نماینده تجاری ایالات متحده آمریکا عصر چهارشنبه اعلام کرد که دولت پرزیدنت بایدن از لغو حق مالکیت معنوی فرمول ساخت واکسن ضد ویروس کووید-۱۹ حمایت می‌کند.
کاترین تای با انتشار بیانیه ای گفت: «این یک بحران بهداشت جهانی است و شرایط فوق العاده همهگیری کووید-۱۹، نیازمند اقداماتی فوق العاده است. به رغم این که دولت پرزیدنت بایدن به شدت به حمایت از مالکیت معنوی باور دارد، اما در راستای پایان دادن به این همه گیری، از لغو حق مالکیت معنوی واکسن‌های کووید-۱۹ پشتیبانی می کند.»
حمایت مکرون و پوتین، مخالفت مرکل
این خبر، حمایت تعدادی از رهبران جهان از جمله امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را به همراه داشت.
اما خبرگزاری فرانسه گزارش داد که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، موافق پا بر جا ماندن حق مالکیت معنوی واکسن است. خانم مرکل ظرفیت‌های تولید و استانداردهای باکیفیت بالا - و نه حق ثبت اختراع و مالکیت معنوی - را به عنوان عوامل محدودکننده در تامین واکسن برشمرد.
اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، از پیشنهاد دولت بایدن حمایت کرد؛ اما گفت در حال حاضر، اولویت باید افزایش تولید باشد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز در توییتی از «حمایت کم‌سابقه» آمریکا از لغو حق مالکیت معنوی در رابطه با واکسن کرونا استقبال کرد و گفت: «هیچ یک از ما در برابر ویروس ایمن نیستیم، مگر آن که همه ما ایمن باشیم.»
تدروس آدهانوم، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، حمایت دولت بایدن از لغو مالکیت معنوی واکسن را «اقدامی جسورانه» برای پایان دادن به همهگیری کرونا و «لحظه‌ای مهم» در مقابله با بیماری کووید-۱۹ توصیف کرد.
مخالفان چه نظری دارند؟
مخالفان لغو حق مالکیت معنوی واکسن اکثراً تولیدکننده‌های دارو هستند. آنها معتقدند چشم‌پوشی از حق ثبت اختراع ممکن است «زنجیره شکننده» تأمین واکسن را مختل کند و بهتر است کشورهای ثروتمند در سهیم شدن واکسن با کشورهای در حال توسعه سخاوتمدانه‌تر عمل کنند.
شرکت «بیو ان تک‌وان» در آلمان که از تولیدکننده‌های واکسن فایزر است می‌گوید بیش از یک دهه طول کشید تا فرآیند تولید واکسن آنها به سرانجام برسد و تکثیر این فرآیند، فرای حق ثبت اختراع، نیازمند داشتن پرسنل مجرب و انتقال دقیق فن‌آوری است.
مدیرعامل شرکت‌های فایزر و مدرنا نیز با این تصمیم مخالفت کرده‌اند و هشدار داده‌اند که چنین اقدامی باعث خواهد شد کشورهای چین و روسیه به اسرار تجاری دست پیدا کنند.
آنها همچنین می‌گویند این تصمیم ممکن است اثر عکس داشته باشد و افزایش تقاضا برای مواد اولیه محدود واکسن، پاسخگویی به انواع جهش‌یافته کرونا را دچار مشکل کند.
راه حل فوری‌تر چیست؟
مقامات و دیپلمات‌های بروکسل معتقدند چنین بحث‌هایی ماه‌ها به طول خواهد انجامید و احتمال توافق میان اتحادیه اروپا و آمریکا کم است. آنها می‌گویند با توجه به این که اکثر کشورهای فقیر جهان توانایی و تخصص لازم را برای تولید چنین روش‌های درمانی پیشرفته ندارند، راه حل فوری‌تر این است که ایالات متحده، بریتانیا، و دیگران از اتحادیه اروپا پیروی کنند و واکسن بیشتری به کشورهای نیازمند صادر کنند.