وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور سیاسی، روز سه‌شنبه در سخنانی در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا آخرین وضعیت گفتگوهای هسته‌ای قدرت‌های جهانی، از جمله ایالات متحده، با ایران را تشریح کرد و گفت تاکید می کنم که این مذاکرات در چارچوب مواضع اصولی دولت بوده و هست.
بر اساس متن سخنان خانم شرمن، که نسخه‌ای از آن در اختیار صدای آمریکا قرار گرفت، وی خطاب به نمایندگان حاضر در جلسه گفت با وجود بررسی جنبه‌های مختلف گفتگوهای هسته‌ای در جلسه امروز، به خاطر این که به فرایند مذاکرات بالاترین احتمال موفقیت داده شود، از وارد شدن به جزییات مذاکرات خودداری خواهیم کرد.
وی در ادامه گفت «رئیس جمهور (باراک) اوباما، وزیر خارجه (جان) کری و سایر مقام‌ها در دولت، کاملا بر نقش حیاتی کنگره و این کمیته به شکل دادن سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران واقف هستند. ما همواره خود را به مشاوره مداوم، دریافت نظرات شما و به اشتراک گذاشتن ایده‌ها با شما ملزم می دانیم.»
معاون وزیر خارجه آمریکا در ادامه افزود «ما همگی به دنبال یک هدف مشترک هستیم و این هدف چیزی نیست جز ایجاد جهانی امن‌تر در آینده نزدیک و برای نسل‌های آتی ... ما در این مذاکرات به دنبال رسیدن به یک برنامه جامعی هستیم که با اجرای آن اطمینان حاصل کنیم که ایران نخواهد توانست به سلاح هسته‌ای دست یابد و برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز خواهد ماند.»
عضو ارشد هیات مذاکره‌کننده آمریکا، با اشاره به تصمیم دو هفته پیش نمایندگان شش قدرت جهانی و ایران در وین برای تمدید مذاکرات به مدت چهار ماه تا ۲۴ نوامبر (۳ آذر) به جهت رسیدن به هدف «برنامه اقدام مشترک» گفت «در سال ۲۰۰۹، وقتی پریزیدنت اوباما دوره ریاست جمهوری خود را آغاز کرد، آمادگی آمریکا را برای مذاکره مستقم با ایران برای دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک اعلام کرد؛ اما ایران پاسخ مثبتی نداد و با این کار آشکارا نشان داد که تهران خود مانع دستیابی به یک راه حل جامع بود و نه واشنگتن.»
«در سپتامبر ۲۰۱۳ گفتگوی مستقیم تلفنی بین پریزیدنت اوباما و (حسن) روحانی (رئیس جمهوری ایران) با بهره‌گیری از تماس‌های مستقیم دیپلماتیک در سطوح پایین‌تر، زمینه‌ای برای آغاز دوباره مذاکرات بین ایران و ۱+۵ شد.»
وندی شرمن در ادامه توضیحات خود گفت پس از چندین دور مذاکرات فشرده با ایران، در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ (۳ آذر ۱۳۹۲)، دو طرف مذاکره بر سر یک برنامه اقدام مشترک به توافق رسیدند که شامل یک رشته تعهدات متقابل است و بر پایه آن نه تنها توسعه برنامه هسته‌ای ایران متوقف شد، بلکه بخشی از آن را نیز به عقب برگرداند.
به گفته خانم شرمن در شش ماه گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تایید کرده است که ایران به تعهدات خود پایبند بوده و به عبارت دیگر به قول‌های خود عمل کرده است. علاوه بر آن، برپایه «برنامه اقدام مشترک» زمان لازم برای رسیدن به یک راه حل جامع و بلندمدت که در آن برنامه هسته‌ای ایران در طول مذاکرات گسترش نیابد، پیش‌بینی شده است.
وی در ادامه افزود برپایه این تمدید چهار ماهه، مفاد مندرج «برنامه اقدام مشترک» وجاهت خواهند داشت؛ و در حقیقت، ایران موافقت کرده که در این مدت اقدامات سریع‌تری برای رقیق‌سازی یا اکسید کردن ذخایر اورانیم خود بردارد.
در مقابل، گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا بر پایه «برنامه اقدام مشترک» بخش اندکی از تحریم‌ها را معلق خواهند کرد و ایران می‌تواند طی چهار ماه آینده به ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های خود دسترسی داشته باشد.
به عنوان جمع‌بندی، برنامه هسته‌های ایران در چارچوب «برنامه اقدام مشترک» نه تنها خطرناک‌تر نشده است، بلکه مقیدتر شده و بازرسی‌ها بصورت شفاف‌تر و دقیق‌تر انجام گرفته است. این مساله موجب شده که برای نخستین بار در یک دهه گذشته، پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران به شکلی واقعی متوقف شود.
