مارتين شاينِن، کارشناس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، که مسئوليت نظارت بر اجرای موازين حقوق بشر در مبارزه عليه تروريسم را برعهده دارد، هفته گذشته به منظور حضور در دادگاه رسيدگی به پرونده سليم احمد حمدان، راننده سابق اسامه بن لادن، رهبر القاعده، به گوانتانامو در کوبا سفر کرد. حضور شاينن در اين محاکمات بخشی از جريان گسترده بررسی و تحقيق پيرامون عملکرد آمريکا در جنگ عليه تروريسم بوده است.
شاينن در گزارشی که روز گذشته از نتيجه مشاهدات خود از محاکمه حمدان در بازداشتگاه گوانتانامو به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه کرد در واقع تصوير روشنی از وجود نقائص عملی در جريان روند محاکمات زندانيان اين بازداشتگاهِ دور افتاده به دست می دهد. يکی از نکاتی که در گزارش شاينن مطرح شده است اين است که به نظر می رسد وکلای مدافع زندانيان قادر به جمع آوری شواهد کافی برای دفاع از موکلان خود نيستند زيرا امکان احضار شهود از خارج و داخل بازداشتگاه وجود ندارد.
شاينن سال گذشته حتی پيش از مشاعده عينی شرايط بازداشتگاه گوانتانامو در اوايل سال جاری از دولت آمريکا خواسته بود کليه کسانی را تحت عنوان «دشمنان غيرقانونی» آمريکا در بازداشتگاه به سر می برند آزاد کند بازداشتگاه را تعطيل کند و کميسيونهای نظامی را منحل سازد. وی پس از بازديد از گوانتانامو گفت، «در مورد کميسيونهای نظامی آمريکا همانطور که در گزارش من آمده است عملکرد آنها تا حد زيادی خارج از موازين بين المللی صورت می گيرد. ترکيب آنها از لحاظ شخصی و قضايی استقلال فکری بی طرفی و ارائه مدارک معتبر و مستند بسيار ضعيف است.»
شاينن در گزارش خود اظهار نگرانی کرده است که قانون کميسيون نظامی آمريکا در گوانتانامو که مسئوليت تضمين حقوق قانونی زندانيان را در خارج از خاک آمريکا بر عهده دارد در مورد کسانی اجرا می شود که پيش از تصويب اين قانون بازداشت شده بودند.
وی ضمن تقدير از قاضی دادگاه نظامی گوانتانامو به خاطر کار قضاوت تحت شرايط موجود بازداشتگاه گفت، «تنها تجربه مثبت بازديد من از گوانتانامو ديدن قاضی دادگاه نظامی است که تحت شرايط غير ممکن و دشوار تمام تلاش خود را بکار می گيرد که روند محاکمات حتی المقدور عادلانه باشد.»
اما از اين طرف مقامات آمريکايی نيز ضمن ابراز تأسف از انتشار اين گزارش نکاتی را که شاينن در مورد روند قانونی محاکمات گوانتانامو مطرح کرده است گمراه کننده خوانده و آنها را تنها مشتی اتهامات بدون پشتوانه توصيف کرده اند.
شاينن در پاسخ گفته است تنها کسی نيست که اين نکات را مطرح می کند بسياری از گروهها بنياد ها و نهادهای بين المللی با او همصدا هستند.