روز سه شنبه توليد کنندگان ذرت و لوبيا در مرز مکزيک و آمريکا عليه لغو محدوديت واردات اين دو فرآورده، که طبق قرارداد تجارت آزاد آمريکای شمالی موسوم به نفتا صورت می گيرد دست به اعتراض زدند.
در تيخوانا يک گروه ۲۶ نفره از نقاشان ايالت اوکساکا در مکزيک تصوير يک حصار با نگاره هايی از ذرت و ديگر محصولات را نقاشی کردند، و در ايالت سيوداد خوارزCiudad juarez ، در ايالت چی هوا هوا Chihuahua، کشاورزان با تشکيل يک زنجيره انسانی مرز آمريکا با مکزيک را بستند.
معترضين ميگويند ماده ای از قرارداد نفتا، که ورود بدون تعرفه ذرت و لوبيا را از کشورهای ايالات متحده آمريکا و کانادا به مکزيک مجاز ميسازد، موجب نابودی کشاورزان مکزيک خواهد شد.
خسوس رودريگز Jesusa Rodriguez، بازيگر سينما و فعال سياسی ميگويد، «اين واقعيتی است که آخرين فصل قرارداد، که اخير به اجرا درآمده است، سيصد هزار خانواده کشاورز را به روز سياه مينشاند، و پنج ميليون کشاورز مکزيکی را بی دفاع ميکند.»
در سال ۱۹۹۳ هنگام عقد قرارداد نفتا، برای ورود فرآورده های ذرت، لوبيا، شکر، و شير به مدت پانزده سال تعرفه های حمايتی برقرار شده بود؛ و اين مدت زمان را برای آماده شدن مکزيک منظور کرده بودند تا بتواند آن را اجرا کند؛ و روز سه شنبه ماده مربوط به اين نوع واردات به مرحله اجرا گذاشته شد.
در مکزيک زمينهای کشاورزی به قطعات بسيار کوچک ميان کشاورزان تقسيم شده است و بنا براين توليدات آنها در آمد زيادی ببار نميآورد. از سوی ديگر، اين کشور در مدرنيزه کردن نظام کشت و کار خود و استفاده از تقاضای روبه فزون اِتانول و نيز محصولاتی که با عمليات ژنتيکی ببار ميآيند، به کندی پيش رفته است. حتی مزارع بزرگ هم از نظر انبار کردن و بازاريابی خود با دشواری روبرو هستند. يکی از دلايل اين عقب ماندگی اين است که دولت مکزيک شبکه های خريد، انبار کردن و توزيع محصولات در ايالات را تقويت نکرده ؛ و در عوض به نيروهای بازار تکيه کرده است.
پی آمد اين سياست از ميان رفتن يا تضعيف تدريجی اين شبکه ها بوده است.
اعتراضات روز سه شنبه در مکزيک بوسيله جنبش «بی ذرت، کشوری نداريم» سازماندهی شده بود، که مدعی است از زمان عقد قراداد نفتا در سال ۱۹۹۳ بيش از دو ميلوين نفر از ساکنان مناطق روستايی در سراسر مکزيک آواره شده و مجبور شده اند برای بقای خود به شهرهای شمالی کشور مهاجرت کنند.
اينک براثر اقدامات دولت مکزيک نيروهای مختلف بازاهای جهانی بيش از پيش در مکزيک ديده ميشوند؛ و سالها است که ، با اجازه دولت، مقدار بيشتر وبيشتری ذرت با تعرفه ای پايين تر از تعرفه ای که نفتا تعيين کرده است به اين کشور وارد ميشود.
به همين دليل، افزايش تقاضا برای اتانول موجب ترقی بهای ذرت و در نتيجه ترقی بهای غذای «تورتيلا» شد، که به نوبه خود اعتراضات خيابانی را در پی داشت.
برای کشوری که عادت مصرف آن را فراورده های کشاورزی تعيين و تنظيم ميکند، «بحران تورتيلا» تلخی وجود کنسرسيوم های کشت و صنعت، که بنا به ادعا ذرت را احتکار ميکنند، و قيمتها را بالا ميبرند، بيشر احساس ميشود.
کشاورزی در مکزيک به دلايل محيطی و اجتماعی و نيز به اين دليل که ترمزی بر مهاجرت تلقی ميشود اهميت فراوان دارد.
اگر ساکنان روستاها به انجام کارهايی غير از حرفه خودشان يا به مهاجرت از روستاها مجبور شوند، مهارتهای کشت و کار را از دست ميدهند، و به مردمی فقير بدل ميشوند؛ آن هم دقيقاً در برهه ای از زمان که مکزيک را فرسايش خاک، کويری شدن اراضی و جنگل زدايی تهديد ميکند.