يک مقام ارشد وزارت امورخارجه آمريکا ميگويد اگر تهران تهديد و خطری برای همسايگان، جامعه بين المللی و آمريکا نبود، واشنگتن دنبال تحريم ايران نمی رفت.
جيمز جفری معاون اول مديرکل وزارت امورخارجه آمريکا در امور خاورنزديک و کارشناس در امور ايران همچنين ميگويد آمريکا با دسترسی ايران با انرژی اتمی مخالفتی ندارد، بلکه دسترسی تهران به تکنولوژی تسليحات اتمی را نمی پذيرد.
جزئيات بيشتر در اين زمينه و زمينه های ديگر، از جمله تفاوتی که واشنگتن ميان دولت و مردم ايران قائل است، را از توضيحاتی به آگاهيتان ميرسانيم که آقای جفری در مصاحبه ای اختصاصی در پاسخ به پرسش های بيژن فرهودی از بخش فارسی صدای آمريکا داده است:
فرهودی: اجازه ميخواهم از تازه ترین اخبار مربوط به ایران شروع کنم. ایران میگوید دو شرکت فرانسوی به نامهای" یورودیک" و" اریوا" میخواهند با تشکیل کنسیرسیومی برنامه غنی سازی اورانيوم را در داخل خاک ایران انجام دهند. بنظر شما آیا این راه حلی احتمالی برای حل مسأله ایران است؟ واکنش رسمی آمریکا چیست؟
جفری: راه حل ما برای مسأله ایران راه حلی است که آژانس بين المللی انرژی اتمی، و شورای امنیت پیشنهاد کرده اند. قطعنامه ۶۹۶ خواستار تعلیق غنی سازی اورانیوم در ايران است، و می تواند مآلا ما را به میز مذاکرات بکشاند تا در باره انرژی اتمی وبسياری مسائل ديگر صحبت کنيم.
فرهودی: ولی واکنش شما نسبت به پیشنهاد ايران در باره کنسرسيوم مورد نظر شرکت های فرانسوی چیست؟
جفری: واکنش ما روشن است . این کار تعلیق غنی سازی اورانيوم نیست.
فرهودی: اجازه دهيد به موضوع لايحه موسوم به حمايت از آزادی در ايران بپردازيم که اخيرا در کنگره آمريکا تصويب شد و تحريم هائی را که آمريکا از دو دهه پيش در مورد ايران به صورت قانون و يا فرامين و دستورالعمل ها وضع کرده است، يکجا و سيستماتيک کرده است. تهران میگوید تحریم ها بیش از آنکه به ضرر ايران باشد به زیان آمریکا است. واکنش شما چيست؟ و اثرات عملی تحریم ها را چگونه ارزيابی ميکنيد؟
جفری: همانطور که ميدانيد قانون قبلی که " ايلسا" ناميده ميشد هرگز بطور کامل به اجرا درنيامد. قصد از تحريم اصولا جلوگیری از معامله با رژیمی است که بالقوه برای جهان خطرناک است. منظور از تصويب قانون جديد آن است که تحریم تنها به نفت و گاز منحصر نشود بلکه آن را به تسليحات اتمی و موشکها نيز تسری بدهیم. اينها مواردی هستند که ما آنها را بيشترين تهديد و خطر از جانب ايران برای جامعه بين المللی ميدانيم. در عين حال در قانون جديد گسترش دموکراسی و پشتیبانی بیشتر از مردم ایران برای نیل به دموکراسی نيز مورد توجه قرارگرفته است، ضمن آنکه تحریم های قبلی را برای پنج سال آینده تمديد ميکند.
فرهودی: آيا قانون برای روسيه و چين هم که با ايران همکاری ميکنند، پيامی دارد؟
جفری: نه، غرض از این اقدام ارسال پیامی به دولت ایران و مردم ایران است. پیام ما به مردم ایران این است که ما میخواهیم با شما همکاری کنیم؛ ما میخواهیم که شما یک اقتصاد خوب داشته باشید. قنون "ایلسا" بيشتر علیه لیبی بود. اگر چه ما هنوز با لیبی مشکل داریم، اما این کشور ضمن پشت کردن به تولید سلاحهای کشتار جمعی از جامعه جهانی دعوت به نظارت کرد. بنا براین ما نیازی به ادامه تحریم علیه لیبی نمیبینیم . اگر ایران هم تهدید و خطری برای همسایگان خود و جامعه جهانی و برای کشور ما بشمار نمیآمد، ما دست به تحریم نمیزدیم.
