انستیتو بین المللی مطالعات استراتژیک هشت سال پیش با همکاری جمعی از استادان ، پژوهندگان ، روزنامه نگاران و آگاهان سیاسی در پاریس آعاز به کار کرد . انستیتو ، بررسی و مطالعه مسائل استراتژیک سیاست بین الملل را با این هدف که محیطی مناسب را برای بحث وگفتگو وبخصوص بیان اندیشه پایه کارسازد توانست سالانه یک گردهمائی باجمع اندیشمندان فراهم آورده وهمزمان باانتشارفصلنامه ژئو استراتژیک به زبان فرانسه مقالات تحلیلی خود را به اطلاع علاقمندان برساند .
کنفرانس امسال با همکاری مرکز فلسفه و استراتژی دانشگاه سوربن ، بخش روابط بین الملل دانشگاه آمریکائی پاریس ومرکز پژوهشهای مردم شناسی پاریس تا جمعه شب ادامه داشت . کنفرانس چهار بخش داشت ، بخش اول را پروفسور ایولاکوست استاد ژئوپلتیک و بنیانگذار مدرسه ای به همین نام با بحث کدام خاورمیانه بزرگ آغاز کرد وسپس سخنرانان به چشم انداز مسائل منطقه ،کشمکش در لبنان ویا موضوع مهم آب و ژئوپلیتیک منطقه پرداختند.
عصر پنجشنبه کنفرانس به ریاست پروفسور کریستف روه یار برگزار شد که به بحران های سیاسی ، اقتصادی ، مذهبی ، نظامی و محیط زیست پرداخت . اینبار سخنرانان در باره افغانستان ، بحران های مربوط به قدرت ها و حقوق ملتها در خاورمیانه ، ایران و غرب و شورای همکاری خلیج فارس ، رشد تروریسم و بحران انرژی سخن گفتند .
صبح جمعه ریاست جلسه را پروفسورهال گاردنر رئیس دپارتمان روابط بین الملل دانشگاه آمریکائی درپاریس بعهده داشت . موضوع راههای دوباره سازی و تضمین صلح وثبات در منطقه بود و سخنرانان به بررسی وضعیت هشت سال پس از سقوط طالبان ، ادعای سه جزیره ایرانی توسط امارات ، مسئله پناهندگان فلسطینی واتحاد مدیترانه پرداختند.
آخرین بخش را ژرار فرانسوآ دئومون استاد دانشگاه سوربن گردانندگی کرد ومسائل گفته شده، نحوه اداره بحرانهای خاورمیانه ، ناتو ونگاهش به خاورمیانه و همینطور نقش روسیه در خاورمیانه بود. به اين جلسه دو ایرانی ، دکتر حسن یاری رئیس کالج نظامی سلطنتی کانادا و دکتر پیروز مجتهد زاده استاد دانشگاهای تهران و انگلستان دعوت شده بودند. در پایان این نشست با آقای علی راست بین مدیر انستیتو و برگزار کننده نشست گفتگوئی داشتيم و از ایشان پرسيديم هدف و نتایج گفتگو ها چه بود.
آقای راست بین ميگويد ایالت متحده آمریکا پس از یازده سپتامبر در چارچوب مبارزه با تروریسم ، پس از دخالت نظامی در افعانستان و درآستانه همین عمل در عراق سیاستها و اهداف خودش را در منطقه ، در غالب خاورمیانه بزرگ مطرح کرد . سرزمین های خاورمیانه بحران زاترین مناطق در سالهای اخیر بوده اند و راز بحران زائی این کشور ها را بایستی در مسائل قومی و مذهبی وحتی ملی جستجو کرد . در واقع برای رسیدن به صلح ، در این منطقه بحرانی که شاید استراتژی جدید امریکا را معنا بدهد جز با پایان بخشیدن به جنگ فلسطین ، برچیده شدن پایگاه های نظامی غرب در این منطقه چه در آبها و چه در خشکی بااستقرار امنیت ،آنهم با همکاری و همبستگی چه راهی را جز آنچه که شنیدیم میتوان متصور بود؟ برای امر مهم ومطرح برچیده شدن سلاح های کشتار جمعی و هسته ای جز حمایت و نظارت سازمان ملل متحد ، آِیا راه دیگری هم میشناسیم؟
حضور امریکا در این قلمرو وسیع به منزله جواز حضورسایر قدرت ها در منطقه است وبا این حضور ، آشکارا هدف قرار دادن صلح و تشویق کشورهای منطقه به صلح مسلح است. بنظرما درجلسات و بحث و نظراتی که داشته ایم ، صلح مسلح بین کشورهای منطقه ، حتی قبل از آنکه به درگیری وجنگ بین همسایگان بیانجامد ، به ایجاد فضای دیکتاتوری وسلب حقوق دمکراتیک وایجاد خفقان داخلی دراین کشورها منجرخواهد شد و در نتیجه میبینید که با فروش اسلحه به دیکتاتورها ،آزادی مردمان این کشور ها بیشتر سرکوب شده است .
