مت استاین گلاس، خبرنگار صدای آمریکا، هانوی
ویتنامی ها، انتخابات رییس جمهوری آمریکا در روز چهارم نوامبر را با اشتیاق فراوان دنبال کردند. ولی برخورد آنها نسبت به برقراری بیشتر دموکراسی در ویتنام پیچید گی های خاص خود را دارد.
ماه گذشته، دولت طرح آزمایشی را که به رهبران محلی اجازه می داد در انتخابات مستقیم شرکت کنند، ارائه کرد.
ولی در روز شنبه مجلس ملی از قبول این طرح سر باز زد.
یک میهمانی به میزبانی سفارت آمریکا در هانوی برای تماشای نتیجه انتخابات رییس جمهوری ، توانست دهها ویتنامی کنجکاو را به خود جذب کند.
دو هوانگ آن، که در یک برنامه امداد رسانی با بودجه آمریکا فعالیت می کند، می گوید این اولین بار است که او چگونگی برگزاری انتخابات در ایالات متحده را می بیند.
او می گوید: « برای خارجی هایی مانند من، بسیار جالب است که کارکرد سیستم سیاسی آمریکا برای انتخاب بهترین نامزد را نظاره کنیم.»
انتخابات ویتنام هر پنج سال یک بار رخ می دهد ولی تنها حزب سیاسی – قانونی شرکت کننده، حزب کمونیست می باشد.
رای دهندگان، نمایندگان مجلس ملی و شوراهای مردمی را از روی لیست نامزد های از پیش تائید شده توسط حزب کمونیست انتخاب می کنند.
شوراهای مردمی نقش ضعیف و کم تاثیری را در سیاست گذاری ایفا می کنند. در حالی که قدرت اصلی در دست نهاد هایی بنام کمیته مردمی ست.
اخیرا، برای اولین بار، دولت اجرای یک طرح آزمایشی را در دهها ناحیه پیشنهاد کرد.
هدف این طرح ، برچیدن شوراهای مردمی و برگزاری انتخابات مستقیم برای گزینش رییس شوراهای مردمی ، پر قدرت ترین مقام رسمی هر ناحیه بوده است.
بنا به گفته تیم مک گراث، کارشناس حکومتی در برنامه توسعه سازمان ملل در هانوی، جزئیات این طرح آنچنان که باید واضح نبود.
وی می گوید: « در حال حاضر، صلاحیت اعضای کمیته های مردمی توسط شورای مردمی تائید می شود و اگر شوراهای مردمی در سطح هر ناحیه برچیده شود، روشن نیست که چه اتفاقی خواهد افتاد.»
لایحه پیشنهادی، مشخص نمی کرد که چه کسانی صلاحیت نامزدی برای مقام ریاست کمیته مردمی را دارند.
کو هوی ها وو، یک وکیل ویتنامی می گوید تا زمانی که عرصه انتخابات بر روی همگان گشوده نشود، اصلاحات شکست خواهد خورد.
بنا به گفته او لایحه پیشنهادی، یک گام مثبت در جهت پیشبرد دموکراسی می باشد زیرا هر فردی که اراده کند، باید بتواند وارد رقابت های سیاسی شود.
کارل تایر، کارشناس مسایل آسیای جنوب شرقی در دانشکده دفاع استرالیا می گوید، این اصلاحات، گوشه ای است از آنچه دولت اقدامات « دموکراسی بر خواسته از مردم» می خواند.
این اقدامات، بیش از ده سال پیش، با موجی از اعتراضات در استان تای بین شروع شد.
تایر می افزاید: « حکومت و حزب حاکم، دریافتند که اختلاس مقامات محلی مانند جابجایی بودجه های دولتی به منظور توسعه و بالا بردن غیر قانونی مالیات ها برای مصارف شخصی باعث بالا رفتن نارضایتی مردم شده است. پیشگیری از ایجاد بی ثباتی و تداوم آن در چنین مناصب پر قدرتی ، بسیار دشوار است.»
یک راه حل می تواند مشارکت بیشتر مردم در ساختار دولت باشد.
بنا به گفته تایر، ویتنام ممکن است در حال الگو بر داری از اصلاحات انجام شده در چین باشد.
وی می گوید: « چین در زمینه انتخابات مستقیم محلی ، یک گام از ویتنام جلو تر است و با وجود اظهارات مکرر مقامات، مبنی بر خودمحوری در تصمیم گیری ها ، ویتنام همواره سیاست های کشور های همسایه نظیر چین را از نزدیک مطالعه می کند.»
نگو کوای نگو، معاون آکادمی دیپلماسی ویتنام می گوید :« تجارب به دست آمده در سایر کشور ها به ویتنامی ها می آموزد که فرایند تثبیت دموکراسی را به آرامی پیش ببرند. میزان جذب سرمایه های خارجی در ویتنام رو به رشد است. زیرا جامعه از ثبات بالایی برخوردار است. به همین دلیل است که وقتی به خارج از مرزها نگاه می کنیم می بینیم که در جوامع بی ثبات ، هیچ کس برای انجام معامله پیش قدم نمی شود. نمونه بارز آن، آفریقا، برخی از کشور های خاور میانه و حتی بعضی از کشور های آسیای جنوب شرقی است. »
نگو می گوید ویتنام، فرایند تثیت دموکراسی را گام به گام پیش می برد.
این در حالیست که برای برخی از ویتنامی ها روند توسعه اصلاحات به کندی پیش می رود.
ترین دوی لوان ، مدیر موسسه جامعه شناسی ویتنام بر این باور است که تغییرات بنیادی بیشتری باید اعمال شود.
بنا به گفته لوان، حرکت از یک دموکراسی نمایشی به سوی مدل واقعی آن، نیازمند تغییرات بنیادی در اصول حاکم می باشد.
حزب کمونیست همراه با وزارت کشور، این طرح اصلاحی را ارائه کردند ولی در روز شنبه ، مجلس ملی آن را رد کرد.
دانگ ترونگ کوک ، نماینده مجلس ملی می گوید رد کردن این طرح در نوع خود بی سابقه است.
کوک ادامه می دهد نمایندگان به برچیدن شوراهای مردمی رای مثبت دادند ولی طرح پیشنهادی برای انتخاب رییس کمیته های مردمی به تعویق افتاد.
بنا به گفته کوک، برخی از نمایندگان نگرانند که با برگزاری انتخابات مستقیم برای تعیین رییس کمیته مردمی، هیچ راهی برای تثبیت نظارت حزب کمونیست وجود نخواهد داشت.
این موضوع، نماد یک حکومت مردم سالار است.
برای افزایش مشارکت مردم، دولت و حکمرانان باید حیطه قدرت و کنترل خود را کوچکتر کنند.
به نظر می رسد که این ایده ، ذهن بسیاری از اشخاص در حزب کمونیست را مغشوش کند.