لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۰۲:۳۳

گزارش سیاسی: لورنس آمریکایی عربستان و نقش کلیدی او در ایجاد ارتباط اولیه بین ریاض و واشنگتن


محمد الشیناوی، خبرنگار صدای آمریکا

توماس لیپمن، در کتاب «شوالیه عرب»، حضور کلنل بیل ادی و آغاز قدرت آمریکا در خاورمیانه را زیر نورافکن قرار داده است.

هر چند کلنل بیل ادی به اندازه رقیب بریتانیائی خود « تی. ای. لورنس» معروف نیست اما این افسر نیروی دریایی به عنوان لورنس آمریکایی عربستان معروف شده است . ادی نقش حساسی را در وقایع پس از جنگ جهانی دوم ، ایجاد روابط نزدیک بین عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا و شکل گیری سیاست های آمریکا در منطقه خاورمیانه ایفا کرد. داستان این سرباز گمنام و قهرمان ناشناخته در کتاب تازه ای به نام «شوالیه عرب» بازگو شده است. این کتاب نوشته رییس پیشین اتاق خبر روزنامه واشنگتن پست، توماس لیپمن نوشته شده است که تخصص ویژه او در مورد مسائل خاورمیانه است. کتاب، داستان یک آمریکایی آگاه و هوشمند است که اطلاعات و آگاهی او توانست در ایجاد پل های ارتباطی بین دو فرهنگ کاملا متفاوت نقش اساسی ایفا کند.

ویلیام ادی در سال ۱۸۹۶ در یک خانواده مبلغ مذهبی پروتستان در شهر سیدون لبنان به دنیا آمد. او زبان عربی را به صورت محاوره ای به خوبی صحبت می کرد و بنا بر نوشته توماس لیپمن، او از همان نوجوانی وابستگی عمیقی به مردم مسلمان و فرهنگ عرب پیدا کرد.

او به این مردم به چشم دوست، همراه و همسایه نگاه می کرد. زبان آن ها را آموخت و همیشه در یک محیط عربی راحت تر بود تا در این کشور.

در کتاب تازه لیپمن، نویسنده نشان می دهد که چگونه این آموخته های اولیه بعدها به شکل گیری شخصیت و حرفه های سیاسی و نظامی ویلیام ادی کمک کرد.

ادی از دانشگاه پرینستون در سال ۱۹۱۷ فارغ التحصیل شد و به نیروی دریایی ایالات متحده پیوست. این درست همزمان بود با ورود آمریکا به جنگ جهانی اول. پس از موفقیت هایی که ادی در جدال بلیو وود در فرانسه به دست آورد، او تبدیل به یک مقام امنیتی در نیروی دریایی شد. نقشی که او در بیشتر زندگی خود آن را به عهده داشت. در دورانی که جنگ جهانی دوم در منطقه آغاز شد، کلنل ادی توانست با استفاده از زبان عربی و اطلاعات کاملی که از فرهنگ عرب و خاورمیانه داشت توانست خدمات چشم گیری در مسائل امنیتی و عملیات نظامی آمریکا انجام دهد.

او رییس جاسوسی دوران جنگ آمریکا بود و تخصص او در مسائل مربوط به خرابکاری و جاسوسی موسوم به «او اس اس » بود. او یکی از عوامل مهم موفقیت ورود سربازان آمریکایی در سال ۱۹۴۲ به مراکش بود.

لیپمن در کتاب خود می نویسد در سال ۱۹۴۳ رییس جمهور آمریکا فرانکلین روزولت و مشاورین او متوجه شدند که عربستان سعودی با چاه های نفت بی شمار می تواند از لحاظ استراتژیکی برای ایالات متحده حائز اهمیت باشد. روزولت با کمک و راهنمایی کلنل ادی که می کوشید تا مشکلات فرهنگی، زبانی و آداب و رسوم بین این دو کشور را بیان و آن ها را به هم نزدیک کند، توانست در سال ۱۹۴۵ برای نخستین بار با شاه عبدل العزیر، پادشاه عربستان سعودی ملاقات کند.

نتیجه این ملاقات موفقیت آمیز، تنها چند ماه پیش از مرگ پرزیدنت روزولت ،امکان ایجاد یک پایگاه هوایی آمریکایی در خاک عربستان سعودی بود.

پس از پایان جنگ جهانی دوم هنگامی که کلنل ادی بالاخره از خاورمیانه به واشنگتن بازگشت، به همراه تیمی از همکاران خود درسال ۱۹۴۷ سازمان یا مرکز اطلاعاتی«سیا» را پایه ریزی کرد. او مدت کوتاهی به عنوان اولین معاون مطالعات و پژوهش های «سیا» به کار پرداخت اما در پائیز همان سال، بنا بر نوشته لیپمن، طرح سازمان ملل متحد برای جداسازی فلسطین و ایجاد یک کشور مستقل به نام اسرائیل باعث شد که ادی از کار خود استعفا بدهد.

دلیل ادی برای این استعفا یک بهانه اداری بود ، اما خانواده و نزدیکان او معتقدند او با جهان بینی که از آن برخوردار بود از همان زمان پیش بینی کرد که چه مسائل و مشکلاتی از فلسطین برخواهد خاست و نمی خواست که هیچگونه ارتباطی با عواقب این عمل داشته باشد.

کلنل ادی، به نوشته لیپمن معتقد بود که خلق کشور مستقل اسرائیل در منطقه و تقسیم فلسطینی ها می تواند عواقب فاجعه آمیزی برای آمریکایی ها، و هم چنین اعراب، مسلمانان و یهودیان داشته باشد. بسیاری دیگر ازهمکاران ادی، در ادارات مختلف دولتی از جمله وزارت امور خارجه با این جداسازی مخالف بودند. اما پرزیدنت ترومن درکشمکش با مشکل انتخابات دوباره به سر می برد و بنا بر اعتقاد لیپمن مشاورین سیاسی او، ترومن را مجبور ساختند که از اسرائیل پشتیبانی کند تا بتواند آرای آمریکایی های یهودی تبار را به دست آورد.

ترومن توانست درانتخابات ۱۹۴۸ برنده شود. بیل ادی و خانواده او به لبنان بازگشتند. جایی که او تا سال ۱۹۶۲ و هنگام مرگ به زندگی و کار خود ادامه داد.

لیپمن می گوید پیام او ازطریق بازگویی زندگی وتجربیات کلنل ادی برای کسانی است که می خواهند پیوندهای تازه ای بین آمریکا و دنیای عرب به وجود بیاورند :« این کاملا ممکن است که یک آمریکایی واقعی و وطن پرست باشیم اما در عین حال بتوانیم فردی اندیشمند و با ملاحظه نیز باشیم و با عرب ها دوستی کنیم.

دوستی با اعراب به این معنی نیست که ما نسبت به اسرائیل دشمنی داشته باشیم.»

زندگی کلنل ادی می تواند برای رییس جمهور آینده آمریکا نیز درسی باشد که ایجاد روابط با دنیای عرب و مسلمان به تبحر، حساسیت و توجه خاصی احتیاج دارد که در عمق روابط حرفه ای بیل ادی با آن ها وجود داشت.

XS
SM
MD
LG