لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۲۳:۰۴

ارتباط ایران با القاعده: حدس یا واقعیت؟


نشست خبری پلیس کانادا پیرامون کشف توطئه بمبگذاری در قطار، تورنتو، ۲۲ آوریل ۲۰۱۳
نشست خبری پلیس کانادا پیرامون کشف توطئه بمبگذاری در قطار، تورنتو، ۲۲ آوریل ۲۰۱۳

برگردان مقاله ای از نشریه هاآرتز، چاپ اسرائیل.

اتهام طرح شده از سوی مقامات امنیتی کانادا مبنی بر آن که دو مظنون به طرح توطئه بمبگذاری در یک قطار در تورنتو از یک عنصر وابسته به القاعده در ایران راهنمایی گرفته اند، و رد شدن این اتهام از سوی ایران، پرسش هایی تازه را پیرامون ارتباط احتمالی ایران با القاعده مطرح می کند.

ایران و القاعده سالهاست با یکدیگر در کشاکش بوده اند و این به رغم اعطای پناهندگی از سوی ایران به خویشاوندان اسامه بن لادن است. گفتنی است که این افراد تحت نظر سپاه پاسداران هستند.

شیعه بودن رژیم جمهوری اسلامی مانع از ایجاد رابطه دوستانه میان گروه های افراط گرای سنی چون حماس و کشورهای سنی چون قطر و امارات متحده عربی با ایران نشده است. اما ایران دلایل سیاسی، نظامی و عینی فراوانی برای عدم همکاری با القاعده دارد.

از جمله این دلایل، وجود و فعالیت گروه اسلام گرای موسوم به جبهه النصره است که با دولت بشار اسد مبارزه می کند و اخیراً اعلام کرده که به القاعده پیوسته است. این گروه بر مبنای تمام معیارهای جمهوری اسلامی، دشمن تلقی می شود و یکی از این معیارها مبارزه و دشمنی با رژیم اسد است، که مبنای مبارزه جبهه النصره است. تهدید دیگر فعالیت جبهه النصره برای ایران، تضعیف جایگاه آن کشور در منطقه در صورت فروپاشی رژیم اسد است.

از سوی دیگر ایران در عراق علیه القاعده فعالیت می کند؛ همچنان که طی چندین سال اخیر چنین کرده است. القاعده به حمایت قبایل سنی متکی است و برای برکناری نوری المالکی، نخست وزیر شیعه عراق، می کوشد.

در این حال، احتمال می رود که ایران در شمال یمن به دولت آن کشور کمک می کند تا با القاعده که در جنوب یمن پایگاه هایی دارد، مبارزه کند. از این روی، تناقضی در این میان مشهود است و آن، منافع مشترک ایران و آمریکا در مبارزه با القاعده است؛ که منافعی بوده که در جنگ افغانستان نیز مطرح بود و در راستای حفظ همین منافع مشترک بود که ایران و بعدتر سوریه، در مبارزه با القاعده با نیروهای اطلاعاتی آمریکا همکاری کردند.

هدف عمده حملات تروریستی که در ایران طراحی می شوند یا با کمک ایران انجام می گیرند، چهره های اپوزیسیون جمهوری اسلامی است که خارج از ایران زندگی می کنند، یا پایگاه های آمریکا در عراق، یا پایگاه های اسرائیل در خارج از آن کشور.

اما تاکنون شاهد یا مدرکی مبنی بر رابطه ای مستقیم میان ایران و حملات القاعده یافت نشده است، از جمله در مورد حملات یازده سپتامبر به آمریکا. این، موردی بود که جرج بوش رییس جمهوری وقت ایالات متحده نیز به آن پرداخت، و بر نبود چنین شواهدی تأکید کرد.

احتمالی دیگر آن است که اگر رابطه ای میان مظنونان طرح بمبگذاری قطار تورنتو با ایران وجود داشته باشد، ممکن است این رابطه، با گروه های زیرزمینی سنی باشد که در ایران فعالیت می کنند، مثلاً گروه های جدایی طلب بلوچ که همواره دشمن جمهوری اسلامی بوده اند و رژیم تهران سالهاست با آنها می جنگد.

با این وصف، تحقیقات امنیتی نشان می دهد که حتی این دست گروه ها، گرایشی به حمله به اهداف غربی ندارند و بیشتر در پی ایجاد تزلزل در پایه های حکومت تهران هستند. از این روی است که به سهولت نمی توان پیرامون نقش احتمالی ایران در توطئه بمبگذاری قطار در تورنتو قضاوت کرد و برای رسیدن به چنین نتایجی، به مستندات محکمتر و مستدلتری نیاز است.
XS
SM
MD
LG