اسم روزاليند فرانکلين، دانشمند انگليسی، برای خيلی ها آشنا نيست. او با تحقيقاتش، راز ساختار دی ان ای را کشف کرد. در سال ۱۹۵۲ ميلادی، فرانکلين از يک مولکول با دستگاه ايکس-ری عکاسی کرد و نشان داد که دی ان ای، دو رشته بافته شده است در محفظه ای مارپيچی، مثل يک نردبان به هم پيچيده. شفاف ترين عکس، که به عکس شماره ۵۱ معروف است، باعث شد ديگر دانشمندان بتوانند مدلی از دی ان ای بسازند.
در انجمن يهوديان شهر واشنگتن، نمايشی اجرا می شود با عنوان «عکس شماره ۵۱،» که زندگی خانم دکتر رزاليند فرانکلين را نشان می دهد. تنها زنی که در دنيای مردانه آن روز، درباره دی ان ای تحقيق می کرد. اين نمايش، با «ماه تاريخ زنان» مصادف شده است. در سطور زير برگردان گزارشی از دبورا بلاک را می خوانيم.
روزاليند فرانکلين يک شيمی دان بود، با مدرک دکترا از دانشگاه کمبريج انگلستان در اوايل دهه ۵۰ ميلادی. او در دهه ۳۰ زندگی اش، روی تحقيقات دی ان ای کار می کرد. نمايش، فرانکلين را نشان می دهد که بطور خستگی ناپذير، و عموما به تنهايی، تحقيق می کند. خيلی وقتها با همکاران مرد خود درگير می شد، چون احساس می کرد به او بی اعتنايی می کردند.
کارگردان نمايش، دانيلا توپول، می گويد: «به او نمی گفتند دکتر فرانکلين، می گفتند خانم فرانکلين. اجازه نداشت در غذاخوری کارمندان ارشد غذا بخورد، اما همه مردها اجازه داشتند. اين موضوع تاثير خيلی بدی روی او گذاشته بود و به کسانی که با آنها کار می کرد، اعتماد نداشت.»
فرانکلين سعی کرد از مارپيچ دوگانه دی ان ای سر درآورد، اما موفق نشد. همکار او، موريس ويلکينز، عکس های او را بدون اجازه، به دانشمندی آمريکايی به نام جيمز واتسون، نشان داد. واتسون و همکار انگليسی اش، فرانسيس کريک، سعی داشتند يک مدل دی ان ای بسازند. واتسون از اين عکس ها فهميد که دی ان ای يک مارپيچ دوگانه ست، و آن دو موفق شدند مدل شان را کامل کنند.
واتسون و کريک در نمايش می گويند: «کار می کند! باورم نمی شود. جلوی چشممان دارد زندگی توليد می کند.»
فرانکلين، از طريق همکارش، ويلکينز، از اين موفقيت باخبر شد: «خود مدل بود؟ قشنگ بود؟ بله!»
کريک و واتسون و ويلکينز، در سال ۱۹۶۲ جايزه نوبل پزشکی را گرفتند. يعنی چهار سال بعد از اينکه فرانکلين، در سن ۳۷ سالگی، از بيماری سرطان درگذشت.
جايزه نوبل فقط به افراد زنده اهدا می شود.
اما در مراسم اهدای جايزه، اسمی از فرانکلين برده نشد. واتسون، نقش او را خيلی دست کم گرفته است. اما کريک، که در سال ۲۰۰۴ درگذشت، گفته است که فرانکلين تا دو قدمی حل معمای دی ان ای رفته بود.
توپول اميدوار است مردم با تماشای اين نمايش، نه تنها با فرانکلين آشنا شوند، بلکه درک بهتری از او پيدا کنند. او می گويد: «می خوام مردم بفهمند روزاليند فرانکلين به چه چيزهايی رسيد. اگر منزوی نشده بود و مورد تبعيض قرار نگرفته بود، می توانست خيلی بيشتر پيشرفت کند.»
دکتر فرانکلين، پيشرو بود، و عکس با ارزشی که از دی ان ای گرفت، دنيای ژنتيک را برای هميشه متحول کرد.