معمولا پاسخ خبرنگاران و سياستمداران به اين پرسش که «مردم آمريکا چگونه به نامزدهای انتخاباتی رای می دهند؟» اين است که مردم هنگامی رای می دهند که با مواضع سياسی کانديد الف بيش از مواضع سياسی کانديد ب توافق داشته باشند. اين توضيح باب روز است و به نظر بديهی می رسد زيرا نامزدهای انتخاباتی وقت و پول زيادی صرف کرده اند تا مواضع خودشان را در افکار عمومی جا بياندازند و يا دستکم افکار عمومی را با نظرات خويش آشنا سازند.
از آنجا که شهروندان به نامزدی رای می دهند که به وعده های سياسی اش تمايل پيدا کرده اند، بسياری از نظريه پردازان معتقدند که برنده انتخاباتی از مردم وکالت گرفته است تا سياست های وعده داده شده را به مرحله اجرا بگذارد. اين طرز تلقی را معمولا تئوری وکالتی انتخابات Mandate Theory of Elections می نامند.
البته سياستمداران به تئوری وکالتی انتخابات علاقه خاصی دارند، زيرا به ايشان اجازه می دهد تا آنچه که می خواهند انجام بدهند را به عنوان پشتيبانی مردم از سياستشان توجيه کنند. پرزيدنت بيل کلينتون در آخرين مناظره انتخاباتی سال ۱۹۹۲ ميلادی گفت، «من می خواهم در اين مبارزه انتخاباتی تا آنجا که بشود برنامه مشخصی ارايه کنم، تا اگر انتخاب شدم، کنگره بداند که مردم به چه چيزی رای داده اند.»
پرزيدنت بوش نيز بلافاصله پس از پيروزی در انتخابات سال ۲۰۰۴ با قاطعيت گفت اکنون از طرف مردم وکالت دارد تا سياست های پيشنهادی اش را برای چهار سال آينده به عمل در آورد. وی گفت، « وقتی شما انتخابات را می بريد، احساس اين است که مردم نظرشان را داده اند و نقطه نظرات شما را پذيرفته اند، و من اين را به کنگره خواهم گفت.»
اما دانشمندان علوم سياسی تئوری وکالتی انتخابات را قبول ندارند. در حاليکه سياستمداران پيروز با اشتياق حتی يک پيروزی باريک را هم به عنوان نشانگر حمايت عمومی از برنامه سياسی خود تلقی می کنند، دانشمندان علوم سياسی می دانند که مردم به ندرت به همان دليلی که سياستمداران می گويند رای می دهند.
دانشمندان علوم سياسی بر روی سه فاکتور عمده تاثير گذار بر تصميم رای دهندگان تمرکز می کنند: نخست، حزبی که رای دهندگان با آن خود را شناسايی می کنند. دوم، ارزيابی رای دهندگان از نامزدهای انتخاباتی. سوم، تناسب مواضع سياسی رای دهندگان با مواضع سياسی نامزدهای انتخاباتی و احزاب آنها -- فاکتوری که به آن اصطلاحا می گويند رای دادن بر مبنای برنامه سياسی Policy Voting.
* * * تئوری وکالتی انتخابات Mandate Theory of Elections -- کانديد برنده انتخابات از جانب مردم وکالت دارد تا برنامه سياسی اش را به اجرا بگذارد. از دو گروه سياستمداران و دانشمندان علوم سياسی، معمولا سياستمداران اين تئوری را بيشتر می پسندند.
رای دادن بر مبنای برنامه سياسی Policy Voting – تصميم انتخاباتی بر اساس ترجيحات سياسی رای دهندگان و بر اساس اينکه نامزد انتخاباتی در کجای آن موضوعات سياسی ايستاده است.
