آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه ایالات متحده، در گفت وگویی اختصاصی با بخش فارسی صدای آمریکا، ضمن رد کردن گزارش‌های منتشر شده درباره تحریم دارویی ایران توسط آمریکا، گفت ایران مشمول تحریم دارویی نبوده و نیست.
متن کامل گفت وگوی ستاره درخشش رئیس بخش فارسی صدای آمریکا با آلن ایر به شرح زیر است:
صدای آمریکا: قیمت دارو برای مردم در ایران یک مشکل جدی شده، سازمان بیمه سلامت ایران به تازگی اعلام کرد مبلغ ۶۷۵ میلیون دلار، برای پوشش هزینه‌های رو به افزایش داروهای بیماری‌های درمان ناپذیر، و دیگر داروهای گران قیمت اختصاص می‌دهد. مقامات همچنین گفته‌اند که ۲ هزار و ۹۰۰ نوع مختلف دارو در ایران مصرف می‌شود، اما فقط ۵۵ درصد این داروها، داخل ایران تولید می‌شوند، یعنی ۱۳۰۰ نوع دیگر باید به ایران وارد شوند، ولی به خاطر تحریم‌ها، واردات دارو به شدت محدود است. وزیر بهداشت ایران نیز اخیرا گفت به خاطر هزینه‌های هنگفت پزشکی، هر ساله در ایران بیش از ۷۰۰ هزار نفر به زیر خطر فقر می‌روند. آنها آمریکا و تحریم‌ها را مقصر می‌دانند. نظر شما در این باره چیست؟
آلن ایر: کاملا قابل درک است که برخی بخواهند تقصیر پدیده فقر در ایران را به گردن ما بیندازند، ولی به نظر من این تفسیر و تحلیل درستی نیست. خود وزیر سابق بهداشت خانم (مرضیه وحید) دستجردی، قبل از آن که عزل شوند، گفت که علت اصلی کمبود دارو سیاست‌ها و اولویت‌بندی‌های دولت وقت بود. مثلا گفت به جای اختصاص ارز برای واردات دارو، این ارز برای اختصاص به واردات لوازم آرایشی و امثال آن بود. پس اصل مطلب این است که تجارت امور انسان‌دوستانه (humanitarian trade) هرگز مورد تحریم قرار نگرفته است و افزون بر آن مقامات ما همیشه تلاش کرده‌اند که در جهت کاستن اثرات سوء تحریم‌ها بر شهروندان عادی ایران، این تجارت امور انسان‌دوستانه حفظ شود و من خوب می‌دانم که ممکن است برای برخی از بینندگان شما، این ادعای من تعجب آور باشد.
قبل از توافق ژنو، یعنی همان برنامه اقدام مشترک، مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا و وزارت خزانه‌داری، به اروپا سفر کردند – فکر می‌کنم بهار ۲۰۱۳ بود – صرفاً با هدف دیدار با بانک‌ها و شرکتهای دارویی اروپایی جهت توضیح درباره همین تجارت امور انسان‌دوستانه مجاز. همین طور باز قبل از توافق ژنو، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) دستورالعمل شفافی را منتشر کرد و در آن در مورد نحوه پردازش مبادلات مربوط به این تجارت انسان‌دوستانه توضیح دادند و این که به طورکلی چگونه شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از مجوزهای موجود، دارو به ایران صادر کنند. این مربوط به قبل از توافق ژنو (آذر ۱۳۹۲) بود.
با توافق ژنو یا برنامه اقدام مشترک، گروه ۱+۵ در چارچوب آن، تعهد کردند برای تسهیل تجارت امور انسان‌دوستانه برای تامین نیازهای داخلی ایران، با استفاده از درآمدهای نفتی ایران خارج از کشور، کانال مالی افتتاح و راه‌اندازی شود. این کانال مالی شامل بانک‌های خارجی تعیین شده، بانک‌های ایرانی تعیین شده، که این بانک‌های ایرانی نباید مورد تحریم قرار بگیرند. و از نظر تعریف تجارت امور انسان‌دوستانه، طبق توافق ژنو، این تجارت شامل مراودات تجاری مربوط به تولیدات غذایی و کشاورزی، دارو، تجهیزات دارویی و مخارج خارجی بیماران ایرانی بود.
خوب پس بر اساس توافق ژنو از ایران خواستیم که شرکتهای بین‌المللی را معرفی کنند که ایران بتواند از آنها غذا، محصولات کشاورزی و دارو بخرند. و همینطور از آنها خواستیم که مؤسسات آموزشی و درمانی را معرفی کنند تا این مؤسسات هم بتوانند از این کانال‌ها استفاده کنند و این مؤسسات آموزشی و درمانی خارج از ایران باید باشند که معمولا ایرانی‌ها به آنها مراجعه می‌کنند.