از طرف دیگر، برداشتن تحریم‌ها به صورت هدفمند و محدود ادامه خواهد یافت، به شکلی که هیچگونه سفایی برای اقتصاد به شدت بیمار ایران نداشته باشد. ایران هنوز هم برای سرمایه‌داران بین‌المللی بازاری با درهای بسته خواهند ماند.
معاون وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت «در صورت نیاز ما هیچ ابایی از افزایش فشار بر ایران نخواهیم داشت، خواه در ارتباط با وضعیت بد حقوق بشر و حمایت از تروریسم، خواه دشمنی با اسرائیل و یا زندانی کردن فعالان سیاسی.
خانم شرمن همچنین افزود «همانگونه که قبلا اشاره شد، ما به ایران فشار می‌آوریم تا دو شهروند آمریکایی، امیررضا حکمتی و سعید عابدینی را آزاد کند و همچنین در یافتن رابرت لوینسون که از سال ۲۰۰۷ ناپدید شده است، به ما کمک کند. ما همچنین نگران گزارش‌هایی درباره بازداشت جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست، همسر غیرآمریکایی او و دو شهروند آمریکایی دیگر هستیم. ما از دولت ایران می‌خواهیم که در اسرع وقت آقای رضاییان و سه فرد دیگر را آزاد کند.»
خانم شرمن در ادامه تصریح کرد «بار دیگر تاکید می‌کنم که تصمیم به تمدید مذاکرات هسته‌ای صرفاً پس از تفکر دقیق گرفته شد. همه هیات‌های مذاکره‌کننده در وین، پس از ارزیابی موضوعات مختلف به این نتیجه رسیدند که ادامه مذاکرات برای رسیدن به یک چارچوب مورد موافقت همه هیات‌ها به نفع همگی خواهد بود.»
«تاکید می کنم که این مذاکرات در چارچوب مواضع اصولی دولت بوده و هست. این مواضع بارها توسط پرزیدنت اوباما تکرار شده که ایالات متحده به ایران اجازه نخواهد داد که صاحب سلاح هسته‌ای شود. این سیاست قبل از این مذاکرات وجود داشته و هنوز هم پابرجاست و این مساله جزو تعهدات جدی ماست.»
به گفته خانم شرمن هدف از ورود به این گفتگوها آزمودن گفته‌ها و تعهدات مکرر ایران مبنی براین که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، بود و از این رو راه‌هایی را پیشنهاد کردیم که بر مبنای آنها جهان مطمئن خواهد شد که برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز بوده و خواهد ماند.
به گفته معاون وزیر امور خارجه آمریکا، چهار ماه آینده به ما خواهد گفت که آیا راه حل دیپلماتیک ممکن خواهد بود یا خیر. همانطور که بارها گفته شده، بر پایه دیدگاه ایالات متحده، نرسیدن به یک توافق بهتر از رسیدن به یک توافق بد است. از طرف دیگر باید اذعان کرد که در صورت رسیدن به یک توافق جامع، همه از آن بهره خواهند برد. تنش در خاورمیانه کاهش و امنیت را در آن منطقه افزایش خواهد داد. همچنین از شروع یک مسابقه تسلیحاتی در منطقه جلوگیری خواهد کرد. در مقایسه با هر چاره دیگری، رسیدن به یک توافق جامع در برگیرنده راه حل صلح‌آمیز به فعالیت هسته‌ای ایران خواهد بود.
وی افزود پس از شش ماه مذاکرات فشرده، ما بر این باوریم که برای به نتیجه رساندن مذاکرات بسیار پیچیده و فنی تمدید زمان آن لازم است. اگر ما به پیشرفت موثر در این مذاکرات اعتقاد نداشتیم با تمدید آن موافقت نمی کردیم. هنوز نیاز به کار است. هنوز زمان است تا شکاف بین آنچه ایران می گوید و آنچه آماده انجام آن است پر شود.
وندی شرمن در پایان با بیان این که «از ابتدا، این رهبران ایران بوده‌اند که باید تصمیمات مشخص بگیرند» تاکید کرد «همه گزینه‌ها و همچنین عزم ما، برای یافتن راه حل برای یکی از مهمترین مسائل امنیت ملی‌مان، منطقه و جهان، پابرجاست.»
در پایان این جلسه، سناتور جمهوریخواه مارکو روبیو در گفتگو با شهلا آراسته خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکا، ضمن انتقاد از تمدید مذاکرات آن را «شکست کامل» خواند و گفت «متاسفانه اگر شرایط به این ترتیب پیش برود، من در آینده یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای می‌بینم واز نقطه نظر آمریکا این مذاکرات را یک فاجعه می‌دانم.»
وی درباره موضع کنگره در ارتباط با مذاکرات چهار ماه آینده گفت «من فکر می‌کنم کنگره باید در هر گونه توافق نهایی مشارکت داشته باشد، هر توافقی که می‌تواند برای امنیت ملی کشور ما در آینده تاثیر داشته باشد.»
