لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۵ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۴:۲۳

سی امین سالگرد بعد از «ایدز»


در پنجم ماه ژوئن ۱۹۸۱ تاریخ علم پزشکی با نام یک بیماری همراه شد که تمام دستاوردهای پیش از خود را به چالش کشید؛ بیماری ایدز.

جهان همراه با ایدز روزهایی مملو از شکست و معجزه راپشت سر گذاشته است. مرگ تلخ و زودرس ۵ مرد گمنام همجنسگرا، ابتدا گرد بهت و ماتم را بر چهرۀ شاد نیویورک و سانفرانسیسکو نشاند و سپس تا دورترین نقاط جهان رفت و جان بیش از ۳۰ ملیون نفر را گرفت.

اما ایدز گمنام نماند؛ مرگ راک هودسن، چهره برتر سینمای هالیوود ویروس را به عرصه مشاهیر برد. بیماری محدود به همجنس گرایان هم نشد؛ سال ۱۹۸۲ مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها در آمریکا، اعلام کرد ویروس از طریق انتقال از مادر به جنین و بوسیله تزریق خون آلوده نیز منتقل می شود و تنها یک سال پس از آن «برسینوسی» و «لوك مویتینر» دانشمندان انستیتو پاستور در فرانسه، توانستند ویروس را از غده لنفاوی یک بیمار مبتلا به ایدز جدا کنند. این دونفر، ۲۵ سال بعد جایزه پزشکی نوبل را برای این کشف از آن خود کردند.

سال ۱۹۸۵ جنجال اخراج رایان وایت پسرک ۱۵ ساله سفید پوست از مدرسه ای در ایالت ایندیانا به «جرم ابتلا به ایدز»، موضوع جدیدی را پیش کشید... حقوق بیمار و حق شهروندی بیماران مبتلا به ایدز. رایان موفق شد به مدرسه بازگردد و تا آخر عمر کوتاهش در سال ۱۹۹۰، زندگی به یغما رفته اش را وقف بهبود شرایط بیماران کرد. تنها چندماه پس از مرگ او، کنگره ایالات متحده دستورالعمل اجرایی رایان وایت را با بزرگترین بودجه مصوب تاریخ آمریکا در بخش بهداشت برای پیشگیری و درمان ایدز تصویب کرد.

پس از آن پای بسیاری از سیاستمداران به عرصه مبارزه با ایدز کشیده شد؛ رونالد ریگان رئیس جمهور آمریکا جامعه را برای کمک به بیماران فرا خواند و پرنسس دیانا دست و آغوشش را به روی بیماران ایدزی گشود تا الگوی دیگران در تسکین دردشان باشد.

تمرکز سیاستمداران، تلاش پزشکان و بیماران، و مبارزه فعالان مدنی منجر به بسیج منابع عمومی و پیشرفت های علمی شد و در سال ۱۹۹۱ نخستین آزمایش سریع ایدز به بازار آمد در سال ۱۹۹۲ مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا، راه های پیشگیری از ایدز را شناسایی و استفاده از کاندوم را به شکل گسترده ای تبلیغ کرد.

سال ۱۹۹۷ نخستین کوکتل دارویی ایدز به بازار آمد، این داروی ضد ویروسی گرچه درمان قطعی نبود اما ۴۰ درصد از میزان های مرگ و میر کاست.

سال ۲۰۰۱ کوفی عنان دبیر کل وقت سازمان ملل متحد آمار تکان دهنده ای اعلام کرد، او گفت؛ ۲۰ سال پس از شناخت ایدز بیشترین پیشرفت درباره بیماری در آمریکا و بیشترین مرگ و میر در آفریقا اتفاق می افتد. در سال ۲۰۰۱ بیش از ۴ ملیون نفر در غرب آفریقا در انتظار مرگ بودند. بسیاری از متخصصین بهداشت عمومی شیوه زندگی بدوی، نابرابری در دسترسی به خدمات پیشگیری و آموزشی برای مبارزه با ایدز را دلیل شیوع گسترده بیماری در آفریقا می دانند.

سال ۲۰۰۷ کمپانی مرک نخستین واکسن ایدز و داروی ضدویروسی مخصوص ایدز را به بازار معرفی کرد و پزشکان گفتند داروی جدید ساخت این شرکت، امید به زندگی بیماران را ۲۴ سال افزایش می دهد، اما به قیمت ۶۰۰ هزار دلار برای هر نفر در طول درمان.

سال ۲۰۰۸ آمریکا اعلام کرد بروز موارد جدید ایدز را تحت کنترل در آورده است و سازمان جهانی بهداشت گفت برای نخستین بار میزان مرگ بر اثر ایدز کاهش یافته است.

از سال ۲۰۱۰ به بعد به نظر می رسد بروز ایدز ثابت مانده است و میزان مرگ و میر آن کم شده است، اما تعداد بیمارانی که زنده می مانند و نیازمند درمان بیشتر شده است. توصیه مجامع علمی پیشگیری ایدز آن است که تا یافتن واکسن کاملأ مؤثر و داروی قطعی با کنترل و جمع آوری خون های آلوده، استفاده از کاندوم، پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی، عدم استفاده از وسایل تیز و برنده مشترک، منع تزریق آلوده و مصرف داروی ضدویروسی است.

گرچه تا امروز نزدیک به ۳۰ ملیون نفر جان خود را از دست داده اند، اما از آن روز که 5 مرد همجنسگرا در نیویورک و سانفرانسیسکو جان خود را از یک بیماری ناشناخته از دست دادند تا امروز که برجسته ترین متخصصان جهان، تمرکز علمی- پژوهشی و منابع مالی و انسانی خود را بر ویروسHIV و بیماری ایدز متمرکز کرده اند، تلاش جامعه علمی موفق شده است از مرگ بیش از 3 میلیون نفر در ۱۰ سال گذشته جلوگیری کند.
XS
SM
MD
LG