احمد شهيد گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد در مورد وضعيت حقوق بشر ايران بتازگی دومين گزارش خود را منتشر کرده که در آن از ادامه نقض حقوق انسانی در جمهوری اسلامی ابراز نگرانی عميق شده است. آقای شهيد که برای شرکت در چند جلسه سخنرانی و برگزاری کارگاه حقوق بشر به انگلستان سفر کرده است در گفتگو با صدای آمريکا در دانشگاه اسکس در شهر کولچستر به پاره ای پرسش ها در مورد وضعيت حقوق بشر در ايران پاسخ گفت.
آقای شهيد گفت: هيچ تغيير قابل ملاحظه ای رخ نداده است. يکی دو مورد تحول بوده که از آن استقبال کرده ام مانند تغيير در قوانين جزايی که مجازات سنگسار از آن حذف شده است البته هنوز اين نگرانی هست که با فتوا اين مجازات به اجرا درآيد. با اينحال نگرانی اصلی همان است که بوده، ادامه وضع وخيم حقوق بشر در ايران بويژه در رابطه با مدافعان حقوق بشر. شماری از وکلا بخاطر ماهيت کار خود در زندان هستند و دشواری برای فعاليت روزنامه نگاران همچنان ادامه دارد. در حال حاضر حدود ۴۵ روزنامه نگار زندانی هستند. اما بزرگترين نگرانی ام شمار زياد اعدام ها در ايران است. احکام اعدام در موارد زيادی بمورد اجرا گذاشته می شود.
احمد شهيد اضافه کرد: هرچند اجازه سفر به ايران را نداشته ام با اينهمه توانسته ام با ۱۶۳ شاهد مصاحبه کنم. اينها اعضای سازمانهای غيردولتی نبودند بلکه افرادی بودند که مدعی شدند حقوق آنها يا اعضای خانواده شان نقض شده است. اينها علاوه بر اعضای سازمانهای غيردولتی و ديگرانی هستند که با من صحبت کرده اند. مسلما برخی از سازمانهای غيردولتی در جامعه ايرانی خارج از کشور هستند که احساسات ضدرژيم دارند اما همچنين از سازمانهای غيردولتی داخل کشور نيز افرادی بودند که برای ملاقات با من به ژنو آمدند و بسياری از آنها نظر مساعدی نسبت به دولت داشتند. ۲۵ درصد از کسانی که من با آنها صحبت کردم داخل ايران زندگی می کنند، از جمله برخی افراد محکوم به اعدام. من از طريق وسائل ارتباطی الکترونيک با آنها صحبت کردم. اگر به ايران سفر می کردم ممکن بود نتوانم با برخی از اين افراد صحبت کنم چون آنها احتمالا بخاط ترس از حکومت با من صحبت نمی کردند. اما آنها اکنون توانسته اند بدون هيچگونه ترسی با من گفتگو کنند.
گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد در پاسخ سؤال ما در مورد ارائه تصوير متوازن از وضعيت حقوق بشر در ايران گفت: حتی اگر بتوانم به ايران سفر کنم تضمينی نيست که بتوان بگفته شما تصوير متوازنی از وضعيت حقوق بشر، ترسيم کرد. من بدون سفر به ايران توانسته ام چنين کاری انجام دهم. مساله اينست که بتوان بافتار حقوق بشر و ابعاد آن در ايران را درک کرد و بر مهمترين مسائل متمرکز شد. گزارشهای من متوازن، منصفانه و دقيق بوده اند. مسلما دولت ايران ممکنست بگويد که من بايد به برخی مسائل مشخص می پرداختم که در گزارش چنين نکرده ام. بهمين ترتيب از سوی برخی افراد ديگر هم مورد انتقاد قرار می گيرم که بايد بيشتر به پاره ای مسائل می پرداختم. مسائلی بوده که بخاطر کمبود جا در گزارش به آنها پرداخته نشده و يا مسائلی بوده که در زمان تهيه گزارش از اهميت بيشتری نسبت به مسائل ديگر برخوردار بودند. گزارشهای من اين فرصت را برای دولت ايران پديد آورد که پاسخگو باشد و در مورد مسائل اظهار نظر کند. اين را هم بايد بگويم که دولت ايران در را کاملا به روی من نبسته و هنوز احتمال اين هست که بتوانم به ايران سفر کنم.
در پايان آقای شهيد گفت: توصيه اول من به دولت ايران اينست که قانون اساسی و ديگر قوانين مدون خود را به دقت بيشتری بمورد اجرا گذارد تا حاکميت قانون برقرار شود. ايران همچنين براساس تعهدات بين المللی خود بايد الزامات حقوق بشر را رعايت کند. هر کشوری با حقوق بشر مشکلاتی دارد، و ايران نيز از اين قاعده مستثنی نيست، اما چالشهای حقوق بشر در ايران جدی تر از بسياری کشورهای ديگر است. توصيه مشخصم به ايران اينست که مجازات اعدام را متوقف کند چون مسائلی جدی در رابطه با اجرای آيين صحيح دادرسی از متهمين که به صدور حکم اعدام منجر می شود، وجود دارد. همچنين از ايران می خواهم که مدافعان حقوق بشر را که به عناوين مختلف، زندان و تحت تعقيب قانونی هستند، آزاد سازد و نيز قوانينی را که باعث دشواری کار روزنامه نگاران می شود، مورد تجديد نظر قرار دهد.
