اشتباهی که هفته گذشته در مراسم انتخاب میس یونیورس یا ملکه زیبایی جهان صورت گرفت، یکی از مهمترین خبرهای روز بود و بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان داشت، مطمئنم داستان را شنیدید و لازم نیست به ذکر جزئیات بپردازم، فقط اشاره میکنم که مجری برنامه در ابتدا نماینده کلمبیا را برنده اعلام کرد ولی بعد از چند لحظه گفت که اشتباه کرده و در اصل نماینده فیلیپین برنده شده، خلاصه در میان بهت و حیرت همگان، تاج افتخار را از نماینده کلمبیا گرفتند و بر سر نماینده فیلیپین گذاشتند و به این ترتیب یکی از جنجالی ترین صحنه های تاریخ ملکه زیبایی جهان رقم خورد.
در روزهای گذشته شاهد بحث و جدلهای بسیاری درباره این حادثه عجیب بودیم، بسیاری از مجری غیر حرفه ای برنامه انتقاد کردند، گروهی از بی توجهی برگزار کنندگان مراسم شکایت کردند و برخی هم با اشاره به تئوری توطئه باور داشتند که همه این جریان صحنه سازی برای تبلیغ بیشتر و جلب توجه عمومی بوده و غیر واقعی است. هرچند که بروز چنین اشتباهی در چنین مراسم مهمی واقعآ عجیب و حیرت انگیز است ولی نمیشه گفت دقیقأ چه اتفاقی افتاده و فرد خاصی را متهم کرد، در نهایت باید توضیحات برگزارکنندگان را پذیرفت و این داستان غم انگیز را فراموش کرد.
ولی یکی از نکاتی که توجهم را جلب کرد، پوشش خبری رسانه های فارسی زبان بود، یعنی در مطالبی که سایتها و خبرگزاریهای مختلف منتشر کردند اسامی متفاوتی برای این مراسم مطرح شد که خواننده را گیج میکرد. بسیاری نوشتند دختر شایسته، برخی نوشتند ملکه زیبایی و گروهی هم از هردو عنوان استفاده کردند، خلاصه مشخص نبود ترجمه فارسی این رقابت جهانی که هر سال برگزار میشه دقیقأ چیست.
البته این موضوع خیلی تجب آور نیست چون در سالهای اخیر به دلیل فعالیت رسانه ها، سایتها و یا خبرگزاریهای متعدد فارسی زبان در گوشه و کنار جهان، در خیلی از موارد ترجمه واحدی از یک واژه، کلمه و یا حتی یک رویداد مهم جهانی وجود نداره و بسیاری از ترجمه ها سلیقه ای است یا به فقط به حوزه کاری یک رسانه خاص محدود میشه و سایرین توجه چندانی به آن ندارند، به همین دلیل تصمیم گرفتم مطلب کوتاهی در این باره بنویسم تا شاید تا حدی قضیه روشن شود.
رقابتی که هفته گذشته در شهر لاس وگاس برگزار شد اسمش هست Miss Universe
که معادل فارسی آن "ملکه زیبایی جهان" و هر سال از طرف سازمانی به همین نام برگزار میشه، این سازمان در سال هزار نهصد و پنجاه و دو در ایالت کالیفرنیا تأسیس شده و در طول دهه های گذشته فراز و فرودهای بسیاری داشته، یعنی مالکیتش در اختیار اشخاص متفاوتی بوده و بارها مدیریتش تغییر کرده. جالبه که یکی از مشهورترین سهامداران این سازمان دونالد ترامپ متقاضی نامزدی حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود، البته او به دلیل سخنان جنجالی خود درباره شهروندان مکزیکی و پس از اعتراض گسترده لاتین تبارها و لغو پخش تلویزیونی برنامه امسال از شبکه ان بی سی، سهام خود را فروخت یا به قول گروهی به صورت محترمانه از این مجموعه کنار گذاشته شد.
هر سال مراحل مقدماتی این رقابت درگوشه و کنار جهان برگزار میشه و هر کشوری نماینده خود را به مرحله نهایی در شهر لاس وگاس میفرسته. اعضای هیأت داوران پس از بررسی شاخصهای متفاوت در نهایت ملکه زیبایی جهان را انتخاب میکنند، امسال نماینده فیلیپین پس از جار و جنجال فراوان و همان حادثه عجیبی که توضیح دادم برنده شد و تاج افتخار را بر سر گذاشت.
شاید جالب باشه که بدونید در سالهای اخیر یک کانادایی ایرانی تبار هم در این رقابتها شرکت کرده، سحر بی نیاز در سال دو هزار و دوازده بعنوان ملکه زیبایی کانادا انتخاب شد و نماینده آن کشور در رقابت ملکه زیبایی جهان بود. البته او چند روز پیش از برگزاری مراسم از ناحیه پا آسیب دید و در نهایت نفر دوم کانادا را به مرحله نهایی فرستادند ولی نام سحر بی نیاز بعنوان ملکه زیبایی کانادا ثبت شده است. یادم هست که گفتگوی تلویزیونی هم با او داشتم که در برنامه شباهنگ پخش شد، سحر مدتی است فعالیتهای حرفه ای خود در عرصه بازیگری را شروع کرده و در فیلمها و سریالهای مختلفی حضور داشته.
