بدنبال برگزاری مراسم بزرگداشت روز جهانی زبان مادری در شهرهای آذربایجان در دوم اسفند ماه که با برخورد شدید نیروهای انتظامی با تجمع کنندگان همراه بود، تعدادی دستگیر و روانهی زندان شدند.
خبرنگار صدای آمریکا در گفتگویی تلفنی با توکل غنیلو، مدرس رشتهی زبان شناسی دانشگاه زنجان، آخرین وضعیت و تعداد بازداشت شدگان شهرستان زنجان را جویا شده است:
سیاوش سعادتیان: آقای غنیلو در تجمع روز جهانی زبان مادری در زنجان، بر اساس خبرهای منتشر شده، حداقل ۱۹ نفر از شرکت کنندگان دستگیر شدند که بر اساس آخرین خبرها تعدادی از این افراد آزاد شده اند. هم اکنون چه تعدادی در زندان بسر می برند و آخرین وضعیت آنها در چه شرایطی قرار دارد؟
توکل غنیلو: البته آن آمار، آمار اشتباهی بود ما خودمان هم اطلاع نداشتیم از تعداد دقیق دستگیر شدگان. آن طوری که ما اطلاع داریم دستگیر شدنگان بیش از ۲۶ ،۲۷ نفر بودهاند. حدود ۱۸، ۱۹ نفر آزاد شدهاند از این دستگیر شدگان، هشت نفر با نام، در حقیقت هنوز هم در بازداشتند.
افرادی که هستند یکی برادر خود من هست، جلیل غنیلو، آقایان سعید و علیرضا متینپور ، الناز نعمتی، امیر نصیری، بهروز صفری، حسین رحمتی و صفر خوئینی. اینها هشت نفری هستند که فعلاً در بازداشت بسر میبرند، بنده تا به حال ملاقاتی با برادرم نداشتم یعنی امکان ملاقات فراهم نشده، سه الی چهار نفر دیروز توانستند با خانواده هایشان ملاقات داشته باشند. از نظر قضایی وضعیتشان فعلاً مشخص نیست در حال بازجویی هستند...
سیاوش سعادتیان: یعنی مشخص نیست که این افراد بر اساس چه نوع اتهاماتی در بازداشت به سر میبرند؟
توکل غنیلو: رسماً چیزی به ما اعلام نشده، منتها به طور غیر رسمی در مراجعه به دادستانی گفته شده، برپایی تجمع غیر قانونی، اقدام علیه امنیت نظام و توهین به رهبری و از این قبیل اتهامات مطرح است.
سیاوش سعادتیان: آقای غنیلو، مطالبات تجمع کنندگان در روز جهانی بزرگداشت زبان مادری در زنجان چه بوده ؟
توکل غنیلو: اساساً در همین تجمع و تجمع های قبلی، در حقیقت خواستار برسمیت شناخته شدن زبان و فرهنگ ترکی و اجازهی آموزش به این زبان بود و اساسیترین مسئلهای که خواسته میشود همین مسئله هست، حتی در حوادث خرداد ماه هم اصلیترین شعار همین بود، درست است که اقدام روزنامهی ایران هم مطرح بود منتها نيشتری بود بر دردها و مطالبات کهنه، و عمدهترین شعار در زنجان همین بود: مدرسه به زبان ترکی، مدرسه به زبان مادری خودم.
سیاوش سعادتیان: برخی ها این نوع تجمعات را از نوع تجمعات تجزیهطلبانه عنوان می کنند، شما در این مورد چه نظری دارید؟
توکل غنیلو: ببینید، متأسفانه ذهنیت اکثر افرادی که متعامل هستند در این مسئله، اعم از حاکمیت، روشنفکران مرکزگرا، حتی اپوزیسیون و افرادی که خارج نشین هستند عمدتاً بر این مدار در حقیقت میچرخد و هر نوع مطالبهی فرهنگی را با انگ تجزیهطلبی و خط گرفتن از دیگران و تلاش برای بر هم زدن امنیت ملی و به خطر انداختن تمامیت ارضی، با آن برخورد میکنند و بدین صورت تلقی میکنند، ولی واقعیت این است که چه در زنجان که مطالبات به مدنی ترین و دموکراتیک ترین شکل خودش پیگیری میشود و چه در سایر نقاط آذربایجان.
البته تجزیهطلبی نمی گویم نیست، ممکن است تجزیهطلبان در حد استثنا باشند، ولی عمده فعالان فرهنگی و مدنی آذربایجان خواستار برسمیت شناخته شدن زبان و فرهنگ خودشان، اعادهی حقوق شهروندی خودشان، توجه و عنایت به مبانی حقوق بشری که امروز حقوق قومیتها، اقوام و زبانها و فرهنگها را برسمیت میشناسد، و بطور کلی رعایت این مسائل است و اساساً تجزیهطلبی به عنوان گفتمان حاکم و نه تنها گفتمان حاکم حتی گفتمان حاشیهای هم قابل طرح نیست.