ملاقات اخير بین نخست وزیر هند، نارندرا مودی، و رئیس جمهوری چین، شی جين پينگ، در حاشیه اجلاس سران بريکس، در فورتالزا (برزیل) به نشانه‌های امیدوار کننده‌ای در روابط دو جانبه اشاره داشت.
به نظر می‌رسيد که دو کشور آماده‌اند تا از مسايل مربوط به اختلافات مرزی عبور کرده و شتابی مثبت در عرصه‌ای بسيار مهم‌تر، يعنی همکاری‌های اقتصادی، بوجود بياورند. اما تحلیلگرانی که اين حرکات را زير نظر دارند در گفتگو با صدای آمريکا می‌گويند آینده روابط بین دو همسایه به چيزی بیش از برکت اقتصادی بستگی خواهد داشت.
يکی از نشانه‌های کلیدی تمايل به ايجاد روابط نزدیکتر که در فورتالزا (برزيل) مشاهده شد، دعوتی بود که شی از مودی برای شرکت در اجلاس ماه نوامبر سازمان همکاری های اقتصادی حوزه اقیانوس آرام (APEC) در چين به عمل آورد.
در حالی که همه اعضای آپک بايد درباره عضويت در اين سازمان رای بدهند، ليکن دعوت آقای شی به ديده معاشرت در مقياس جهانی دیده می شود. پيش از اين، شی بابت سفر به هند در ماه سپتامبر از مودی دعوتنامه ای دريافت کرده بود.
اختلافات مرزی
اختلافات مرزی که در سال ۱۹۶۳ به بروز جنگی کوتاه مدت بين هند و چين منجر شد، هنوز هم گاهی اوقات به بروز درگیری‌های مرزی می انجامد، و هنوز مشکلی مهم است که پاسخی مناسب می‌طلبد، بويژه از جانب هند. در نشست فورتالزا، مودی گفت مذاکره برای رسيدن به توافقی در مورد اختلاف مرزی می‌تواند به مثابه الگويی از رفع اختلاف برای ساير جهان باشد.
با این حال، شی بیشتر قصد داشت پيام ديگری بفرستد.
بنابر گزارش خبرگزاری رسمی چين، شين‌هوا، رئيس جمهوری چين در فرتالزا گفت «چين و هند رقیب يکديگر نيستند بلکه شرکای همکاری و استراتژيک درازمدتی هستند.» او استدلال کرد که به عنوان دو تا از ملل بزرگ جهان، چين و هند می‌توانند در پيوند با يکديگر نفوذ بيشتری داشته باشند تا هر يک بصورت جداگانه.
نقل قولی که از رهبر چين تکرار می شد اين بود که، «اگر دو کشور با یک صدا صحبت کنند، تمام جهان با دقت گوش خواهد داد.»
همکاری مالی
درحالیکه ایالات متحده در مقام دفاع از قسمت اعظمی از شرق آسيا در اختلافات آبی بر سر دریای جنوب چین، در برابر چین ايستاده است، شريکی مثل هند می تواند کفه ترازو را به نفع چين سنگين کند. از لحاظ جزئیات، با این حال، تمرکز تا حد زیادی بر همکاری های اقتصادی است.
هاییان وانگ، شریک مدیریت از مؤسسه هند چین، در اين رابطه گفت، «حکومت چین آشکارا گفته است که روابط چین و هند در قرن ۲۱ پر جنب و جوش ترین رابطه با بزرگترين پتانسيل‌ها خواهد بود.»
با توجه به مطالعه انجام شده توسط اتاق بازرگانی PHD، یک گروه تجاری هند مستقر در دهلی نو، چین امسال برای تبدیل شدن به بزرگترین شریک تجاری هند از ایالات متحده آمریکا پیشی گرفت.
وانگ گفت، «رویای چین و رویای هند برای غنی تر و مرفه تر شدن اساساً یک رویای مشترک است. پیگیری مشترک یک رویای مشترک نیاز به همزیستی مسالمت آمیز دارد و به ميزان زیادی در پیدا کردن راه هایی برای همکاری، و نه فقط تمرکز بر رقابت، نياز به عمل گراتر شدن دارد.»
اگر موضوع اقتصاد را در نظر بگيريم، یکی از موانع غالبا تکرار شده توسط تحلیلگران، اين استنباط است که کسری تجاری هند با چین بیش از حد بالا است.
با این حال، آنیل گوپتا، استاد دانشکده بازرگانی اسمیت در دانشگاه مریلند، بر این باور است که چنین نیست.
گوپتا گفت، «خير بالا نیست، چرا که در نهایت نمی توان انتظار داشت معاملات بازرگانی با همه کشور ها متعادل باشد.»
کسری تجاری هند با چین در سال ۲۰۱۳ مبلغ ۳۱ ميليارد دلار بود، که تنها ۲۰ درصد کسری تجاری کل هند را تشکیل می‌داد.
گوپتا گفت، «اگر هند نگران کسری تجاری است، که باید باشد، مشکل چین نیست.»
درحالیکه حکومت هند خواستار افزایش سرمایه‌گذاری چین است، برخی از تحلیلگران استدلال می کنند که چین برای فرصت های تجاری و سرمایه‌گذاری به جای بازار هند بايد به سازمان کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) نظر داشته باشد.
اعتماد سازی
اما گيريجا پاند، از شرکت مشاوره آپکس آوالون، شرکت مشاوره دهنده که بازارهای آسيا و اقيانوسيه را زير نظر دارد، معتقد است که بازار هند، به دليل اندازه‌اش، از بازارهای آسه آن جذاب تر است.
پاند گفت، «چينی ها فکر می کردند که به ویتنام بروند و به تایلند و اندونزی و یا بسیاری از کشورهای آسه آن بروند. اما حالا فهميده‌اند که همه آن بازارها کوچکتر از هند هستند و در ضمن آنها اقتصادهای صادراتی هستند و بازار به اندازه کافی بزرگی در داخل خود ندارند.»
وانگ، از موسسه هند چین، معتقد است برای رشد روابط اقتصادی بين دو غول اقتصادی آسيا، مسئله اساسی تر کمبود اعتماد و اطلاعات میان چین و هند است که باید بر آن غلبه کنند.
کری براون، استاد سیاست چین در دانشگاه سیدنی، با اين نظر موافق است. وی به تازگی در مقاله‌ای نوشت، راه حل برای روابط بهتر نیاز به چيزی بیش از افزایش تجارت دارد.
براون می‌گويد، «آنها معمولا طوری عمل می کنند که انگار واقعا نمی دانند که فراتر از مسائل کوچک مرزی، چقدر برای همديگر مهم هستند. آنها با زبان ژئوپولیتیک مشترکی با هم صحبت نمی‌کنند. جالب است دو کشوری که به باستانی بودن تمدن‌های خود افتخار می‌کنند ... این روزها مثل دو نوجوان بی‌مهارت و عصبی که برای اولين بار همديگر را ملاقات کرده‌اند رفتار می‌کنند.»
از نظر براون، سوال جالب این است که جهان چه واکنشی به گرم شدن روابط اين دو کشور نشان خواهد داد، و اين که آيا صميمی شدن آنها با يکديگر دوامی خواهد داشت يا نه.
