اکنون سید محمد خاتمی بی آن که بخواهد به نماد «شاه سلطان حسین» در نظام جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
او در میانه سال های ریاست جمهوری اش به دلیل آنچه ضعف و سستی در برابر نهادهای تمامیت خواه و سرکوبگر خوانده شد، با شاه سلطان حسین مقایسه گردید و اگر چه در آن زمان این عنوان جز از زبان چند روزنامه نگار شنیده نشد اما اکنون و در حالی که شش ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است آقای خاتمی بار دیگر و این بار از سوی اصولگرایان، به کنایه و ایما و اشاره، شخصیتی با ویژگی های شاه سلطان حسین توصیف می شود؛ «شاهی» که در نظام جمهوری اسلامی توان ایستادگی در برابر «زورمداران» غرب و «مخالفان» داخلی ندارد و در پرونده هایی مانند «پرونده هسته ای» حاضر به تمکین و سازش است.
امروز، سه شنبه، محمد نبی حبیبی که دبیر کلی جمعیت موتلفه اسلامی را در اختیار دارد به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته است کار مملکت با امثال شاه سلطان حسین ها پیش نمی رود. این در واقع تکرار اظهارات آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، است که آذر ماه امسال در دانشگاه علم و صنعت گفت: « اگر روزی در میان مسوولان کشور، مسوولان بی جرائت و ضعیفی همچون شاه سلطان حسین پیدا شود کار مملکت و جمهوری اسلامی تمام است.» فردای این سخنان، مدیر مسوول روزنامه کیهان که منصوب ولی فقیه است تیتر اصلی صفحه اول را با حروف درشت به همین بخش از سخنان رهبر جمهوری اسلامی اختصاص داد تا یادآوری کرده باشد سید محمد خاتمی با اسم رمز «شاه سلطان حسین» کسی نیست که در کرسی ریاست جمهوری مطلوب و مورد نظر «آقا» باشد. به ویژه آن که آیت الله خامنه ای در دانشگاه علم و صنعت به ستایش بی سابقه از محمود احمدی نژاد برخاست و از او با صفات «انقلابی، متعهد، کارآمد، فعال و شجاع» یاد کرد.
از میان سنت های نانوشته سیاسی در جمهوری اسلامی یکی هم این است که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اسلامی پیش از اعلام نامزدی و تشکیل ستاد انتخاباتی با رهبر جمهوری اسلامی دیدار می کنند تا از نظر مساعد وی در خصوص نامزدی شان مطمئن شوند. چه آن که در صورت عدم رضایت رهبر، پیشروی در میدان محدود رقابت های انتخابات ریاست جمهوری غیرممکن است. به این ترتیب اگر سید محمد خاتمی سودای پوشیدن دوباره ردای ریاست جمهوری را در سر داشته باشد، باید گفت کار دشواری در جلب رضایت رهبر، که شاه سلطان حسین بودن را به یاد او آورد، در پیش دارد.
در عین حال سید محمد خاتمی هنوز نگفته است نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳٨٨خواهد بود یا نه، ولی به نظر می رسد اصولگرایان در محافل خصوصی خود به این نتیجه رسیده اند که رییس پیشین جمهوری اسلامی خود را آماده رویارویی با محمود احمدی نژاد می کند. این برداشت از آن رو قوت می گیرد که همزمان با موج تهدید ها و تحقیرهایی که خاتمی را نشانه گرفته است، نشانه هایی از تشویق او به خانه نشینی و امتناع از حضور در انتخابات نیز به چشم می خورد.
محمد علی رامین، از مشاوران سیاسی محمود احمدی نژاد، در نامه ای به آقای خاتمی از موضع «خیرخواهانه» به او توصیه کرده است به جهانگردی و «صدور انقلاب» بیاندیشد. موضوعی که به گمان رامین بهتر از چشیدن طعم تلخ شکست در انتخابات ریاست جمهوری است.
این همه در حالی است که در اردوگاه اصلاح طلبان صدای واحدی در خصوص ضرورت نامزدی محمد خاتمی به گوش نمی رسد. در بخشی از این پیکره نحیف، گفته می شود رییس پیشین جمهوری اسلامی فاقد اراده لازم برای پیگیری خواسته های ملی و مدنی است؛ گرچه به رسم رفاقت سیاسی او را «شاه سلطان حسین» نمی خوانند . اما در مقابل، اصلاح طلبانی که با جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی پیوندهایی دارند از خاتمی برای نامزدی دعوت می کنند تا به گمان شان موقعیت کشور به ویژه در جامعه بین المللی از این که هست «وخیم تر» نشود.
به این ترتیب شاید بتوان محمد خاتمی را جمع اضداد دانست. در حالی که بیشتری ها او را ناجی نظام می دانند، توسط رهبر همان نظام و سنتی های پرقدرت در ساختار قدرت تحقیر شده و با شاه سلطان حسین مقایسه می شود. حتی اگر «شاه سلطان حسین» هم باشد از نظرگاه صاحبان قدرت نماد ضعف و سستی در برابر آزادیخواهان و جامعه مدنی است، و از منظر رای دهندگان مبین رییس منتخبی که در برابر نهادهای انتصابی و موازی، و شلاق و تازیانه آنان بر پیکر روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشری تمکین می کند. آیا او جمع اضداد است؟