پارک گون هی در انتخابات روز سه شنبه کره جنوبی رقیب چپگرای خود را شکست داد و نخستین زن درتاریخ این کشور آسیائی است که رئیس جمهوری می شود.
او دختر ژنرال پارک چون هی، رئیس جمهوری کره جنوبی در دهه های ١٩٦٠ و ١٩٧٠ است.
قاره کهن آسیا خاستگاه امپراتوریهای بزرگ، پیامبران و دین های جهانگیر، سرزمین سنتهای دیرپا و به طور مشخص سنت مردسالارانه است. اما همین قاره پیشگام صحنه به قدرت رسیدن زنانی است که کشورهاشان را در جهان پرتلاطم معاصر با درایت رهبری کرده اند.
نگاهی به کشورهای سریلانکا، هند، اندونزی، پاکستان ، بنگلادش، تایلند، برمه، فیلیپین،اسرائیل، ترکیه، قرقیزستان، و به تازگی کره جنوبی، می اندازیم و نقش پر رنگ زنان در راهبری جامعه هایشان را مورد بررسی کوتاهی قرار می دهیم.
نخستین زنی که در جهان به نخست وزیری رسید سیریمووا باندرانایکه از کشور سریلانکا بود. درسال ١٩٦٠ درپی ترور شدن سولومون باندرانایکه نخست وزیر سریلانکا، همسر وی به رهبری حزب حاکم و نخست وزیری انتخاب شد.او سه بار به نخست وزیری برگزیده شد: سالهای ١٩٦٠ تا ۶۵، ۱۹۷۰تا ۷۲ و ۱۹۹۴تا ۲۰۰۰.
دختر او، چاندریکا باندرانایکه نیز ابتدا درسال ۱۹۹۴ نخست وزیر و سپس ازسال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ رئیس جمهوری سریلانکا بود.
ایندیرا گاندی، دختر جواهرلعل نهرو، چهار دوره نخست وزیر هند پرجمعیت ترین دموکراسی جهان شد. جواهرلعل نهرو پدر وی اولین نخست وزیر هند پس از استقلال از بریتانیا بود. ایندیرا هیچ نسبت فامیلی با مهاتما گاندی رهبر استقلال هند نداشت. او همسر فیروز گاندی از پارسیان هند بود.
سونیا گاندی، عروس ایندیرا گاندی، بیوه راجیو گاندی نخست وزیر هند پس از ترور همسرش رهبری حزب کنگره را برعهده گرفت . از سال ۱۹۹۸ تاکنون در سمت رهبری حزب انجام وظیفه کرده و به دلیل تبار ایتالیائی اش و پرهیز از خرده گیری های ناسیونالیستهای هندی نخواسته است پست نخست وزیری را بپذیرد.
مگاواتی سوکارنو پوتری، رئیس جمهوری اندونزی، پرجمعیت ترین کشور اسلامی.
خانم مگاواتی دختر سوکارنو نخستین رهبر و رئیس جمهوری اندونزی است .وی که معاون وحید رئیس جمهوری بود درپی برکناری وحید از مقام ریاست جمهوری جای وی را گرفت.که در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ درمقام رئیس جمهوری به تقویت بنیادهای نوپای دموکراسی در کشورش کمک شایانی کرد.
آنگ سان سوچی، رهبر جنبش دموکراسی برمه. وی دختر ژنرال آنگ سان از رهبران استقلال برمه است .خانم سوچی در پی ترور پدرش جامعه ملی دموکراسی برمه را بنا نهاد که در انتخابات آزاد پارلمانی سال ۱۹۹۰ با اکثریت قاطع پارلمانی برنده شد و در آستانه تصدی مقام نخست وزیری از سوی حاکمان نظامی در حبس خانگی ماند و این روند تا سال ۲۰۱۰ ادامه یافت.
مقاومت تحسین برانگیز خانم سوچی و فشارهای بین المللی موجب شد حاکمان نظامی کوتاه بیایند.خانم سوچی آزادشد. در انتخابات میان دوره ای به نمایندگی پارلمان برگزیده شد. او اکنون نمادی از مقاومت و دموکراسی درجهان است.
کورازون آکینو، رئیس جمهوری فیلیپین درسالهای ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲.بنینو آکینو،همسر وی از مخالفان حکومت مارکوس دیکتاتور فیلیپین بود که درسال ۱۹۸۳ هنگام ورود به کشور از خارج درفرودگاه ترور شد. ترور او موجی از مخالفت با حکومت مارکوس را به دنبال آورد و با کنار رفتن مارکوس از قدرت درانتخابات ریاست جمهوری، خانم اکینو برنده شد.و درسالهای ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲ رئیس جمهوری فیلیپین بود. فیلیپین ازآن پس با دموکراسی اداره شده است.پسر وی اکنون رئیس جمهوری فیلیپین است.