فرهودی: بخشی از این قانون مربوط میشود به گروههای هوادار دموکراسی، که از استقرار یک حکومت دموکرات در ایران جانبداری کنند ، و میگوید به اين گروهها از نظر سیاسی کمک میکنیم . ممکن است در باره نوع این کمکها توضیح بيشتری بدهيد؟
جفری: این یک قانون کلی است. آنچه مهم است اقدامی است که کنگره در سال قبل انجام داد ؛ مثلاً در چارچوب الحاقیه موسوم به ۰۶ ، بودجه ای حدود شصت وشش میلیون دلار تصويب شد، که سی و شش میلیون دلار آن برای برنامه های خبری وتشريح سياست ها و وقايع است. نظير اقداماتی که ما امروز اینجا انجام میدهیم ؛ و سی میلیون دلارهم برای برنامه های مربوط به دموکراسی و حمایت از رسانه ها اختصاص يافه است ؛ و اين کاری است که که در مورد کشورهای دیگر هم انجام میدهیم. در همين حال، درخواست بودجه اضافی در بودجه مالی سال ۲۰۰۸ نشان میدهد که ما تا چه حد به گسترش دموکراسی پایبندیم.
فرهودی: کدام گروه از این فرایند استفاده خواهند کرد.
جفری: هدف اصلی ما کمک به آنهائی است که برای پیشرفت گروههایی مثل سازمانهایی غیر دولتی ( ان-جی-او) ها ، و سازمانهای کارگری و تشکيلاتی مشابه فعالیت دارند. رسانه ها و سازمانهائی اجتماعی هم که مایلند به ایجاد یک ایران آزاد کمک کنند، از جمله آنها هستند. ما هنوز تصمیم نگرفته ایم که کدام سازمان را انتخاب کنیم، واين تصميم را با توجه به اوضاع و شرايط اتخاذ خواهيم کرد.
فرهودی: راجع به رادیو و تلویزیونهای مستقل چه نظری دارید؟
جفری: این هم یکی از مواردی است که برایش مقداری پول خرج میکنیم . فرهودی : این علاوه بر صدای آمریکا و رادیو فردا خواهد بود ؟ جفری: درست است.
فرهودی: آيا در نظر دارید سازمانی مستقل بوجود بیاورید؟
جفری: نه ما در نظر داریم سازمانهای موجود را تقویت کنیم.
فرهودی: منظور سازمانهایی است که در خاک آمریکا مستقر هستند؟
جفری: نمیخواهم بگویم در کجا مستقر هستند . فکر میکنم که این بستگی به بازنگری بیشتر دارد. فرهودی: ایران در صدد کسب تضمینات امنیتی است . چرا آمریکا به دادن این تضمینات تمایل نشان نمیدهد؟.
جفری: بگذاريد بسيار صريح و روشن بگویم. آمريکا نظير شرکايش در گروه موسوم به ۱+۵ آمادگی خود را برای گفتگو با ايران در باره مسائل سياسی و اتمی اعلام کرده است. برای رسيدن به ميز مذاکره آنها بايد غنی سازی اورانيوم را بحال تعليق درآورند. اين در حکم چراغ سبزی برای حرکت به جلو است. آمریکا معتقد به دادن تضمینات امنیتی نيست. آمريکا در مورد هيچ کشوری که علیه آن تهدید یا خطری بشمار نمیآیند، اقدامی نظامی یا سیاسی نکرده است . اما در مورد ایران که تهدیدی بین المللی بشمار میآی د قضیه فرق میکند. بهترین تضمین امنیتی که دولت ایران میتواند داشته باشد این است که دست از حمايت از گروههایی مثل حزب الله لبنان بکشد. حمایت از گروههایی مثل حماس را متوقف کند، عليه سربازان ما در عراق عمل نکند، واز حمایت از تروریسم بین المللی دست بردارد. ايران در اینصورت به تضمین امنیتی نیاز ندارد. آیا فنلاند از آمریکا تضمين امنيتی دارد؟
فرهودی: ایران دولتهای آمریکا و بریتانیا را به تحريک اقوام ایرانی در خوزستان و منطقه کرد نشین متهم میکند، هرچند که هنوز مدرک تائيد کننده ای ارائه داده نشده است، اما سوال من اين است که آیا آمریکا از استقلال و تمامیت ارضی ایران حمایت میکند؟ و آن را علناً اعلام می کند؟
جفری: البته که ما از تمامیت ارضی ایران دفاع میکنیم. ما همچنین خواستار رفتاری مناسب و شايسته با اقلیتهای قومی هستيم، خواه این اقلیتها در ایران باشند یا در عراق یا در بالکان. این بخشی از سیاست ما در سالهای اخیر بوده است. ایران نباید خطاهای سیاسی خود را به اصطلاح به گردن آمريکا بياندازد، بلکه بهتر است به نحوه رفتار خود با اقلیتها نگاه کند.
فرهودی: ساندی تایمزاین هفته نوشته است چون اقدامی نظامی وضعیت را بهبود نمی بخشد ، آمریکا رفته رفته حاضر ميشود يک ايران اتمی را بپذيرد. نظر شما چیست؟
جفری: فکر میکنم این مقایسه سیب با پرتقال است. ایالات متحده در حال حاضر راه حل دیپلماتیک را دنبال میکند؛ اما همیشه گزینه نظامی را هم در طرحهای خود داشته است تا در صورت لزوم از آن استفاده کند. من هیچ رابطه ای بین موضوع هائی که نقل کردید نمیبینم.
