لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۰۴:۴۹

گزارش تحليلی: آیا اهداف انقلاب اسلامی تحقق یافته است؟


به مناسبت سی امين سالگرد انقلاب اسلامی، در روز ۲۲ بهمن، هزاران نفر در تهران به دعوت مقامات جمهوری اسلامی راهپيمايی کردند. محمود احمدی نژاد، رئيس جمهوری اسلامی ايران در سخنانی در ميدان آزادی تهران در جمع راهپیمایان گفت "من اعلام ميکنم که امروز ملت ايران يک ابر قدرت حقيقی و واقعی است." رئیس جمهوری اسلامی در حالی این سخن را ایراد کرد که به باور برخی کارشناسان، جمهوری اسلامی در تحقق اهداف انقلاب، نه تنها قدمی برنداشته و تنها برای تحکیم قدرت خود تلاش می کند.

اقدامات نهان و آشکار جمهوری اسلامی در سی سال گذشته برای سرکوب آزادی و زیر پا گذاشتن حقوق دمکراتیک مردم و گروههای اجتماعی مهمترین موضوعی است که نظر کارشناسان سیاسی و تحلیلگران را به خود جلب می کند. و البته این نکته ای است که مورد توجه انقلابیون نیز قرار داشت و به دنبال آزادی و دمکراسی وارد جریان انقلاب شدند.

در جریان انقلاب گروهها و طیف های مختلفی نقش داشتند و شعارها و ایدئولوژی های خاص خود را طرح می کردند اما همه بر خواست آزادی و نظام سیاسی دمکراتیک توافق داشتند، اگرچه این خواست پس از مدتی در شعار استقلال آزادی و جهموری اسلامی خلاصه شد. اما اینک بعد از گذشت سه دهه، سوالی که مطرح می شود این است که آیا اهداف و شعارهای انقلاب به ثمر رسیده است؟

محمد ملکی، اولین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب، می گوید: " در شعار جمهوری اسلامی که توسط آقای خمینی و مردم سر داده می شد، مقصود از اسلام آن بود که به قول خودشان عدل علی در ان مستقر شود. اما دیدیم که این اسلام مصادره شد، اسلامی که مورد نظر خودشان بود."

و در همین زمینه، علی اکبر معین فر، اولین وزیر نفت پس از انقلاب، معتقد است: " آنچه در ایران به نام جمهوری گفته می شود همان حکومت فردی و استبدادی است و اسلام هم مورد تجاوز قرار گرفت بطوریکه که مردم متدین را از دین دلزده کرده است. مردمی که الان می بینند شعارهای مورد نظرشان تحقق نیافته است.

با اینکه شعار جمهوری اسلامی بیانگر نوع کومت بود اما در عمل به یک نظام به ظاهر جمهوری تبدیل شد و با قرار گرفتن ولی فقیه در راس آن، بعدی مطلقه و استبدادی به خود گرفت. آنچه در این میان به عنوان خواست محوری مورد توجه بود ، آزادی نام داشت. اینک جمهوری اسلامی با علم بر اینکه وجود آزادی موجبات زیر سوال رفتن نظام حاکم را فراهم خواهد کرد، به سرکوب آن می پردازد.

حشمت الله طبرزدی، دبیر کل جبهه دمکراتیک ایران، با تاکید بر اینکه آزادی اصلی ترین شعار انقلاب بود، می گوید: " آزادی خواهی در انقلاب به عنوم مردم تعمیم یافت و به عنوان پایه ای ترین شعار درآمد، بطوریکه شعار جمهوری اسلامی به این مفهوم بود که متضمن آزادی است چون همه کسانی که این شعار را سر می دادند تصور می کردند که جمهوری اسلامی نافی این آزادی نخواهد بود اما متاسفانه اولین قربانی انقلاب آزادی بود و روشن شد که آزادی با حکومت دینی سازگار نیست."

نقض آزادی های مردمی در حالی انجام می شود که آیت الله خمینی وعده داده بود آزادی مردم رعایت خواهد شد و حتی گفته بود روخانیون در سیاست دخالتی نخواهند داشت و هیچ روحانی نیز به عنوان رئیس جمهور انتخاب نخواهد شد. حال که این سخنان در عمل تحقق پیدا نکردند، چگونه روحانیون تواستند به قدرت برسند؟ آیا آنها شایستگی آن را داشتند که رهبری انقلاب را به دست بگیرند؟

علی کشتگر، فعال سیاسی در پاریس، معتقد است: " شایستگی جایگاه چندانی در انقلاب ها ندارد چون انقلاب یک زلزله مهیبی است که رخ می دهد و ده ها عوامل مخالف باید در کنار هم قرار بگیرند تا این اتفاق مهیب رخ بدهد و البته در این میان ان کسی که بیشترین مخالفت را به هر دلیلی با نظام قبلی کرده می آید سر کار. ضمن آنکه مشروعیت روحانیون، از ممنوعیت نظرات ارتجاعی شان در زمان شاه آمد و نه از شایستگی شان."

اما در این میان عده زیادی بر این باورند که روحانیت با وعده های خود بسیاری را مورد استفاده قرار داد تا نظام سیاسی حاکم را در اختیار بگیرد. محمد ملکی ضمن اینکه تاکید دارد روحانیت تنها شش ماه قبل از انقلاب وارد صحنه شدند و نقشی پیش از ان نداشتند، می گوید: "عدم شناخت روشنفکران نسبت به نقشی که روحانیت طی صد ها سال در این مملکت داشته و آنچا در مشروطه اتفاق افتاد از جمله اقدامات شیخ فضل الله نوری در مشروطه، راه را هموار کردند تا روحانیت به قدرت رسید."

در واقع، به باور تحلیلگران، شعارهای انقلاب توسط رهبران جمهوری اسلامی تادیده گرفته شد و به جای استقرار آزادی و حقوق بشر، نظام مذهبی مطلقه بر سر کار آمد.

XS
SM
MD
LG