دریا دادور، خواننده ایرانی ساکن فرانسه، آثارش با تلفیق ترانه ها و سبکهای ایرانی با ترانه ها و سبکهای غربی، نوع خاصی از موسیقی را پدید آورده است. بهنود مکری مجری و برنامه ساز صدای آمریکا، گفتگویی را با او در برنامه تلویزیونی شباهنگ انجام داده که متن آن را در زیر می خوانیم.
بهنود مکری: در ابتدا مقداری راجع به زندگی و تحصیلات خود در زمینه موسیقی صحبت کن؟
دریا دادور: من تحصیلاتم را درشهر تولوز در فرانسه تمام کردم، در رشته اپرا مدال طلا گرفتم که البته به آن ديپلم آواز هم گفته می شود و بالاترين رتبه آواز است. من تخصص خود را در رشته آواز باروک گرفتم و مدتی هم در سبک آهنگ های قرون وسطی کار کردم. در ضمن فوق ليسانس هنرهای تجسمی هم دارم که در کارهای هنری، از نظر نوآوری و خلاقیت خيلی به من کمک می کند.
بهنود مکری: درباره سبک باروک و یا آوازهای قرون وسطی توضیح بده؟
دریا دادور: اگر بخواهم به سبک باروک اشاره کنم، باید به دوران مونته وردی بپردازم که تئاتر وارد موسیقی شد و پس از آن هم باخ تقریبأ تمام موسیقی باروک را به عبارتی از صافی گذراند و تثبیت کرد. باخ زحمات بسیاری را در موسیقی باروک متحمل شد و با نوآوری و روشهای تازه خود، این سبک موسیقی را زنده نگاه داشت، جهان موسیقی مدیون زحمات و تلاش باخ در سبک باروک است. بعدها هنرمند بزرگی چون موتزارت وارد صحنه شد و با استفاده از دست آوردهای گذشته، سبک تازه ای را در موسیقی کلاسیک جهان پدید آورد.
من در سبک باروک، پژوهشها و مطالعات بسیاری انجام دادم و باید اشاره کنم که در خود موسیقی باروک هم، سبکهای گوناگونی وجود دارد. من در واقع با اپرا شروع کردم و به تدریج به سمت موسیقی معاصر و مدرن رفتم. اما جالب بود که هرچه بیشتر آواز خواندم، اشتیاق من برای شناخت سبکهای قدیمی افزایش یافت و سعی کردم تا این ریشه های کهن را دریابم و جنس موسیقی را بهتر درک کنم. پس از مدتی به سمت موسیقی باروک رفتم و باروک فرانسه، باروک ایتالیا و باروک آلمان را شناختم.
باید اشاره کنم که تمامی این سبکها با هم متفاوت است و برای مثال در اپرایی که لولی می سازد، تمام تحریرها و قوانین با موسیقی آلمانی فرق می کند وچهارچوب خاص خود را دارد. من تمامی این سبکها را مطالعه کردم و این آهنگها را شناختم، در جریان این پژوهشها متوجه شدم تمامی این سبکهای متفاوت، ریشه هایی نزدیک و شبیه به هم دارند.
بهنود مکری: چرا تصمیم گرفتید که در زمینه موسیقی سنتی و محلی ایران هم فعالیت کنید و به اجرای برنامه بپردازید؟
دریا دادور: البته من هیچ وقت از موسیقی و فرهنگ ایران غافل نبودم ، من از کودکی علاقه زیادی به اشعار و ترانه های ایرانی داشتم و بسیاری از آنها را هنوز در ذهن دارم. مادرم در این مورد زحمات زیادی را متحمل شد، او در زمینه تئاترعروسکی کار می کرد و آواز می خواند و من را از همان دوران کودکی با موسیقی و آواز آشنا کرد. من در دوران نوجوانی همانطور که به ترانه های فرانک سیناترا گوش می کردم، به موسیقی فولکلوریک و محلی ایران هم علاقه داشتم و ترانه های سنتی و محلی را می خواندم و اجرا می کردم. نکته اصلی در این بود که وقتی تکنیک خواندن من پیشرفت کرد و بهتر شد، سعی کردم تا آوازهای فولکلوریک و ترانه های محلی را کاملتر و دقیق تر اجرا کنم و پس از مدتی در این نوع موسیقی هم مهارت و توانایی بسیاری را کسب کردم.
