زمانی که گروگان های ایران ٣٢ سال پیش و پس از ٤٤٤ روز اسارت به کشور بازگشتند، با آن ها مثل قهرمان برخورد شد و آزادی آن ها به منزله یک خبر خوش ناب و یک پیروزی ملی بود و بازگشت آن ها با ایراد سخنرانی ها، اعطای جوایز و جشن و پایکوبی همراه شد.
اما امروز که این گروگان ها پا به سن گذاشته اند و موهایشان سفیدتر شده است و حتی برخی معتقدند که کم کم به حافظه تاریخی سپرده خواهند شد، روحیه ای تلخ و گزنده و حتی خشمگین تر از ژانویه ١٩٨١ و از زمان آزادی و بازگشت به وطن دارند. بخشی از نارضایتی و خشم آن ها به سبب بی ثمر بودن چالش هفده ساله آن ها برای دریافت غرامت است.
راه این گروگان های پیشین برای دریافت غرامت در دادگاه با استناد وزارت امور خارجه ایالات متحده به «پیمان الجزایر» مسدود بود، این پیمان توافق نامه ای است که باعث آزادی آن ها شد. اما براساس لایحه ای که سال گذشته در همین مورد در کنگره ایالات متحده مطرح شد، درخواست غرامت گروگان های پیشین ایران از حمایت ٦٩ نماینده برخوردار شد تا آن ها بتوانند تا سقف ٤ میلیون و ٤٠٠ هزار دلار غرامت مالی دریافت کنند. براساس این لایحه، این مبلغ باید از محل جریمه نقدی شرکت های ناقض تحریم های بازرگانی ایران فراهم شود. در حال حاضر تلاش هایی در این راستا در سنای ایالات متحده نیز در جریان است.
عده ای معتقدند آمیزه غریبی از شرایط سیاسی جاری، نمایش عمومی فیلم «آرگو»، کشته شدن سفیر آمریکا در لیبی و مرگ دیپلمات جوان آمریکا در افغانستان سبب شده است که حکایت آن ها از حافظه ملی پاک نشود.
این موارد عامل به وجود آمدن نوعی حس همدردی برای کارمندان و دیپلمات های وزارت امورخارجه بوده اند و راهبرد جدید، عاملی برای اجتناب از مخالفت وزارت امور خارجه با درخواست غرامت این گروگان هاست.
پیش بینی تصمیم کنگره همیشه دشوار است، اما به نظر می رسد که احتمال موفقیت گروگان های پیشین برای دریافت غرامت چندان کم نیست و ظاهراً این آخرین مرحله ای است که آن ها پیش رو دارند.
سناتور جانی آیزاکسون، نماینده جمهوری خواه ایالت جورجیا می گوید:«رویدادهای اخیر سبب شده است که خاطرات همه افرادی که آن دوران را تجربه کردند، زنده شود.»
از ٥٢ آمریکایی که ایران به گروگان گرفته بود، ٣٩ نفر هنوز در قید حیات هستند و ٥ نفر از آن ها نوارهای ویدئویی ضبط کرده اند که در مصاحبه های خود در آن ها روایت اسارت در تهران را بازگویی می کنند. این نوارهای ویدئویی به هدف جلب حمایت نمایندگان کنگره و با کمک وکلای گروگان ها تولید شده اند. تصویب قانونی در کنگره در سال ١٩٩٦ راه را برای شکایت از ایران هموار کرد.
برخی از گروگان ها در این نوارهای ویدئویی از بدرفتاری گروگان گیران و شرایط بسیار نامساعد دوران اسارت در ایران صحبت کرده اند.
گروگان ها ابتدا خواستار دریافت غرامت از دارایی شاه سابق ایران شده بودند که آمریکا پس از سقوط حکومت او مصادره کرده است. اما براساس لایحه جدیدی که آقای ایساکسون به کنگره ارائه کرده است، این مبالغ از وجه جریمه های نقدی شرکت هایی فراهم خواهد شد که به دلیل تجارت با ایران، قانون تحریم بازرگانی ایران را نقض کرده اند. براساس این لایحه، هر گروگان و یا وراث آن ها به ازای هر روز اسارت، ١٠ هزار دلار، رقمی معادل ٤ میلیون و ٤٠٠ هزار دلار غرامت مالی دریافت خواهد کرد.
وزارت امور خارجه دیگر به طورعلنی با این امر مخالفت نمی کند و با انتشار بیانیه ای گفته است دولت آمریکا کماکان «از صمیم قلب سپاسگزار گروگان های پیشین» است. در بیانیه وزارت امور خارجه ایالات متحده خاطرنشان شده که این وزارتخانه به همکاری با کنگره آمریکا برای پیشبرد لایحه تقاضای غرامت برای گروگانان سابق ادامه می دهد.
