آرت شایمس، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن
اپیدمی مالاریا یکی از عمده ترین چالش های بهداشت عمومی مردم جهان است.
اگرچه پیشرفت هایی پیرامون درمان و پیشگیری از مالاریا صورت گرفته است اما کماکان یکی از مرگبارترین بیماری های جهان محسوب می شود.
در هر ۳۰ ثانیه یک کودک بر اثر ابتلا به مالاریا جان خود را از دست می دهد. بیشتر موارد مرگ و میر در قاره آفریقا گزارش شده است.
انجمن آمریکایی پیشرفت علمی اخیرا با برگزاری جلساتی زیر عنوان «چالش های جهانی» پیامدهای بیماری مالاریا و یافتن راهکارهایی برای پیش گیری از این اپیدمی را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
جو پالکا، روزنامه نگار صفحه علمی، که مدیریت این جلسات را به عهده داشت اشاره کرد: « پانزده سال پیش اپیدمی مالاریا توجه اندکی را در رسانه های آمریکا به خود جلب کرد. این در حالی است که جستجوی پایگاه اطلاعاتی فقط سه روزنامه عمده ایالات متحده در سه ماه گذشته در ۱۲۰ مورد به بیماری مالاریا اشاره شده است. »
پالکا می گوید: «توجه ویژه رسانه ها به مالاریا، هر چند سطحی و اندک، نمایانگر تفاوت شیوه برخورد با این اپیدمی در مقایسه با ۱۵ سال پیش است. شاید این توجه امروز عامل موثری در اتخاذ اقدام های لازم برای ریشه کنی مالاریا باشد. »
از دیدگاه نظری، ریشه کنی کامل مالاریا، آن گونه که در سال های ۱۹۷۰ در بیماری آبله مرغان ریشه کن شد، ممکن است اما عوامل مختلفی دستیابی به این هدف را با چالش مواجه می کند.
ریپلی بالوو، نماینده بنیاد بیل و ملیندا گیتس می گوید: « مشکل این است که چندین نوع انگل مالاریا وجود دارد. دو نوع شایع و خطرناک این انگل وجود دارد که عامل بیشتر عفونت هایی است که مالاریای انسانی از نوع پلاسمادیوم فلاسیپارام و پلاسمادیوم ویواکس را پدید می آورد و این ها دو نوع انگل بسیار متفاوت هستند و واکسن یک نوع انگل مالاریا در مورد دیگری موثر نیست. درمان این دو نوع بیماری مالاریا، نیازمند رژیم های درمانی متفاوتی هستند و واقعیت این است که در برهه کنونی علم در زمینه ساخت و تهیه دو نوع واکسن پیشرفت نکرده است و این امر بزرگترین چالش پیش روی ما و سرمایه گذاری ها در زمینه پژوهش های علمی در مورد مالاریا محسوب می شود.»
چرخه بیماری مالاریا پیچیده است و ممکن است این چرخه بیماری در هر نقطه ای از زمان انتقال از پشه به انسان شکسته شود.
برای مبارزه با گسترش بیماری می توان با استفاده از پشه بند، پشه کش و آفت کش های دیگر از نیش پشه و انتقال بیماری به انسان پیشگیری کرد.
بالوو می گوید:« تلاش ها برای ریشه کنی کامل اپیدمی مالاریا به دلیل عدم توانایی در توجه همه جانبه به پیشگری شکست خورده است و در مراحل مبارزه با گسترش بیماری، پشه های مالاریا نسبت به آفت کش ها مقاوم شده و انگل ها در برابر داروها مقاومت نشان می دهند و منابع موجود برای برنامه ریشه کنی این اپیدمی بلندمدت و پایا نبوده اند. آمیزه ای از این سه عامل مهم به شکست تلاش ها برای ریشه کنی مالاریا و در نهایت احساس یاس و سرخوردگی منجر شد.»
