"در حضور باد"عنوان نمایش جدید نیلوفر بیضایی کارگردان ایرانی ساکن آلمان است که با رویکردی طنزآمیز به بررسی روابط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان در سال‌های اخیر می‌پردازد.
اجرای این نمایش در شهرهای مختلف اروپا با واکنش‌های مثبتی همراه بود و با استقبال مناسبی از سوی هنردوستان مواجه شد.
نیلوفر بیضایی کارگردان در مصاحبه با بهنود مکری در برنامه شباهنگ صدای آمریکا، می‌گوید مهم ترین دلیلی که باعث شده باوجود تمام چالش‌های موجود، فعالیت‌های حرفه ای خود را در خارج از ایران ادامه دهد، عشق به این حرفه است.
متن کامل این گفت‌وگو را به شرح زیر است:
صدای آمریکا: درحضور باد چه مسیر و جهتی دارد و به چه موضوعی می‌پردازد؟
نیلوفر بیضایی: نمایش فضایی را ترسیم میکند که هم خنده دار است و هم جدی. دراین مجموعه شرایطی ایجاد میشود که میتوانیم به پیرامون خود بهتر نگاه کنیم، به خود نگاه کنیم، آیینه ای است که رفتار و گفتار ما در جامعه را بازتاب میدهد، یعنی اعمالی که در جهت عکس ادعاهای ماست. دائم از تفاهم، دوستی، صمیمیت، بشردوستی و ارزش‌های پسندیده صحبت می‌کنیم، ولی وقتی همین ارزش‌ها را در یک رقابت ناسالم علیه یکدیگر بکار می‌بریم، مفاهیم خود را از دست می‌دهند و به ضد ارزش تبدیل می‌شوند.
نمایش سه شخصیت دارد: یک مرد دراز، یک مرد چاق و یک زن میانجی؛ در حقیقت بیشتر اختلافات میان این دو مرد است و میانجی تلاش میکند مشکلات آنها را برطرف کند. همین بحث و جدل‌ها صحنه های خنده داری ایجاد میکند که درعین حال تراژیک هم هست، یعنی در اوج خنده، شاهد نوعی طنز گروتسگ هستیم.
صدای آمریکا: در حضور باد نوشته بهرام بیضایی هنرمند نامدار ایرانی است؛ چرا این نمایش را اجرا کردید؟ یعنی چه خصوصیات و ویژگی‌هایی داشت که تصمیم گرفتید در حضور باد را به روی صحنه ببرید؟
نیلوفر بیضایی: در حضور باد را بهرام بیضایی در دهه چهل خورشیدی نوشت. من سال‌ها پیش این نمایش را خوانده بودم. در بازخوانی آن متوجه شدم چقدر داستان نمایش، شخصیت‌ها و پردازش آن، با شرایط امروز جامعه ما همخوانی دارد.
خیلی تحت تأثیر نگاه عمیق نویسنده به جامعه و محیط پیرامونش در دهه چهل قرار گرفتم. او این نمایش را زمانی که بیست و شش هفت سال داشت نوشت، ولی به خوبی شرایط امروز ما را ترسیم کرده است. نگرش بهرام بیضایی در این نمایش اعجاب انگیز است و به همین دلیل من تصمیم گرفتم در حضور باد را به روی صحنه ببرم؛ هر چند که سال‌ها پیش نوشته شده، ولی نمایشی است امروزی.
صدای آمریکا: چه رویکردی در پردازش نمایش داشتید و در اجرای آن چه نکاتی را در نظر گرفتید؟
نیلوفر بیضایی: ساختار نمایش در چهارچوب تأتر پوچی است، به همین علت ریتم اهمیت زیادی دارد. نمایش با ریتمی یکنواخت و ثابت اجرا میشود.
در عین حال سعی کردم از طریق گریم، صحنه پردازی و یا نوع بازی‌ها، فضایی برای تماشاگر ایجاد کنم که از روزمرگی خارج شود؛ یعنی بتواند با فاصله به خودش یا محیط پیرامونش نگاه کند. من همیشه از عناصر فاصله گذاری در آثارم بهره گرفته‌ام؛ در این نمایش هم همین روش را ادامه دادم. در بعضی از موارد هم در اجرای صحنه ها غلو کردم تا تماشاگر را از فضای معمول خارج کنم، با این هدف که از زوایای جدیدی به موضوع یا داستان نمایش نگاه کند.