این کانال‌ها و این حساب‌ها فعال هستند. چون در نتیجه این درخواست ما، ایران حدود ۶۰ شرکت کشاورزی، ۲۸۰ شرکت دارویی، ۴۲ مرکز پزشکی و فکر می‌کنم حدود ۷۰۰ مؤسسه آموزشی را معرفی کرد به گروه ۱+۵ و اعضای گروه همه آنها را پذیرفتند و تایید کردند.
پس بعد از آن، این کانال‌ها و این حساب‌ها، فعال هستند و الان مقامات ما چه در واشنگتن و چه در خارج، با آن شرکت‌هایی که ایران معرفی کرد در تماسند تا مطمئن باشیم که آنها با این دستورالعمل و راهنمایی آشنا و از آن آگاه هستند. و همینطور OFAC گروهی از ماموران خود را به آن کشورهایی که بانک‌های معرفی شده توسط ایران در آنجا حضور دارند فرستاد تا درباره جزئیات اجرایی کردن این برنامه با آنها گفت وگو کنند و در صورت نیاز به سئوالات آنها پاسخ دهند.
این وضعیت کنونی است. ماه پیش بود که بعضی دولت‌های خارجی با ما در تماس بودند و در مورد امکان این تجارت امور انسان‌دوستانه، و در پاسخ به پرسش‌های آنها، اطلاعات مفصلی را درباره این کانال‌ها و حساب‌ها در اختیار آنها گذاشتیم.
این خلاصه‌ای بود از کارهایی که – هم قبل از توافق و هم در چارچوب توافق ژنو – انجام دادیم برای تسهیل این تجارت امور انسان‌دوستانه.
صدای آمریکا: هفتۀ گذشته، شرکت (حقوقی) اکین گامپ، یک گزارش ۳۸ صفحه ای آماده کرد که عنوان آن این است: «تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران: محدودیت های رسمی و غیررسمی بر سر فعالیت انسانی معاف (از تحریم)» در این گزارش آمده که توافقنامه که نوامبر ۲۰۱۳ (بین ایران و قدرت های جهانی) امضا شد، شامل «ایجاد یک کانال مالی برای تسهیل داد و ستدهای انسانی می شود برای رفع نیازهای داخلی ایران است»؛ اما «آمریکا و متحدان اروپایی آن برای ایجاد این کانال مالی از خود تمایلی نشان نداده اند،» با این که «ایجاد چنین کانالی می تواند به میزان قابل توجهی به تقویت تجارت بشردوستانه با ایران هم کمک کند.» توصیه این گزارش این است که گروه ۱+۵ باید «با ایران کار کند تا چند موسسه مالی آمریکایی، اروپایی و خصوصی ایرانی، یا بانک هایی را در کشورهای ثالث، به عنوان کانال های مورد توافق مالی برای تسهیل همین نوع معاملات بشردوستانه با ایران انتخاب کند. نظرتان در مورد این گزارش چیست؟
آلن ایر: اولا من این گزارش را نخواندم و با محتویات آن آشنایی ندارم. ولی در مورد پیشنهاد آن، خوب، جانا سخن از زبان ما می‌گویی؛ یعنی ما همین کار را کردیم، از نظر ایجاد و راه اندازی یک کانال مالی و حساب های بانکی چه خارج از ایران و چه داخل ایران و تسهیل این تجارت امور اسنان دوستانه. پس این موضوع تمایل و گرایش یا عدم تمایل این طرف یا آن طرف نیست؛ این تعهدات ما بر طبق توافق ژنو است، یعنی برنامه اقدام مشترک. از این نظر همانطور که مقامات ایران بارها گفته‌اند، ما طبق تعهداتمان در چارچوب توافق ژنو عمل کرده‌ایم، می‌کنیم و خواهیم کرد و به آن پایبند هستیم.
فراتر از آن، همانطور که در اول اشاره کردیم، ما مطمئن هستیم که این تجارت امور انسان‌دوستانه باید حفظ شود برای کاستن اثرات سوء برای ایرانیان عادی.
ممکن است خالی از لطف نباشد که اضافه کنم که مثلا بعضی‌ها در ایران در مورد حرف منطقی و حرف زور صحبت می‌کنند؛ خوب ما با همه درمورد این موضوع حرف منطقی می‌زنیم؛ ولی نمی‌توانیم زورگویی کنیم و شرکت‌ها را مجبور کنیم که با ایران تجارت کنند. ولی کاری که کردیم، مقامات ارشد ما، وزارت خارجه، وزارت خزانه‌داری و همان OFAC بارها به نحوی سعی کردیم که همه کسانی که در این روش دخیل هستند، خوب آگاه باشند از این کانال‌های مالی و از نحوه استفاده از این مجوزهای موجود برای صدور غذا، دارو و امثال آن به ایران.