نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای پیرامون وقایع هشت روز پیش در زاهدان که بر اثر تیراندازی ماموران جمهوری اسلامی به معترضان به «جمعه خونین» مشهور شد می‌نویسد: ویدیوها نشان می دهد که شماری از زخمیان برای گریختن از میدان دید تیراندازان سعی داشتند به نحوی از آنجا دور شوند و تعدادی از مردم نیز سعی دارند این زخمی ها را به مکانی امن بکشانند. و خون زخمیان سجاده ها را رنگین کرده. اما تک تیراندازان و نیروهای امنیتی همچنان به تیراندازی بسوی نمازگزاران ادامه می دهند.
به گفته شاهدان، اعتراض کنندگان با سردادن شعارهای ضدحکومتی بسوی پلیس سنگ پرتاب کردند. پاسخ نیروهای امنیتی گلوله بود. آنان بی مهابا بسوی مردم تیراندازی کردند. تظاهرکنندگان پراکنده می شدند؛ اما شلیک گلوله ها همچنان ادامه یافت و با وجود آن که مردم بسوی مصلای بزرگ زاهدان برگشتند که هنوز عده ای در آنجا در حال نمازگزاری بودند با این حال، شلیک گلوله بسوی آنان ادامه داشت.
یکی از نمازگزاران به نام جمشید ۲۸ ساله گفت: «این یک قتل عام بود که نظیرش را فقط در فیلمها دیده بودم آنها حتی بسوی نمازگزارانی که به سجده رفته بودند شلیک می کردند.» جمشید افزود: «مردان جوان را می دیدم که برای محافظت از جان کودکان و پیرها خود را روی آنان می انداختند تا سپر بلا شوند. چون مردم جایی برای فرار نداشتند.»
عفو بین الملل برآورد کرده ۶۶ تا ۹۶ نفر طی چند ساعت کشته شدند.
خشم عمومی در زاهدان پس از آن فوران یافت که خبر تجاوز « ابراهیم کوچکزایی» فرمانده نیروی انتظامی چابهار به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ علنی شد. (به گزارش روزنامه هم میهن، این فرمانده با قرار وثیقه آزاد شده) پخش این خبر بر نارضایتی ریشه دار اقلیت بلوچ عمدتا سنی مذهب، علیه حاکمیت شیعه مذهب افزود. حال حدود هشت روز پس از آن سرکوب خونین - که به دلیل قطع اینترنت در ایران تاحدود زیادی از دید مردم ایران پنهان مانده بود- جزییات بیشتری مبنی بر تایید دامنه آن کشتار آشکار می شود.
نیویورک تایمز در این رابطه با ده تن از شاهدان عینی و فعالان حقوق بشر زاهدان و همچنین شماری از اعضای خانواده قربانیان و پزشکانی که به بیش از ۱۵۰ زخمی کمک کرده بودند صحبت کرد. همگی آنان این اتهام را مطرح کرده اند که نیروهای امنیتی با گلوله جنگی و گاز اشک آور به معترضان غیرمسلح و مردم عادی شلیک کردند و به گفته شاهدان عینی، بالگردهای نظامی نیز در محل مستقر شدند.
بازبینی ویدیوها تایید کننده نکات کلیدی روایت شاهدان و فعالان حقوق بشر است. سپاه پاسداران حضور خود در این واقعه را با اعلام کشته شدن سرهنگ«حمیدرضا هاشمی» با نام مستعار «علی موسوی» معاون اطلاعات سپاه سلمان سیستان بلوچستان و «محمدامین آذرشکری» و «محمدامین عارفی» اعضای سپاه تایید کرد.
«هادی قائمی» مدیر کمپین حقوق بشر ایران مستقر در نیویورک می گوید همبستگی مردم سیستان بلوچستان با اعتراضات مردم کردستان و موضوع تجاوز فرمانده نیروی انتظامی چابهار به دختر ۱۵ ساله باعث شد تا این بار هزاران نفر در مصلای بزرگ زاهدان جمع شوند.