گلوریا ماکاپاگال، رئیس جمهوری فیلیپین درسالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰. خانم ماکاپاگال دختر پانگان ماکاپاگال است که درسالهای دهه ۱۹۶۰ ریاست جمهوری فیلیپین را برعهده داشت.
بی نظیر بوتورهبر حزب مردم و نخست وزیر پاکستان در سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰ و ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶. پدر بی نظیر ، ذوالفقار علی بوتو نیز رئیس جمهوری و نخست وزیر پاکستان بود که درپی کودتای نظامیان به رهبری ضیاءالحق درسال ۱۹۷۹ اعدام شد.بی نظیر درجریان مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۷ ترور شد.
خالده ضیاء، نخست وزیر بنگلادش درسالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶. وی همسر ژنرال ضیا رحمان رئیس جمهوری بنگلادش بود و پس از آنکه ژنرال ترور شد و ی با سرو سامان دادن حزب و پیروزی درانتخابات پارلمانی، به نخست وزیری رسید. خالده ضیاء به حکومت قانون و انتخابات آزاد پایبند ماند و درانتخابات پارلمانی از رقیب خود خانم حسینه واجد شکست خورد و از قدرت کنار رفت.
حسینه واجد، نخست وزیر بنگلادش در سه دوره. وی هم اکنون نخست وزیر این کشور پرجمعیت شبه قاره است. پدر او مجیب الرحمان بنیانگذار کشور بنگلادش و اولین نخست وزیرآن کشور بود و در استقلال کشور از پاکستان نقش اساسی داشت و در کودتای نظامیان کشته شد. (بنگلادش تا پیش از استقلال پاکستان شرقی نامیده می شد ).
یینگ لاک شیناواترا، نخست وزیر تایلند. برادر وی تاکسین شیناواترا نخست وزیر براثر کودتای نظامی برکنار شد. درانتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱ حزب به رهبری او اکثریت را کسب کرد و اولین نخست وزیر زن درکشورپادشاهی تایلند شد.
تانسو چیللر، نخست وزیر ترکیه و رهبر حزب راه راست درسالهای ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶. خانم چیللر مدتی نیز کفالت نخست وزیر ی را برعهده داشت. دوران نخست وزیری او با بحران اقتصادی و اوج گیری شورش جدائی خواهان و تقویت مواضع اسلامگرایان به رهبری نجم الدین اربکان همراه بود.
گلدامایر، نخست وزیر اسرائیل درسالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴. خانم مایر رهبر حزب ماپام (کارگر) بود و در پی درگذشت لوی اشکول نخست وزیری که جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ در زمان وی روی داد به نخست وزیری رسید. مایر از شایسته ترین رهبران سیاسی جامعه اسرائیل به شمار می رود.
رزا اوتن با یه وا، رئیس جمهوری قرقیزستان درسالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱. خانم بایه وادر ۱۹۰۶ رهبری انقلاب لاله علیه عسکر آقایف و در سال ۲۰۱۰ رهبری شورشی علیه حکومت قربان بیک باقی یف را برعهده داشت که سرانجام به کناره گیری باقی یف از قدرت منجر شد و اوتون بایه وا تا انتخابات و تعیین رئیس جمهوری ، کشور را اداره کرد.
و بدنیست یادی کنیم از دریغه نظربایه وا، دختر نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری مادام العمر قزاقستان.خانم دریغه یک حزب با عنوان آسار هم به راه انداخته و زمینه را برای رهبری قزاقستان پس از پدرش فراهم می کند.
اگر اسرائیل، قرقیزستان و ترکیه را کنار بگذاریم در همه مواردی که گفته شد زنان رهبر در آسیا یک وجه مشترک پر رنگ دارند: همگی دختر، خواهر یا همسر یک رهبر کاریزماتیک بوده اند که به هر دلیل و عمدتا مرگ، صحنه سیاسی را ترک گفته بوده و یک خلاء قدرت با غیبت آنها به وجود آمده بود. اما از این وابستگی که بگذریم زنان آسیائی توانستند کشورهائی از بزرگ تا متوسط و کوچک را درشرایط بحرانی خلاء قدرت اداره کنند.
