روی خط: ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ؛ کودتا یا برکناری قانونی نخست‌وزیر؟

در طول حدود هفت دهه‌ای که از اتفاقات ۲۸ مرداد گذشته است، اغلب روایات نوشته شده تاریخی حاکی از آن بوده که محمدرضا شاه پهلوی، دولت قانونی دکتر محمد مصدق را با همدستی دولت‌های وقت آمریکا و انگلستان سرنگون کرده است و واژه کودتا را برای آن به کار برده‌اند. اما چند سالی است برخی از کارشناسان و تاریخدانان به مخالفت با این تعبیر برخاسته و معتقدند، پس از آنکه مصدق در مقام نخست‌وزیر، مجلس وقت را منحل اعلام کرد، برابر با قانون اساسی مشروطه، شاه قانوناً حق برکناری او را داشته است. نکته دیگری که طرفداران این نظریه اعلام می‌کنند آن است که کودتا حرکتی است که از طرف مقامات پایین‌دست علیه راس هرم قدرت انجام می‌شود و نه برعکس.