دکتر استیون فیلیپس، مدیر پزشکی شرکت نفتی اکسان موبیل نیز یکی از شرکت کنندگان اجلاس انجمن آمریکایی پیشرفت علمی بود.
آفریقا یکی از مناطق عمده تولید نفت جهان است.
فیلیپس می گوید:« شرکت اکسان موبیل حدود چهار هزار کارمند در منطقه دارد و ارزیابی سریع و سطحی از خطراتی که کارمندان این شرکت را در معرض خطر قرار می دهد، نشان داد مالاریا مهمترین عاملی است که جان آن ها را در معرض خطر قرار می دهد.»
بنا به گفته دکتر فیلیپس، حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد همه موارد مالاریا در آفریقا توسط پزشکان و یا دیگر متخصصان حرفه پزشکی درمان نمی شوند و به این دلیل که تشخیص علائم ابتلا به مالاریا بسیاردشوار است و بسیاری از بزرگسالان و کودکان حتی اگر به مالاریا مبتلا نباشند، داروهای این بیماری را مصرف می کنند. استفاده از داروی مالاریا به جای درمان و یا پیشگیری تاثیر معکوس خواهد داشت.
تجویز دارو به افرادی که مالاریا ندارند، در نهایت سبب می شود نه تنها بدن آن ها نسبت به دارو مقاوم شود، بلکه مشکل اصلی نیز حل نشود. بنابراین یکی از دلایلی که از هر ۵ کودک آفریقایی یک کودک زیر سن ۵ سالگی جان خود را از دست می دهد، این است که این کودکان مبتلا به تبی هستند که عامل آن تشخیص داده نمی شود و یا با پیش فرض های خطا، دارویی به آن ها تجویز می شود که در واقع ارتباطی با بیماری آن ها ندارد.»
این بدان معناست که تشخیص صحیح در مورد اپیدمی مالاریا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تشخیصی که به طور سنتی مرسوم بوده، نیازمند یک کارشناس آزمایشگاهی آموزش دیده است که نمونه آزمایش خون را زیر میکروسکوپ مشاهده می کنند.
روش دیگر آزمایش تشخیصی سریع و جایگزین شیوه مرسوم است که با هزینه ای کمتر از یک دلار انجام می شود.
فیلیپس می گوید: «این آزمایش جدید بیشتر به آزمایش بارداری در منزل شباهت دارد. یک قطره خون بر یک صفحه خاص که با تغییر رنگ ابتلای به مالاریا را به سادگی نشان می دهد.»
به گفته برخی کارشناسان، تاثیر آزمایش تشخیص سریع مالاریا به خوبی شیوه های مرسوم گذشته و تشخیص با میکروسکوپ نیست.
فیلیپس می گوید سازمان بهداشت جهانی نیز ایده مشابهی دارد و کاربرد علمی آزمایش را محدود کرده است.
یک راهبرد که تاثیر مثبت آن به اثبات رسیده است، پشه بندهای آغشته به پشه کش است.
استفان فیلیپس می گوید اکسان موبیل در برنامه ویژه ای که این نوع پشه بند را به چهار کشوری که نمایندگی این شرکت را در دو هزار پایگاه خدماتی مستقر کرده اند، شرکت نموده است.
مبارزه با مالاریا به دلیل پیامدهای انسانی خطرناک آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ریپلی بالوو، نماینده بنیاد بیل و ملیندا گیتس می گوید: « سالانه ۵۰۰ میلیون انسان در سراسر جهان به اپیدمی مالاریا مبتلا می شود و حدود ۱ تا ۳ میلیون جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست می دهند. بیشتر تلفات در بین کودکان زیر 5 سال مشاهده می شود. مناطقی هستند که این بیماری تا حدودی در آن ها ریشه کن شده است، اما مسئله اصلی این است که ما با یک اپیدمی فراگیر و جهانی مواجه هستیم.»
شنبه ۶ مرداد ۱۴۰۳ ایران ۰۶:۵۶