یک جای خالی هم در این میان هست جای زنان عرب و افغان و ایران و هرکدام به دلیل خاص خود.
او دختر ژنرال پارک چون هی، رئیس جمهوری کره جنوبی در دهه های ١٩٦٠ و ١٩٧٠ است.
قاره کهن آسیا خاستگاه امپراتوریهای بزرگ، پیامبران و دین های جهانگیر، سرزمین سنتهای دیرپا و به طور مشخص سنت مردسالارانه است. اما همین قاره پیشگام صحنه به قدرت رسیدن زنانی است که کشورهاشان را در جهان پرتلاطم معاصر با درایت رهبری کرده اند.
نگاهی به کشورهای سریلانکا، هند، اندونزی، پاکستان ، بنگلادش، تایلند، برمه، فیلیپین،اسرائیل، ترکیه، قرقیزستان، و به تازگی کره جنوبی، می اندازیم و نقش پر رنگ زنان در راهبری جامعه هایشان را مورد بررسی کوتاهی قرار می دهیم.
نخستین زنی که در جهان به نخست وزیری رسید سیریمووا باندرانایکه از کشور سریلانکا بود. درسال ١٩٦٠ درپی ترور شدن سولومون باندرانایکه نخست وزیر سریلانکا، همسر وی به رهبری حزب حاکم و نخست وزیری انتخاب شد.او سه بار به نخست وزیری برگزیده شد: سالهای ١٩٦٠ تا ۶۵، ۱۹۷۰تا ۷۲ و ۱۹۹۴تا ۲۰۰۰.
دختر او، چاندریکا باندرانایکه نیز ابتدا درسال ۱۹۹۴ نخست وزیر و سپس ازسال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ رئیس جمهوری سریلانکا بود.
ایندیرا گاندی، دختر جواهرلعل نهرو، چهار دوره نخست وزیر هند پرجمعیت ترین دموکراسی جهان شد. جواهرلعل نهرو پدر وی اولین نخست وزیر هند پس از استقلال از بریتانیا بود. ایندیرا هیچ نسبت فامیلی با مهاتما گاندی رهبر استقلال هند نداشت. او همسر فیروز گاندی از پارسیان هند بود.
سونیا گاندی، عروس ایندیرا گاندی، بیوه راجیو گاندی نخست وزیر هند پس از ترور همسرش رهبری حزب کنگره را برعهده گرفت . از سال ۱۹۹۸ تاکنون در سمت رهبری حزب انجام وظیفه کرده و به دلیل تبار ایتالیائی اش و پرهیز از خرده گیری های ناسیونالیستهای هندی نخواسته است پست نخست وزیری را بپذیرد.
مگاواتی سوکارنو پوتری، رئیس جمهوری اندونزی، پرجمعیت ترین کشور اسلامی.
خانم مگاواتی دختر سوکارنو نخستین رهبر و رئیس جمهوری اندونزی است .وی که معاون وحید رئیس جمهوری بود درپی برکناری وحید از مقام ریاست جمهوری جای وی را گرفت.که در سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ درمقام رئیس جمهوری به تقویت بنیادهای نوپای دموکراسی در کشورش کمک شایانی کرد.
آنگ سان سوچی، رهبر جنبش دموکراسی برمه. وی دختر ژنرال آنگ سان از رهبران استقلال برمه است .خانم سوچی در پی ترور پدرش جامعه ملی دموکراسی برمه را بنا نهاد که در انتخابات آزاد پارلمانی سال ۱۹۹۰ با اکثریت قاطع پارلمانی برنده شد و در آستانه تصدی مقام نخست وزیری از سوی حاکمان نظامی در حبس خانگی ماند و این روند تا سال ۲۰۱۰ ادامه یافت.
مقاومت تحسین برانگیز خانم سوچی و فشارهای بین المللی موجب شد حاکمان نظامی کوتاه بیایند.خانم سوچی آزادشد. در انتخابات میان دوره ای به نمایندگی پارلمان برگزیده شد. او اکنون نمادی از مقاومت و دموکراسی درجهان است.
کورازون آکینو، رئیس جمهوری فیلیپین درسالهای ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲.بنینو آکینو،همسر وی از مخالفان حکومت مارکوس دیکتاتور فیلیپین بود که درسال ۱۹۸۳ هنگام ورود به کشور از خارج درفرودگاه ترور شد. ترور او موجی از مخالفت با حکومت مارکوس را به دنبال آورد و با کنار رفتن مارکوس از قدرت درانتخابات ریاست جمهوری، خانم اکینو برنده شد.و درسالهای ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲ رئیس جمهوری فیلیپین بود. فیلیپین ازآن پس با دموکراسی اداره شده است.پسر وی اکنون رئیس جمهوری فیلیپین است.