در یک ویدیو مولوی عبدالحمید، در خطبه های نماز خطاب به نمازگزاران توصیه می کند تا زمانی که تحقیقات در مورد اتهام تجاوز به عنف پایان نیافته آرامش خود را حفظ کنید.»
با این حال مولوی عبدالحمید و دو شاهد دیگر بعدا به نیویورک تایمز گفتند گروهی حدود ده پانزده نمازگزار جوان پیش از پایان نماز، مصلا را ترک کردند تا بیرون کلانتری اجتماع کنند.
ویدیوهای تاییدشده نیویورک تایمز نشان می دهد شماری از معترضان در حالی که صدای شلیک گلوله شنیده می شود به سوی پاسگاه پلیس سنگ پرتاب می کنند و شاهدان نیز گفتند عده ای نیز کوکتل مولوتف پرتاب کردند. به گفته شاهدان عینی نیروهای امنیتی با گلوله پاسخ دادند.
یکی از ویدیوها نشان می دهد که مردان جوان زخمی‌ها را به درون مصلای بزرگ می برند.
به گفته یکی از نمازگزاران، در چند دقیقه نیروهای امنیتی با شلیک گلوله و گاز اشک آور محوطه مصلی را به صحنه وحشت و خون تبدیل کردند و شاهدان گفتند بازماندگان از سجاده ها بعنوان برانکارد استفاده کرده و زخمیان و کشته شدگان را به درون خودروها حمل می کردند. اما همین ها هم در خیابان هدف نیروهای امنیتی قرار گرفتند. بسیاری از آنان توانستند خود را به مسجد مکی، در یک کیلومتری مصلا برسانند و یکی از پزشکان که خود را «احمد» معرفی کرد تلفنی گفت: او و پرستارش بیش از ۱۵۰ زخمی را در این مسجد را درمان کردند. احمد افزود بسیاری از زخمیان از ترس دستگیری از رفتن به بیمارستان خودداری کردند و این باعث شدکه به ناچار او تنهایی در مسجد زخمیان را درمان کند. او می گوید ما نمی دانستیم چه کسی در اولویت درمان است. آنان در برابر چشمانم جان می دادند.
به گفته این پزشک، سی جسد از جمله چندین کودک در نمازخانه کودکان در مسجد مکی انباشته شده. و زخمیانی که حالشان وخیم بود به زیرزمین مسجد منتقل شدند که به یک بخش اورژانس موقت تبدیل شده. او تعدادی ویدیو و تصویر را که از طریق گوشی خود گرفته بود برای نیویورک فرستاد می گوید از ملحفه ها و شال ها برای بندآوردن خونریزی زخم گلوله ها استفاده کردیم. او می گوید یکی از زخمیان تازه داماد ۲۶ ساله همسایه شان بود که کبدش از بدن جدا شده بود و من به او گفتم فقط نخوابد اما او خیلی زود مرد.
با گذشت ساعاتی از حادثه شهروندان بیشتری به خیابان ها آمده و از ماجرا آگاه شدند. به گفته شاهدان، بیشتر درگیری ها در خیابانی در نزدیکی مسجد مکی، مسجد اصلی شهر، رخداد که صدها معترض در آن تجمع کرده بودند.
کارشناسان گفته اند ماهیت سرکوب خونین حاکمیت شبیه سرکوبهای سالیان گذشته است. زمانی که نیروهای امنیتی گروه های اقلیت را در جریان اعتراضات سراسری ۹۸ هدف گلوله قراردادند. از جمله کشتار در ماهشهر خوزستان.
هادی قائمی می گوید به هنگام قیام ملی، نیروهای امنیتی بیشترین کشتارها را در مناطق اقلیتهای قومی انجام می دهند تا ظاهر دفاع از میهن را به خود بگیرند.
