ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی، اعلام کرد در راستای جایگزینی تلگرام با توییتر طرحی در دست بررسی است که طبق آن پیام‌رسان تلگرام مسدود شده و به جای آن توئیتر از فیلتر خارج شود؛ اظهاراتی که با واکنش سریع معاون قضایی دادستان کل کشور روبرو شد.
عبدالصمد خرم آبادی معاون قضایی دادستان کل ایران در همین زمینه تاکید کرد، «حتی اگر اعضای کارگروه هم به لحاظ اکثریتی که دولت در این کارگروه دارد به رفع فیلتر شبکه اجتماعی توئیتر رأی بدهد، این شبکه علاوه بر دستور کارگروه با دستور مقام قضایی هم فیلتر شده و به همین خاطر تصمیم کارگروه منجر به رفع فیلتر توئیتر نخواهد شد.»
معاون دادستان کل ایران گفت، با توجه به نقشی که شبکه اجتماعی توئیتر در حوادث سال ۸۸ داشت، این شبکه به هیچ وجه رفع فیلتر نمی شود.
بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) و سرکوب مخالفان و قطع شدن راه‌های ارتباطی از جمله پیامک و کند شدن سرعت اینترنت و فیلتر شدن بسیاری از وبگاه‌ها، توئیتر یکی از ابزارهایی بود که توسط مخالفان دولت و مردم برای اطلاع‌رسانی سریع و مخابره آن مورد استفاده قرار گرفت و تگ‌های ایران #ایرنلکتین#در صفحه اول توئیتر به انتخابات ایران اختصاص یافت.
این اولین بار بود که در دنیا از یک شبکه اجتماعی برای خبررسانی به این گستردگی استفاده می‌شد و مردم توانستند از طریق توئیتر محدودیت‌های حاکم را دور بزنند و خبرها را ارسال کنند.
آیت الله خامنه ای بعد از اینکه اعتراض ها توسط حکومت مهار شد، مدعی شد که توئیتر ابزار دشمن است و آمریکا برای کمک به مخالفان ایرانی، به این ابزار کمک مالی کرده که بعد از انتخابات صدای معترضان را منعکس کند.
هفت سال بعد از این اظهارات آیت الله خامنه ای، هنوز مقام های قضایی مثل عبدالصمد خرم آبادی معاون قضایی دادستان کل ایران مخالف توئیتر هستند. اظهارات این مقام قضایی واکنش‌های بسیاری از سوی کاربران توئیتر را در بر داشت.
برخی با نگاهی طنز آلود به اظهارات معاون دادستان کل کشور واکنش نشان دادند.
بر خلاف توئیتر اما اینستاگرام از فیلتر شدن مبرا شده است.
روز دوشنبه ۱۲ مهر ماه کمال هادیانفر، رئیس پلیس فتا، از مخالفت دولت با فیلتر شدن اینستاگرام خبر داد و گفت، در کمیسیون تعیین مصادیق چند بار تصمیم بر آن بوده که با توجه به اینکه سرور اینستاگرام در آمریکاست، این اپلیکیشن در ایران باید فیلتر شود، اما دولت با فیلتر شدن آن مخالف است.
نظر یکی از کاربران توئیتر در راستای حمایت دولت از فیلتر نشدن اینستاگرام.
حال این پرسش مطرح می شود که اساسا معیار فیلترینگ برای اپلیکیشن‌های شبکه های اجتماعی چیست؟
در این ارتباط نیما راشدان، تحلیلگر اینترنت در گفتگو با بخش فارسی صدای آمریکا می گوید، علیرغم این که دولت و منتخبان مردم در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه اکثریت عددی دارند، اما تصمیم نهایی با کسانی است که در حلقه نزدیکان آقای خامنه‌ای هستند.
نیما راشدان: علیرغم این که دولت و منتخبان مردم در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه اکثریت عددی دارند، اما تصمیم نهایی با کسانی است که در حلقه نزدیکان آقای خامنه‌ای هستند.
وی گفت: اختلاف دولت روحانی، سپاه و نزدیکان آقای خامنه‌ای در این نیست که چرا برخی سایت ها یا شبکه‌های اجتماعی را فیلتر می کنیم، بلکه در این است که کجا و در چه زمانی باید فیلترینگ انجام شود. به عنوان مثال نرم افزارهایی چون اینستاگرام و تلگرام که عموما مورد استفاده جوانان قرار می گیرد به نوعی پایگاه رای آقای روحانی محسوب می شود، همانطور که در انتخابات مجلس، دولت حسن روحانی توانست با استفاده سیاسی از تکنولوژی نرم افزار تلگرام اکثریت مجلس (حداقل در تهران) را از آن خود کند.
این تحلیلگر اینترنت افزود تقابل دولت و سپاه بیشتر از آن که درباره محتوا و موارد فنی این نرم افزار‌ها و سایت‌ها باشد، باز می گردد به جنبه بیرونی داستان؛ سپاه و اصولا افرادی که در این شورای عالی فضای مجازی هستند، در تلاش هستند با فیلترینگ و ایجاد محدودیت بیشتر افراد رده بالای سیاسی و منابع قدرت یا روحانیون مذهبی را راضی نگه دارند؛ اما دولت با این مقدار محدودیت و فیلترینگ موافق نیست. اما این بدان معنا نیست که دولت طرفدار اینترنت آزاد است.
