علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز سهشنبه، ۶ شهریور، نشانههایی از تمایل به از سر گرفتن مذاکرات با آمریکا بر سر برنامه هستهای که کارشناسان هشدار دادهاند «به سرعت» در حال پیشرفت است نشان داد.
خامنهای در بیانیهای خطاب به هیأت دولت چهاردهم که در سایت رسمیاش نیز منتشر شده است گفت اینکه «آدم با [دشمن] در یک جایی تعامل نیز بکند مانعی ندارد.»
سخنان علی خامنهای خطوط قرمزی را نیز برای هرگونه مذاکره در دولت مسعود پزشکیان تعیین کرد و هشدار داد که آمریکا قابل اعتماد نیست.
این اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در رسانههای غربی به عنوان باز کردن درهای مذاکره با غرب تلقی شد ولی در عین حال بسیاری بر این باور هستند که هنوز مشخص نیست پزشکیان چقدر فضا برای مانور داشته باشد.
شدت گرفتن تنشها در خاورمیانه و انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در نوامبر نیز به ابهامات پیرامون این موضوع دامن میزند.
کامالا هریس، نامزد حزب دموکرات در انتخابات پیشروی ریاستجمهوری آمریکا هفته گذشته در سخنرانی خود در کنوانسیون ملی دموکراتها گفت در انجام هر اقدامی که برای دفاع از نیروهای آمریکایی و منافع آمریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران و تروریستهای مورد حمایتش لازم باشد تردید نخواهد کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارش خود در مورد اظهارات جدید خامنهای اشاره کرده که رهبر جمهوری اسلامی پس از خروج یکجانبه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین آمریکا از توافق هستهای جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۸، هر از گاهی خواستار مذاکره با واشنگتن شده یا این موضوع را رد کرده است.
در سالهای اخیر، مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا با میانجیگری عمان و قطر صورت گرفته است و اظهارات خامنهای نیز یک روز پس از سفر نخست وزیر قطر به ایران عنوان شد.
وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به پرسش آسوشیتدپرس درباره این موضوع گفت: «ما بر اساس اقدامات و نه اظهارات رهبران جمهوری اسلامی قضاوت خواهیم کرد».
وزارت امور خارجه آمریکا گفته است: «ما مدتها است گفتهایم که در نهایت دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به یک راهحل مؤثر و پایدار در رابطه با برنامه هستهای ایران است. با این حال، با توجه به تشدید تنشها از جمله در رابطه با برنامه هستهای و ناکامی جمهوری اسلامی در همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از چنین احتمالی فاصله داریم.»
در بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا آمده است: «اگر جمهوری اسلامی ایران میخواهد جدیت یا رویکرد جدیدی نشان دهد، باید تشدید تنشهای هستهای را متوقف کرده و همکاری معناداری را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی آغاز کند».
آژانس بینالمللی انرژی اتمی چندی پیش در گزارشی اعلام کرد که جمهوری اسلامی به سرعت سانتریفیوژهای غنیسازی اورانیوم اضافی را در سایت «فردو» نصب، و راهاندازی سایر آنها را آغاز کرده است.
بر اساس برآورد آژانس بینالمللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی اکنون در حال غنیسازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد، نزدیک به ۹۰ درجه مورد نیاز برای کاربرد نظامی است، و در صورت غنیسازی بیشتر، مواد لازم برای ساخت سه سلاح هستهای را در اختیار خواهد داشت.
ایالات متحده آمریکا روز ۱۷ خرداد تأکید کرد که هیچ توجیهی برای انباشت اورانیوم بسیار غنی شده در ایران وجود ندارد.
جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا بارها گفته است که ایالات متحده هرگز و به هیچ قیمتی اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز اول شهریور به بخش فارسی صدای آمریکا گفت که ایالات متحده همچنان حکومت ایران را به عنوان یک «دشمن» و «حامی تروریسم» قلمداد میکند.
مقامات جمهوری اسلامی با وجود همه شواهد و گزارشها همچنان ادعا میکنند که برنامه هستهای را صرفاً برای اهداف غیرنظامی دنبال میکند.