صدای آمریکا: درباره دکور و صحنه پردازی هم توضیح دهید؛ در حضور باد چه حال و هوایی دارد؟
نیلوفر بیضایی: من در فضای تمام آثارم از حداقل ابزار استفاده می‌کنم؛ وسایلی که فقط برای تزئین و زیبایی استفاده نمی‌شود. هر کدام معنا و مفهومی دارند، شخصیت دارند. در صحنه های آثارم تمامی وسایل شخصیتی دارند که در چارچوب داستان نمایش قرار می‌گیرد، یعنی طراحی صحنه بخشی از داستان است و دقت خاصی در انتخاب آنها دارم.
صدای آمریکا: به بازیگران بپردازیم. در این نمایش چه هنرمندانی با شما همکاری دارند و در گزینش آنها چه نکاتی را در نظر گرفتید؟
نیلوفر بیضایی: در این نمایش سه هنرمند ایرانی حضور دارند که جزو بهترین بازیگران برون مرزی هستند. بهرخ بابایی، او در دانشکده هنرهای دراماتیک رشته تأتر تحصیل کرده و سابقه همکاری با گروهی از کارگردان های مطرح ایرانی را در کارنامه هنری خود دارد. بهرخ بابایی چند سالی است که از ایران خارج شده و فعالیت‌های حرفه ای خود را در اروپا ادامه میدهد. در گذشته هم همکاری داشتیم و خوشحالم که در این نمایش بازی میکند؛ او یکی از مسئولان جشنواره تأتر کلن است.
منوچهر رادین، از نمایشنامه نویسان دهه چهل هستند. کار تأتر را با دوبله شروع کردند، نمایشنامه نویسی کردند و به عنوان بازیگر با کارگردان های زیادی همکاری داشتند. سالهاست که در خارج از ایران زندگی میکند، یک گروه تأتر دارد و نمایش های مختلفی را به روی صحنه برده است. در دو یا سه نمایش دیگر همکاری داشتیم. در این پروژه به عنوان بازیگر با ما همراه هستند.
فرهنگ کسرایی یکی از نویسندگان فعال ایرانی در اروپا است. متن های ادبی خوبی می‌نویسد، دستی در ادبیات دارد، شاعر است، در عین حال بازیگری توانا است. در سال های اخیر در نمایش‌های مختلفی بازی کرده و در این نمایش هم حضور دارد.
صدای آمریکا: فعالیت در عرصه هنرهای نمایشی برون مرزی با سختی ها و مشکلات زیادی همراه است. اگر ضرر و زیان مالی نداشته باشد، قطعأ با سود و منفعتی هم همراه نیست. شما با چه انگیزه ای در صحنه هستید و چه دلایلی برای حضور دراین عرصه دارید؟
نیلوفر بیضایی: مهم ترین دلیلی که باعث شده باوجود تمام چالش‌های موجود فعالیت های حرفه ای خود را ادامه دهم، عشق به این حرفه است. این کار نوعی اعتیاد است، کار خلاقه این حس را در انسان زنده نگه می‌دارد؛ یعنی عشق به تولید، آفرینش و تغییر.
در فرآیند تولید یک نمایش تجریبات تازه ای کسب می کنم. خودم را بهتر می‌شناسم، نکات جدیدی کشف می‌کنم، تمامی این جذابیت ها باعث میشود با شور و اشتیاقی بیشتری در این عرصه فعال باشم. تا زمانی که حرفی برای گفتن دارم و احساس می‌کنم مخاطب ایرانی پذیرای آثارم هستند، در صحنه خواهم بود و با وجود تمامی دشواری ها این مسیر را دامه می‌دهم.
صدای آمریکا: با تشکر از این که در این گفت‌وگو شرکت کردید.
نیلوفر بیضایی: با سپاس از این که این فرصت را در اختیارم قرار دادید.