند، بلکه از لحاظ بوم شناختی مزایای بسیاری دارد.»
پرو ۴۰۰ هزار دستگاه از این نوع لپ تاپ را برای استفاده در مدارس سفارش داده است.
یسه نیا بورکز، دانش آموز ۸ ساله که در مدرسه ای در صد کیلومتری لیما، پایتخت پرو تحصیل می کند می گوید عاشق لپ تاپش است و از اینکه همه درس ها را از طریق کامپیوتر یاد می گیرد خیلی خوشحال است.
با این وجود کارشناسان می گویند بهره گیری از فن آوری بهینه زمانی موفق خواهد بود که نیازهای اقتصادی کشورها را نیز بر طرف کند.
اندرو برنز، اقتصاددان برجسته بانک جهانی می گوید موفقیت تجاری این فن آوری نیازمند پژوهش و برنامه ریزی برای توسعه است.
اگر بازاری برای این نوع محصولات وجود نداشته باشد و اگر نیازهای مردم را بر طرف نکند، این فن آوری برای هیچ کشوری عملی نخواهد بود.
معلمان و دانش آموزان موسسه علوم و فن آوری کیگالی، پایتخت رواندا، در پی شناسایی و رفع نیاز های بازار هستند.
این مدرسه، دستگاههای مجهز به فن آوری ابتدایی را که برای ساخت کالاهای مصرفی روزمره بکار می روند مورد آزمایش قرار می دهد.
آنها با کمک این فن آوری، هزینه ساخت یک شمع را به دو سنت کاهش داده اند.
شمع هایی که از چین وارد می شوند در رواندا حدود ۱۰ سنت به فروش می رسند. بنابراین منافع اقتصادی پروژه هایی که از فن آوری ابتدایی استفاده می کنند کاملاَ آشکار است.
این مؤسسه امیدوار است که شمع و سایر محصولاتش در بازار رواندا راه پیدا کند.
شنبه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۰۲:۱۹