فرهودی: آیا آمریکا در مراحل بعدی ممکن است این عقیده را که ایران میتواند نیروی اتمی باشد قبول کند؟
جفری: مطلقا نه...اما آمریکا در مورد برخورداری ایران از انرژی اتمی مخالفتی ندارد. آنچه که آمريکا نمی تواند بپذيرد دسترسی ايران به تسليحات اتمی است.
فرهودی: هفته پیش نامه ای از آيت الله خمینی فقيد مربوط به دوران جنگ ايران و عراق منتشر شد که به نياز ایران به داشتن تسليحات لیزری و بمب اتم اشاره داشت. واکنش شما چیست؟
جفری: نامه جالبی است؛ ولی ما به استناد شواهد موجود، و گزارشهای آژانس بين المللی انرژی اتمی اين اعتقاد را پيدا کرده ايم که در ايران همواره برای دستیابی به تسليحات اتمی فعاليت هائی پنهانی وجود داشته است.
فرهودی: پرزیدنت بوش بارها بر آن تاکيد کرده است که آمريکا در کنار مردم ايران است. چگونه میخواهید از ایرانیان حمایت کنید؟
جفری: این موضوع همواره مورد سئوال بوده است. ما نمیخواهیم ایرانیان را هدف قرار دهیم. ما میخواهیم به دولت ایران فشار بیاوریم که رفتار خود را عوض کند، زیرا این به نفع دنیا و به نفع مردم ایران است. ما اعتقاد داریم که اگر ایران رفتار خود را عوض کند به سود خود و به سود مردم ايران خواهد بود . پولی که دولت ایران در لبنان خرج میکند ، پولی که در عراق خرج میکند ، و پولی که برای برنامه اتمی ای خرج میکند، پولی است که می تواند برای مردم ایران خرج شود، اما فعلا اين مردم ايران هستند که بهای چنين کارهائی را می پردازند .
فرهودی: اما بنظر ميرسد که سیاست شما در بیست و هفت سال گذشته مؤثر نبوده است. چگونه انتظاردارید...
جفری: نگاه کنید به ارقام تولید و صادرات نفت ایران در دوازده سال گذشته. روشن است که همه اینها نتیجه اقدامات ما بوده است؛ به علاوه، سوء ظنی که جامعه جهانی به چنین رژیمی دارد و عدم تمایلی که جامعه جهانی نسبت به معامله با تهران دارد، به قدرت تولید و صادرات نفت آن آسیب میرساند، به قدرت تهران برای انجام معامله با کشورها صدمه میزند؛ و رژیم را بی اعتبار میکند.
فرهودی: صحبت از نفت پیش آمد؛ ژاپن در آستانه کناره گيری از قرارداد مربوط به پروژه نفتی آزادگان است موضع آمریکا چیست ؟ میخواهید به مردم ژاپن چه بگویید؟.
جفری: ما نمیخواهیم به کسی چیزی بگوییم. ما نمیخواهیم راجع به این موضوع بخصوص حرف بزنیم. آنچه که ما میخواهیم به همه بگوییم این است که این دولت دولتی نیست که شما میخواهید. ما ایران را رژیمی می بینیم که میخواهد با زور اسلحه بر منطقه تسلط پیدا کند. ما از چنين اقدامی حمایت نمیکنیم. ما به مردم ایران میگوییم که شما شایسته دولتی هستید که سرمایه های خارجی را جلب کند . شما شایسته دولتی هستيد که بتواند با جامعه بین المللی کار کند .چرا شما نباید چنین دولتی را داشته باشید؟
فرهودی: کاندوليزا رايس وزير امورخارجه آمريکا برای ملاقات با همتايانش راهی اروپاست. دستور کار چیست؟
جفری: دستور کار بررسی مجدد اقداماتی خواهد بود که در پی رد مکرّر خواست های جامعه بين المللی توسط ايران، رسيدگی به آن ها ضروری است، و اين همان چيزی است که ما اسم آن را گذاشته ایم"مسیر سولانا" و مذاکره با دولت ایران برای خروج از این بحران . آنچه که از سولانا شنيده ايم اين است که هيچ گشايشی در جهت تامين خواسته اصلی جامعه جهانی برای تعليق در غنی سازی اورانيوم حاصل نشده است.
فرهودی: پس ، انتظار دارید که پرونده به شورای امنیت برود؟
جفری: من انتظار دارم در ملاقات با دوستانمان در باره گامهای بعدی صحبت کنیم. البته آمریکا اعتقاد دارد زمان آن رسيده است که پرونده به شورای امنیت برود.
فرهودی: چین وروسیه نیز شرکت میکنند؟
جفری: فکر میکنم ما امضای آنها را داریم . رأی آنها را در مورد يک قطعنامه دو ماه قبل داريم که اگر ایران غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق در نیاورد ، به فصل هفتم منشور سازمان ملل متوسل شوي، کهه تحریم های تنبيهی را توصيه ميکند.
فرهودی: تحریمها چه خواهد بود؟
جفری: فکر میکنم ابتدا باید به هدفهایمان نگاه کنیم. آنچه که مورد نظرما است، برنامه تسليحات اتمی و تولید موشک است.