منبع: روزنامه نیویورک تایمز
اما امروز که این گروگان ها پا به سن گذاشته اند و موهایشان سفیدتر شده است و حتی برخی معتقدند که کم کم به حافظه تاریخی سپرده خواهند شد، روحیه ای تلخ و گزنده و حتی خشمگین تر از ژانویه ١٩٨١ و از زمان آزادی و بازگشت به وطن دارند. بخشی از نارضایتی و خشم آن ها به سبب بی ثمر بودن چالش هفده ساله آن ها برای دریافت غرامت است.
راه این گروگان های پیشین برای دریافت غرامت در دادگاه با استناد وزارت امور خارجه ایالات متحده به «پیمان الجزایر» مسدود بود، این پیمان توافق نامه ای است که باعث آزادی آن ها شد. اما براساس لایحه ای که سال گذشته در همین مورد در کنگره ایالات متحده مطرح شد، درخواست غرامت گروگان های پیشین ایران از حمایت ٦٩ نماینده برخوردار شد تا آن ها بتوانند تا سقف ٤ میلیون و ٤٠٠ هزار دلار غرامت مالی دریافت کنند. براساس این لایحه، این مبلغ باید از محل جریمه نقدی شرکت های ناقض تحریم های بازرگانی ایران فراهم شود. در حال حاضر تلاش هایی در این راستا در سنای ایالات متحده نیز در جریان است.
عده ای معتقدند آمیزه غریبی از شرایط سیاسی جاری، نمایش عمومی فیلم «آرگو»، کشته شدن سفیر آمریکا در لیبی و مرگ دیپلمات جوان آمریکا در افغانستان سبب شده است که حکایت آن ها از حافظه ملی پاک نشود.
این موارد عامل به وجود آمدن نوعی حس همدردی برای کارمندان و دیپلمات های وزارت امورخارجه بوده اند و راهبرد جدید، عاملی برای اجتناب از مخالفت وزارت امور خارجه با درخواست غرامت این گروگان هاست.
پیش بینی تصمیم کنگره همیشه دشوار است، اما به نظر می رسد که احتمال موفقیت گروگان های پیشین برای دریافت غرامت چندان کم نیست و ظاهراً این آخرین مرحله ای است که آن ها پیش رو دارند.
سناتور جانی آیزاکسون، نماینده جمهوری خواه ایالت جورجیا می گوید:«رویدادهای اخیر سبب شده است که خاطرات همه افرادی که آن دوران را تجربه کردند، زنده شود.»
از ٥٢ آمریکایی که ایران به گروگان گرفته بود، ٣٩ نفر هنوز در قید حیات هستند و ٥ نفر از آن ها نوارهای ویدئویی ضبط کرده اند که در مصاحبه های خود در آن ها روایت اسارت در تهران را بازگویی می کنند. این نوارهای ویدئویی به هدف جلب حمایت نمایندگان کنگره و با کمک وکلای گروگان ها تولید شده اند. تصویب قانونی در کنگره در سال ١٩٩٦ راه را برای شکایت از ایران هموار کرد.
برخی از گروگان ها در این نوارهای ویدئویی از بدرفتاری گروگان گیران و شرایط بسیار نامساعد دوران اسارت در ایران صحبت کرده اند.
گروگان ها ابتدا خواستار دریافت غرامت از دارایی شاه سابق ایران شده بودند که آمریکا پس از سقوط حکومت او مصادره کرده است. اما براساس لایحه جدیدی که آقای ایساکسون به کنگره ارائه کرده است، این مبالغ از وجه جریمه های نقدی شرکت هایی فراهم خواهد شد که به دلیل تجارت با ایران، قانون تحریم بازرگانی ایران را نقض کرده اند. براساس این لایحه، هر گروگان و یا وراث آن ها به ازای هر روز اسارت، ١٠ هزار دلار، رقمی معادل ٤ میلیون و ٤٠٠ هزار دلار غرامت مالی دریافت خواهد کرد.
وزارت امور خارجه دیگر به طورعلنی با این امر مخالفت نمی کند و با انتشار بیانیه ای گفته است دولت آمریکا کماکان «از صمیم قلب سپاسگزار گروگان های پیشین» است. در بیانیه وزارت امور خارجه ایالات متحده خاطرنشان شده که این وزارتخانه به همکاری با کنگره آمریکا برای پیشبرد لایحه تقاضای غرامت برای گروگانان سابق ادامه می دهد.
منبع: روزنامه نیویورک تایمز