از: دوریان جونز-خبرنگار صدای آمریکا در استانبول
دیدار اخیر محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری اسلامی ایران، از استانبول به گونه ای از اهمیت روزافزون نقش فعال آنکارا در خاورمیانه نشانه هایی دارد.
بنا بر گفته برخی از تحلیلگران ، این درحالی است که روابط نزدیک آن با غرب با ادامه موانعی که در راه عضویتش در اتحادیه اروپا، وجود دارد رو به خرابی می رود.
ترکیه درحال حاضر به شکل بازیگر دیپلماتیکی مهمی در صحنه سیاست های خاورمیانه ظاهر می شود. در چند سال گذشته آنکارا روابط نزدیکی با ایران و سوریه که پیش تر و در دهه های هشتاد و نود میلادی متشنج بود برقرار ساخته، رویکرد فعالتری نسبت به مشکلات و ناراحتی های فلسطینیان برگزیده و مناسبات خود با اعراب را بطور گسترده تری بهبود داده است.
این تحلیلگران معتقدند دیدار رییس جمهور ایران از ترکیه بیش از پیش بر این مسئله مهر اثبات می گذارد که روابط بین دو کشور و هم چنین منطقه، گرم تر از پیش شده است.
اما گوخان ستتین سایا ، استاد روابط بین الملل در دانشگاه فنی استانبول بر این عقیده است که در پس این گرم شدن روابط نکته های بیشتری وجود دارد. او می گوید حزب حاکم عدالت و توسعه که در اسلام ریشه دارد، برنامه کار آنکارا را تعیین می کند.
"بنا بردکترین سیاست خارجی حزب، ترکیه با عمق استراتژیک، موقعیت جغرافیایی ، توان اقتصادی و نظامی خود مسلما باید بتواند نقش هدایت کننده ای درمنطقه از جمله خاورمیانه ایفا کند. ترکیه باید نقشی فعال در آفریقا و آسیای مرکزی، منطقه بالکان و غیره داشته باشد. ترکیه در طولانی مدت باید تبدیل به یک قدرت جهانی شود."
دستور کار و برنامه حزب توسعه و عدالت با دولت های اخیر ترکیه که تنها ارجحیت آنها پیوستن به اتحادیه اروپا بود در تضاد است.
پایه گذار و رهبر جمهوری سکولار ترکیه ، مصطفی کمال آتاتورک ، در زمان خود کوشید با سیاست به اصطلاح پشت کردن به شرق و تغییر جهت کشور بسوی غرب و اروپا یک ترکیه مدرن به وجود آورد.
منتقدین معتقدند دیدارهای متعدد مقامات ترک از کشورهای عربی و آفریقایی وقتی برای حشر و نشر آنها با رهبران اروپایی و کوشش به منظور پیوستن به اتحادیه اروپا باقی نگذاشته است. اضافه بر این،روابط ترکیه با ایالات متحده، بیشتر بدلیل تهاجم نیروهای آمریکایی به عراق ، با تنش همراه شده است.
درنتیجه، ترکیه اینک در روابط خود با اتحادیه اروپا، و همزمان با ایالات متحده، در حالتی بی سابقه قرار دارد- موضعی که برخی از تحلیلگران آنرا پشت کردن به غرب می دانند. .
اما عاکف امر نویسنده روزنامه اسلامگرای " ینی سافاک" اسلامی نظر دیگری دارد و معتقد است که "اگر ترکیه حق انتخاب داشته شود، مسلما نزدیک تر شدن به کشورهایی چون روسیه، هندوستان، چین و حتی جهان اسلام را ترجیح خواهد داد. این به این معنا نیست که ترکیه تمام مناسبات با غرب را قطع خواهد کرد، بلکه خواهان قدرت جدیدی است که توازن لازم را در روابط خود با اتحادیه اروپا بوجود آورد."
رییس کنونی اتحادیه اروپا ، نیکلا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه ، پس از انتخاب به این مقام با درخواست ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا مخالفت کرد . این مخالفت در انظار عمومی در میان مردم ترکیه اثرات منفی بجای گذاشته است تا جایی که برخی از آنها این عمل را نوعی تعصب و غرض ورزی نسبت به فرهنگ و مذهب خود دانسته اند. با این حال بسیاری از این شهروندان معتقدند که "کشور ترکیه برای قدرتمند بودن نیازی به اتحادیه اروپا ندارد. "
تغییرات مهم داخلی در جامعه ترکیه نیز در کاهش حمایت عمومی از عضویت در اتحادیه اروپا موثر بوده است. طرفداران غرب که سیاست خارجی ترکیه را از پایان جنگ جهانی دوم شکل داده اند، به تدریج جای خود را به گروه های محافظه کار تر، مذهبی تر و ناسیونالیست تری می دهند که نسبت به غرب بدبین است. این گروه نگرش مثبت تری نسبت به گذشته عثمانی ترکیه دارد. حزب حاکم عدالت و توسعه، توانسته است از افزایش احساسات ناسیونالیستی مردم با درهم آمیختن آن با اسلام بهره برداری کند.