در این دو روز گفته شد که طرح خاورمیانه بزرگ موضوعی نیست که با رفتن دولتی از کاخ سفید از دستور کارامریکا خارج شود. پس این طرح مسیر خود را اعم از آسیای مرکزی ، خاور میانه و شمال آفریقا دنبال خواهد کرد و تنها ممکن است از شتاب آن درآینده کاسته شود و این در حالی است که هم اکنون دنیا دربرابر بحران های ریشه دار در خود کشور های هوادار طرح قرار گرفته است . برخی از سخنرانان معتقد بودند که حضورناتو و پیشرفتش در کشورهای آسیای مرکزی نشان میدهد که آمریکا با قاطعیت در تدارک پیش بردن جزئیات طرح خاور میانه بزرگ است . ابتکار رئیس جمهورفرانسه برای تاسیس اتحادیه ای از کشورهای دو سوی مدیترانه با وجود تعلقی که به امریکا دارد ، نوعی آینده نگری در قبال ناتو تلقی میشود ، طرحی که هم از خواستهای واشنگتن تا اندازه ای فاصله دارد و هم حضور اسرائیل در کنار کشورهای عرب ، جاذبه جلب توجه حامیان اسرائیل را با خود حمل میکند و نکته دیگر همین امر بما میگوید ، برای دول عضو اتحادیه مدیترانه ، مسئله، تهدیدی از نوع برافراشتن پرچم دفاع از حقوق بشر و رسالت استقرار دمکراسی را با خود ندارد .
و اما در این جلسه دو روزه نکات و دیدگاه های مشترکی هم مطرح شد ، آقای گاردنر رئیس دپارتمان روابط بین الملل دانشگاه آمریکائی پاریس اعتقاد دارد که گره کور در بین کشورهای خاورمیانه یکی هم بقایای بجامانده امپراطور اسلامی است، با آنکه قرن هاست این امپراطوری از هم پاشیده شده است . آقای گاردنر در استدلالش میگوید آمیختگی آنها با زبان عرب و مذهب اسلام ، آگاهیشان را از گذشته پیش ازاسلام خودشان دور وجدا کرده به آنها هویت عربی با ساختار قبیله ای داده است .تلاش صد ساله بیشتر رهبران و نخبگان کشورهای خاورمیانه برای جا انداختن اتحاد اسلامی در برابر دشمنان تا امروز بی حاصل و ابزاری بی مصرف شده که به گفته ای تنها در ویترین هایشان به چشم میخورد .
آقای راست بین افزون بر نظرات دیگران معتقد است وجه مشترک این افکار عقب مانده گی اجتماعی است ، همگان قبول دارند که بافت و ساخت و روابط جامعه هنوز قبیله ای رخ نشان میدهد و اگر روابط شهری را از قاهره و اسکندریه و بیروت و بغداد و دمشق بگیریم در لایه بعدی بقایای نظام خلافت از هم پاشیده مذهب ، مجدداآشکار میشود.
علاقمندان به این مباحث میتوانند به سایت انستیتو ی بین المللی مطالعات استراتژیک مراجعه کنند