آيا شما خواب ميبينيد؟ آيا شما هنگام خواب تصاوير و داستانهائی را در فکر خود خلق ميکنيد؟
خواب بيان افکار، احساسات، و وقايعی است که هنگام خواب از مغز ما ميگذرد. مردم هرشب حدود يک تا دو ساعت خواب ميبينند، که مجموعاً از چهار تا هفت خواب متفاوت تشکيل ميشود. همه خواب ميبينند، ولی تنها تعدادی از مردم هستند که آنچه در خواب ديده اند بياد مياورند. آنچه ما در خواب ميبينيم رنگی است. خواب ها اکثراً تمام حواس ما، از جمله بويائی، شنوائی، بينائی، چشائی، و لمسی را بکار ميگيرد.
ما گاهی يک خواب را چند بار تکرار ميکنيم، که اکثراً خوابهای «بد» و حتی گاهی ترسناک و بصورت کابوس هستند.
دانشمندان، نويسندگان، و هنرمندان گاهی ميگويند افکار جديدی در خواب به آنها الهام ميشود. بعنوان نمونه، «پال مک آرتی»، از گروه «بيتلز» ميگويد يک روز وقتی از خواب بيدار شد آهنگ «ديروز» را در بصورت الهام در خاطره ام داشتم. و يا «مری شلی»، ميگويد خواب دانشمندی را ميديدم که با استفاده از دستگاهی هيولائی را خلق کرد، و وقتی بيدار شدم شروع به نوشتن کتاب «فرانک اشتاين» کردم.
انسان هزاران سال است که سعی کرده است که پديده خواب ديدن را بفهمد. دانشمندان باستان يونان و رم معتقد بودند خوابها پيامهائی از جانب خدايان ارائه ميدهند.
در کتاب مقدس مسيحيان بيش از هفتصد گفته و داستان در مورد خواب ديدن وجود دارد، که از جمله داستان ظهور حضرت محمد، پيامبر مسلمانان است، که برای اولين بار از طريق خواب اعلام شد.
در چين، مردم معتقدند خواب ديدن وسيله ای برای ديدار اعضای خانواده است که درگذشته اند. در اروپا، مردم خواب ديدن را شيطانی می پنداشتند که ميتواند مردم را به انجام کارهای پليد هدايت کند.
در اوائل قرن بيستم، دو دانشمند معروف عقيده متفاوتی در مورد خواب ديدن ارائه دادند.
يکی از اين دانشمندان «زيگموند فرويد» روانکاو اطريشی بود که در سال هزار و نهصد، کتابی بنام «تعبير خواب» منتشر کرد.
فرويد معتقد است مردم در مورد چيزهائی که ميخواهند ولی نميتوانند داشته باشند، بويژه تماس جنسی و تهاجم و پرخاشگری، خواب ميبينند.
برای فرويد در خواب ديدن پر از معانی نهفته است، که او سعی ميکند که از طريق درک آنها رفتار مردم را بفهمد. فرويد معتقد است هر فکر و عملی از درون مغز سرچشمه ميگيرد.
به اعتقاد وی خواب ميتواند بعنوان راه مهمی برای درک اتفاقاتی که در مغز صورت ميگيرد مورد استفاده قرار گيرد.
دومين دانشمند، «کارل يونگ» روانکاو سوئيسی است، که برای سالها از نزديک با فرويد همکاری ميکرد. ولی او در مقايسه با فرويد تصور کاملاً متفاوتی از خواب دارد.
يونگ معتقد است که خواب ديدن ميتواند به پيشرفت و خودشناسی مردم کمک کند. به اعتقاد وی خواب ديدن ميتواند راهگشای مشکلات روزانه ما باشد. يونگ ميگويد خواب در مورد خودشناسی، و روابط ما با ديگران توضيح ميدهد.
امروزه با توجه به اينکه پژوهشگران ميتوانند هنگام خواب تصاويری از فعاليت های مغز بگيرند، انسان توانسته است دانش بيشتری در مورد علم خواب کسب کند. در سال هزار و نهصد و پنجاه و سه، نوعی از خواب ديدن کشف شد که آنرا «آر ئی اَم REM » نام گذاری کردند، که در آن چشمان شخص هنگام خواب ديدن بسرعت بطرف جلو وعقب حرکت ميکند.
انسان هر شب هنگام خواب چهار مرحله را سپری ميکند. خواب ديدن نوع «آر ئی اَم» در مرحله چهارم خواب صورت ميگيرد. ما در طول شب چهار تا هفت بار وارد مرحله چهارم خواب ميشويم.
هنگام خواب ديدن نوع «آر ئی آم»، بدن ما هيچ حرکت نميکند و اين زمانی است که ما در حال خواب ديدن هستيم. اگر مردم را در هنگام خواب ديدن نوع «آر ئی ام» از خواب بيدار کنيم، آنها ميتوانند تا ميزان نود در صد آنچه را که در در خواب ديده اند بخاطر بياورند. اين مسئله در مورد افراديکه که ميگويند خواب نميبينند نيز صادق است.
نوعی ديگر از خواب ديدن «لوسيد» نام دارد، که شخص هنگام خواب ديدن ميداند که دارد خواب ميبيند.
دانشمندان پژوهشهای مهمی در مورد خواب و استفاده از آنها برای معالجه بيماريها، نارسائيهای مغزی، و مشکلات احساسی بعمل آورده اند.
«انجمن مطالعات خواب» ساليانه همايشی در سطح بين المللی بر گزار ميکند. دانشمندان، در يکی از اين نشستها، در باره راهکارهائی برای کمک به قربانيانی که دستخوش جنايت شده اند و خوابهای ترسناک ميبينند گفتگو ميکنند.
«روزالند کارترايت»، که در مرکز اختلالات خواب در دانشکده پزشکی «راش پرسبتارين سينت لوکاس» کار ميکند، ميگويد خوابها مانند خاطره هاست که در پی يکديگر قرار ميگيرد. آنها از طريق احساس، و نه از طريق افکار، به يکديگر متصل هستند.
دانشمندان معتقد به اهميت ادامه تحقيق در مورد خواب ديدن هستند.
در اين رابطه، دکتر «رابرت استيک گلد، استاد روانشناسی دانشگاه «هاروارد» در ايالت ماساچوست» آمريکا، ميگويد بيش از صد سال است که از انتشار کتاب «زيگموند فرويد» در مورد خواب ميگذرد، ولی هنوز دانشمندان در مورد نحوه کار مغز هنگام خواب ديدن با يگديگر هم عقيده نيستند.