با اینکه اینستاگرام در ایران فیلتر نیست، اما خبرهای بسیاری از بازداشت کاربران اینستاگرامی در چند ماه گذشته منتشر شده است.
در آخرین مورد روز گذشته شش مدل در شهر مشهد به اتهام "تلاش برای از بین بردن اصول و ارزش‌های مذهبی جامعه" بازداشت شدند.
به گزارش «گرداب» وبسایت «مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» اعلام شده امسال در حدود ۴۵۰ نفر از افرادی که «در حوزه‌های ضد امنیت اخلاقی، چرخه مدلینگ مجرمانه و توهین به عقاید دینی فعالیت می‌کردند» در تلگرام، واتس اپ و اینستاگرام گروه و کانال داشته‌اند شناسایی و دستگیر شده‌اند.
بازداشت‌های گسترده کاربران اینستاگرام و دیگر صفحات مجازی در حالی صورت می گیرد که برخی از کاربران معتقدند اگر قرار است در کشور فیلترینگ وجود داشته باشد، حکومت می تواند به جای بازداشت این کاربران، صفحات آنها را فیلتر کند.
نیما راشدان در ارتباط می گوید، اتفاقا در سال های گذشته حکومت ایران با صرف هزینه‌های میلیاردی تومان، تلاش برای تحقق فیلترینگ هوشمند داشت اما موفق نشد. عملا در ایران، اینترنت هوشمندی به آن معنا که به بتواند تمام عکس‌های اینستاگرام را با یک برنامه کامپیوتری جمع آوری و اسکن کند و مورد رصد قرار دهد وجود ندارد.
از این رو حکومت ایران با استخدام برخی افراد ارزشی و به صورت دستی، به روش های مختلف با برقراری ارتباط با مدیران این صفحات اقدام به شناسایی و بازداشت این افراد می کنند.
توئیتر در حالی کماکان در ایران فیلتر باقی می ماند که بسیاری از مقامات ایرانی در آن فعالیت می کنند.
این امر که مردم عادی اجازه استفاده آزادانه از توئیتر را ندارند مورد انتقاد بسیاری قرار گرفته است، میلاد هم یکی از این منتقدان است.
نیما راشدان معتقد است این یک امر عادی است چرا که سران حکومت، با خیال این که ولی نعمت مردم و صاحب بصیرت است از اینگونه قوانین مستثنی هستند.
برخی کارشناسان فناوری معتقدند فیلترینگ در ایران با هدف فروش فیلترشکن انجام می شود.
آقای راشدان می گوید، این فرضیه بسیار درست است چرا که کشور ایران در جدول شفافیت بین المللی یکی از فاسد‌ترین کشورهای دنیاست.بر اساس آنچه از داده هایی که از ایران می آید فرضیه منطقی به نظر می آید.
وی ادامه داد به عنوان مثال محدودیتی که در برخی امور گمرکی وجود دارد برخی محصولات هستند که اجازه ورود به کشور را ندارند، اما شاهد هستیم که میلیون تن از این محصولات در کشور وجود دارد، با بحث واردات سیگار خارجی که سال های سال است در کشور ممنوع است، اما به راحتی در کشور خرید و فروش می شود.
علیرغم سال ها فیلتر بودن توئیتر در ایران، در ماه‌های اخیر برخی نمایندگان و مقامات ایران از اهمیت رفع فیلترینگ این شبکه اجتماعی سخن گفتند.
مثلا حسن روحانی، در همایش سالگرد تاسیس شرکت ملی گاز ایران که در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ در پژوهشکده نفت برگزار شد، از این که دولت او برای فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی تحت فشار است پرده برداشت.
رئیس جمهور ایران در صفحه توئیترش هم مخالفت خود را با فیلترینگ اعلام کرد.
احمد مازنی، نماینده اصلاح طلب و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با استقبال از رفع فیلتر توئیتر به وبسایت خبری وقت ایران گفت: "نباید در مورد فضای مجازی و عرضه ارتباطات جهانی واکنشی و منفعلانه عمل کنیم، اما باید به صورت منطقی عمل کنیم و منطقی‌ترین تصمیم رفع فیلتر هر چه سریعتر توئیتر است."
نیما راشدان، تحلیلگر اینترنت می گوید با توجه به حضور برخی نمایندگان که در اینگونه مسایل اطلاعات دارند اما اکثریت مجلس درک و سواد درستی از دنیای اینترنت ندارند، پس نمی توان از این افراد توقع اقدامی مناسب در این راستا داشته باشند.
از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ فیسبوک، توئیتر و یوتیوب در ایران فیلتر است. البته سابقه فیلترینگ در ایران قدیمی‌تر است و تا پیش از آن هم چندین شبکه اجتماعی و هزاران وبسایت خبری و غیرخبری گرفتار فیلترینگ شده بودند.
حسن روحانی که از زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری تاکنون بارها در مخالفت با فیلترینگ سخنرانی کرده، هنوز نتوانسته فیلتر فیسبوک، توئیتر و یوتیوب را بردارد، اما دولت او در مقابل گسترش دایره محدودیت‌ها و فیلتر شدن شبکه‌هایی مثل تلگرام و اینستاگرام مقاومت کرده است.
به نظر می‌رسد که فراقوه‌ای بودن نهاد تصمیم‌گیر درباره فیلترینگ وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی، یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی حسن روحانی و دولتش باشد.