اما یک رقابت مشهور دیگه هم وجود داره به نام Miss World ، که معادل فارسی آن هست: "دختر شایسته جهان" ، این سازمان در سال هزار و نهصد و پنجاه و یک شکل گرفته و قدیمی ترین رقابتی است که در این چهارچوب برگزار میشه، مرکز اصلی این مجموعه در شهر لندن است و در ابتدا قرار بود مراسمی محدود به بریتانیا باشه، ولی برگزارکنندگانش تصمیم گرفتند آن را به یک رقابت جهانی تبدیل کنند و به تدریج گسترش یافت تا به شکل امروزی رسید.
ساز و کار انتخاب دختر شایسته جهان هم تقریبأ شبیه انتخاب ملکه زیبایی جهان است، یعنی هر کشوری نماینده خود را به مرحله پایانی میفرسته و پس از گذر از هفت خوان رستم در نهایت هیأت داوران تاج افتخار را بر سر یکی از شرکت کننده ها میذاره و دختر شایسته جهان را انتخاب میکنه، مرحله نهایی هر سال در یک شهر برگزار میشه.
حتمآ میدونید که در سالهای اخیر یک کانادایی ایرانی تبار هم در مرحله نهایی این رقابت حضور داشته، نازنین افشین جم در سال دو هزار و سه دختر شایسته کانادا شد و نماینده آن کشور در رقابت دختر شایسته جهان بود، او در مراسمی هیجان انگیز دوم شد و افتخار بزرگی برای کانادا و ایران کسب کرد.
در سالهای اخیر چند بار با نازنین گفتگو کردم و در حد ممکن از حال و احوالش باخبر بودم، او علاقه زیادی به فرهنگ و هویت ایرانی خود دارد و به همین دلیل حضور بیشتری در رسانه های فارسی زبان داشته، مطمئنم بسیاری از شما با فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و حقوق بشری نازنین افشین جم آشنا هستید. او در حال حاضر با همسر و دو فرزندش زندگی آرام و خوبی داره و به فعالیتهای انسان دوستانه خود ادامه میده.
خیلی مشکل است که تفاوتهای این دو سازمان جهانی را بر شمرد یا مثلا گفت که کدام سازمان از دیگری بهتر است، دست اندرکاران هر مجموعه باور دارند فعالیت آنها نسبت به دیگری از ارزش و اهمیت و اعتبار بیشتری برخوردار است، یا اینکه رأی هیأت داوران فقط بر زیبایی و زنانگی شرکت کنندگان استوار نیست و سازمان آنها شاخصهای دیگری چون تحصیلات، دانش، آگاهی، نیکوکاری و انسان دوستی را هم در نظر میگیرد. خلاصه نظر دادن در این زمینه کمی مشکل است، ولی بصورت کلی میشه گفت رقابت ملکه زیبایی بیشتر آمریکایی است ولی مراسم گزینش دختر شایسته حال و هوایی اروپایی داره و جهانی تر است.
نظرات مختلفی درباره این رقابتها وجود داره و برخی هم از اساس با برگزاری چنین برنامه هایی مخالفند، به ویژه گروههای فمینیستی یا گروههای مدافع حقوق زنان، به عقیده آنها این برنامه ها نوعی استفاده ابزاری از زنان است و اهداف تجاری و تبلیغاتی داره. البته برندگان این رقابتها معمولا همکاری نزدیکی با سازمانهای خیریه دارند و در پروژه های عام المنفعه زیادی شرکت کردند، یعنی با استفاده از زیبایی، موقعیت و یا شهرت خود اقدامات قابل توجهی به ویژه در مناطق محروم و کشورهای فقیر انجام دادند و عملکرد مثبتی در این زمینه دارند.
درسالهای اخیر این برنامه ها طرفداران زیادی پیدا کرده و از طریق شبکه های تلویزیونی مختلفی در جهان پخش میشه، این در حالیست که هر سال شاهد حضور کشورهای بیشتری در این رقابتها هستیم و دختران جوان زیادی هستند که برای رسیدن به سکوی نخست و تصاحب تاج افتخار تلاش میکنند.
در خبرها داشتیم که بعد از چهل و سه سال ملکه زیبایی عراق انتخاب شد، شیما قاسم عبدالرحمان دختر جوان عراقی در یک مراسم باشکوه بعنوان ملکه زیبایی آن کشور انتخاب شد تا سال آینده نماینده عراق در مراسم ملکه زیبایی جهان باشد. این برنامه تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد، اسلامگرایان و بنیادگرایان مذهبی تهدید کرده بودند اجازه برگزاری این مراسم را نخواهند داد.
شیما بیست سالشه و دانشجوی رشته اقتصاد است، او باور دارد برگزاری این مراسم گام مهمی است در جهت برابری حقوق زنان و گسترش فعالیتهای اجتماعی آنها در عراق جنگ زده، او قصد دارد سال آینده برای شرکت در مراسم انتخاب ملکه زیبایی جهان به لاس وگاس برود و با نماینده های سایر کشورهای جهان رقابت کند.