من با موسیقی سنتی ایران هم تا حدی آشنا بودم ودستگاهها را می شناختم، پس تصمیم گرفتم که در اجرای موسیقی باروک، از برخی از قوانین و ویژگیهای موسیقی سنتی ایران هم استفاده کنم و سبک تازه ای را در این زمینه بوجود آورم. البته در ابتدا اساتید موسیقی باروک استقبال چندانی از این نوآوری نداشتند و در اوایل دهه ۹۰ میلادی، نظر مثبتی در مورد این ترکیب و ادغام وجود نداشت ولی پس از مدتی شرایط تغییر کرد و با توجه به افزایش مبادلات فرهنگی میان سبکها و وروشهای محتلف ، امروزه این پدیده جا افتاده و مقبولیت و محبوبیت خاص خودش را پیدا کرده است. حتی هنرمند بزرگی چون جورج ساوال، در آثار خود، موسیقی غربی و شرقی را در هم آمیخته و به شهرت و اعتبار بسیاری دست یافته است. او حتی در برگزاری کنسرتهای بزرگ موسیقی باروک، از هنرمندان و سازهای شرقی استفاده می کند و ترکیب جذاب و جالبی از موسیقی را ارائه می کند، به عبارت دیگر، موسیقی زبان مشترکی است که شباهتهای بسیاری در سبکهای گوناگون آن وجود دارد و می توان از ترکیب آنها آثار جاودان و ماندگاری پدید آورد.
بهنود مکری: درباره همین ترکیب سبکها صحبت کن، چگونه می توان اشعار و کلام فارسی را با موسیقی و نت غربی ادغام کرد و ترکیب تازه ای را پدید آورد؟
دریا دادور: هر چه که دانش و آگاهی در زمینه شعر و موسیقی بیشتر باشد، بهتر می توان آنها را در کنار هم قرار داد. فارسی، زبان زیبا و شیرینی است و قابلیت زیادی برای اجرای اپرا و یا ترانه های محلی دارد، به عبارتی زبانی بسیار غنی است که توانایی بسیاری برای بیان عواطف و احساسات دارد و به خوبی می توان موسیقی را در کنار آن قرار داد. من همواره در آثارم تلاش می کنم تا موسیقی به ارزشهای شعر و کلام اضافه کند و تأثیر مثبت خود را ایجاد کند، من به این موضوع اهمیت زیادی می دهم.
از همه جوانان آهنگساز و خواننده می خواهم که در اجرای کارهای خود، به طرز صحیح ادای کلمات و یا گویشها توجه دقیق داشته باشند و ریزه کاریهای حرفه ای و هنری را رعایت کنند، یعنی شعر و موسیقی در موازات هم باید با شنونده خود ارتباط برقرار کند و به خوبی از ترکیب آنها استفاده کرد. من به سبب آموزش و پژوهشی که در زمینه موسیقی باروک و کلاسیک داشتم، به این نکات ریز و حرفه ای خیلی حساس هستم، اگر هنرمندی قصد شکستن وزن و سبک را در شعر و یا موسیقی دارد، باید این نوآوری را با دقت و ظرافت انجام دهد و اثری مقبول و ارزشمند را خلق کند.
بهنود مکری: درباره موسیقی امروز جهان صحبت کن، استفاده از سبکهای گوناگون و یا زبانهای مختلف درکنار هم برای جلب و جذب مخاطب بیشتر و گسترده تر؟
دریا دادور: این پدیده مهمی در قرن معاصر است، گسترش وسایل ارتباط جمعی در جهان باعث شده تا در هر لحظه با سبکهای گوناگون و زبانهای مختلف در ارتباط باشیم، به راحتی می توان بخشهایی از یک کنسرت و یا برنامه هنری را در گوشه ای از جهان از طریق کامپیوتر تماشا کرد و یا شنید. ما باید بعنوان یک هنرمند با تازه های جهان آشنا باشیم واین مبادلات فرهنگی، بصورت نا خودآگاه در ترانه خوانی و یا آهنگسازی هنرمند تأثیر می گذارد و من از این موضوع بسیار خوشحالم. امروز من بعنوان یک انسان در جهانی زندگی می کنم که در طول روز به زبانهای فارسی، فرانسه و انگلیسی صحبت می کنم و با اطرافیانم در ارتباط هستم، پس اجرای ترانه و موسیقی هم به این صورت و با استفاده از سبکها و زبانهای گوناگون و مختلف، امری طبیعی و پذیرفته است که محبوبیت و مقبولیت بسیاری هم پیدا کرده است. امیدوارم همانطور که موسیقی و سبکها را به هم نزدیک کردیم، بتوانیم قلبهای مردم جهان را هم به نزدیک کنیم.