متیو مک اینیس در مقاله ای در نیوزویک با عنوان "آیا عقب نشینی پوتین از سوریه ایران را در وضعیتی متلاطم رها کرده است؟" می نویسد کارزار مشترک ایران و روسیه به دولت بشار اسد به ویژه در شمال سوریه ثبات بخشیده است، و اگر چه مسکو به اهداف خود مبنی بر حمایت از متحدش و حفظ بلند مدت پایگاه هایش در خاورمیانه دست یافته است اما منافع ایران در حفظ اسد و دسترسی به حزب الله ریشه ای عمیق در سوریه دارد.
نیوزویک می نویسد آیت الله خامنه ای احتمالا نگران است که روس ها مصالحه ای را با آمریکا و احتمالا سعودی ها به اسد تحمیل کنند که لزوما موقعیت ایران را به خوبی تامین نکند.
به گفته متیو مک اینیس، نویسنده مقاله، این که تصمیم مسکو تغییری دائم در موضع آن کشور در منطقه است یا حرکتی موقت برای کسب امتیازهای دیپلماتیک هنوز روشن نیست. پرسش مهم این است که آیا ولادمیر پوتین رییس جمهوری روسیه، ایرانیان را در سوریه تنها رها کرده است یا خیر.
به نظر می رسد که روسیه بخش عمده هواپیماهای جنگی و پرسنل نظامی اش که بیرون پایگاه هوایی لاذقیه و پایگاه دریایی طرطوس مستقر بوده اند را بیرون آورده است. استقرار دوباره این نیروها و ادوات نظامی در صورتی که مسکو چنین تصمیمی بگیرد، کار ساده ای نخواهد بود.
وی در ادامه این پرسش را مطرح می کند که اگر خروج نیروهای روس از سوریه، چیزی بیش از یک اقدام صرفا تاکتیکی است، پس نقش تهران چه خواهد بود؟
کارزار مشترک ایران و روسیه به دولت بشار اسد به ویژه در شمال سوریه ثبات بخشیده است. اگر چه مسکو به اهداف خود مبنی بر حمایت از متحدش و حفظ بلند مدت پایگاه هایش در خاورمیانه برای به چالش کشیدن ناتو دست یافته است، اما منافع ایران در حفظ اسد و دسترسی به حزب الله ریشه ای عمیق تر در سوریه دارد.
علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، احتمالا همچنان نگران است که روس ها مصالحه ای را با آمریکا و احتمالا سعودی ها به اسد تحمیل کنند که لزوما موقعیت ایران را به خوبی تامین نکند. بسیاری گمانه زنی کرده اند که پوتین در تماس تلفنی ۲۴ اسفند ماه با اسد برای دادن خبر خروج نیروهای روسیه در واقع به شکلی در پی تحت فشار گذاشتن رییس جمهوری سوریه برای پذیرش زمانبندی کنار رفتن اش از قدرت یا هماهنگی ها برای تقسیم قدرت بوده است.
اگر چه ایران ممکن است طرح جایگزینی برای حفظ تسلط اش بر سوریه در دوره پس از اسد داشته باشد، اما سر کار داشتن با رهبری که می شناسد را ترجیح می دهد.
در این شرایط بحث قابلیت نظامی ایران برای دفاع از منافع اش در آن چه از کشور سوریه باقیمانده به ویژه حمایت لجستیک از حزب الله لبنان و جبهه جدیدش علیه اسراییل در بلندی های جولان به میان می آید. عملیات زمینی نیروهای طرفدار اسد در اطراف شهر حلب بدون ادامه حمایت نیروی هوایی روسیه بعید است به باز پس گیری این شهر از مخالفان منجر شود.
به همین نسبت، تلاش ها برای بازپس گیری شهر باستانی پالمیرا و تحرکات در شرق دمشق علیه داعش هم ممکن است بی نتیجه بماند. این شرایط، اسد و نیروهای شبه نظامی وابسته به ایران را در وضعی بسیار آسیب پذیر به ویژه در جنوب سوریه قرار می دهد.
در ادامه مقاله گفته می شود که ممکن است ایرانی ها آنچه را که می خواستند از پوتین گرفته باشند و با امید به اهرم فشار دیپلماتیک مسکو در مذاکرات صلح در ژنو، از خروج بخشی از نیروهای روسیه بسیار خوشحال باشند.
ممکن است خروج نیروهای روسیه جدی و دائمی نباشد. اما این احتمال قوی وجود دارد که تصمیم پوتین زودتر از موقع مورد نظر ایرانی ها رخ داده باشد و موجب تحمیل خروج زودتر از انتظار اسد از قدرت شود.
نویسنده مقاله معتقد است، سوریه مساله ای حیاتی برای ایران بوده و ایران به لحاظ نظامی درگیر آن خواهد ماند. اگر شرایط ایجاب کند پوتین باز هم می تواند به نجات آن ها بیاید، یا خامنه ای می تواند چنین امیدی داشته باشد.
* برگردان فارسی این مقاله تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