گلوریا ماکاپاگال، رئیس جمهوری فیلیپین درسالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰. خانم ماکاپاگال دختر پانگان ماکاپاگال است که درسالهای دهه ۱۹۶۰ ریاست جمهوری فیلیپین را برعهده داشت.
بی نظیر بوتورهبر حزب مردم و نخست وزیر پاکستان در سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰ و ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶. پدر بی نظیر ، ذوالفقار علی بوتو نیز رئیس جمهوری و نخست وزیر پاکستان بود که درپی کودتای نظامیان به رهبری ضیاءالحق درسال ۱۹۷۹ اعدام شد.بی نظیر درجریان مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۰۷ ترور شد.
خالده ضیاء، نخست وزیر بنگلادش درسالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶. وی همسر ژنرال ضیا رحمان رئیس جمهوری بنگلادش بود و پس از آنکه ژنرال ترور شد و ی با سرو سامان دادن حزب و پیروزی درانتخابات پارلمانی، به نخست وزیری رسید. خالده ضیاء به حکومت قانون و انتخابات آزاد پایبند ماند و درانتخابات پارلمانی از رقیب خود خانم حسینه واجد شکست خورد و از قدرت کنار رفت.
حسینه واجد، نخست وزیر بنگلادش در سه دوره. وی هم اکنون نخست وزیر این کشور پرجمعیت شبه قاره است. پدر او مجیب الرحمان بنیانگذار کشور بنگلادش و اولین نخست وزیرآن کشور بود و در استقلال کشور از پاکستان نقش اساسی داشت و در کودتای نظامیان کشته شد. (بنگلادش تا پیش از استقلال پاکستان شرقی نامیده می شد ).
یینگ لاک شیناواترا، نخست وزیر تایلند. برادر وی تاکسین شیناواترا نخست وزیر براثر کودتای نظامی برکنار شد. درانتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱ حزب به رهبری او اکثریت را کسب کرد و اولین نخست وزیر زن درکشورپادشاهی تایلند شد.
تانسو چیللر، نخست وزیر ترکیه و رهبر حزب راه راست درسالهای ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶. خانم چیللر مدتی نیز کفالت نخست وزیر ی را برعهده داشت. دوران نخست وزیری او با بحران اقتصادی و اوج گیری شورش جدائی خواهان و تقویت مواضع اسلامگرایان به رهبری نجم الدین اربکان همراه بود.
گلدامایر، نخست وزیر اسرائیل درسالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴. خانم مایر رهبر حزب ماپام (کارگر) بود و در پی درگذشت لوی اشکول نخست وزیری که جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ در زمان وی روی داد به نخست وزیری رسید. مایر از شایسته ترین رهبران سیاسی جامعه اسرائیل به شمار می رود.
رزا اوتن با یه وا، رئیس جمهوری قرقیزستان درسالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱. خانم بایه وادر ۱۹۰۶ رهبری انقلاب لاله علیه عسکر آقایف و در سال ۲۰۱۰ رهبری شورشی علیه حکومت قربان بیک باقی یف را برعهده داشت که سرانجام به کناره گیری باقی یف از قدرت منجر شد و اوتون بایه وا تا انتخابات و تعیین رئیس جمهوری ، کشور را اداره کرد.
و بدنیست یادی کنیم از دریغه نظربایه وا، دختر نورسلطان نظربایف رئیس جمهوری مادام العمر قزاقستان.خانم دریغه یک حزب با عنوان آسار هم به راه انداخته و زمینه را برای رهبری قزاقستان پس از پدرش فراهم می کند.
اگر اسرائیل، قرقیزستان و ترکیه را کنار بگذاریم در همه مواردی که گفته شد زنان رهبر در آسیا یک وجه مشترک پر رنگ دارند: همگی دختر، خواهر یا همسر یک رهبر کاریزماتیک بوده اند که به هر دلیل و عمدتا مرگ، صحنه سیاسی را ترک گفته بوده و یک خلاء قدرت با غیبت آنها به وجود آمده بود. اما از این وابستگی که بگذریم زنان آسیائی توانستند کشورهائی از بزرگ تا متوسط و کوچک را درشرایط بحرانی خلاء قدرت اداره کنند.
یک جای خالی هم در این میان هست جای زنان عرب و افغان و ایران و هرکدام به دلیل خاص خود.