گروه هنرمندان تئاتر آزاد کشور «بلاروس» در نمایشی به نام «هارولد پینتر بودن» در فستیوال بین المللی تئاتر در شهر نیویورک به نام «زیر رادار» Under The Radar شرکت کردند. این گروه تئاتری با یازده بازیگر، کارگردان و مدیر صحنه برای شرکت در جشنواره تئاتر نیویورک مجبور شدند از خط قرمزهایی که وجود داشت بگذرند.
«هارولد پینتر بودن» نمایشی است که بر اساس روایت های زندانیان سیاسی در «بلاروس» و نوشته های «هارولد پینتر» نمایشنامه نویس فقید، بازیگر، فعال سیاسی و برنده جایزه ادبی نوبل ۲۰۰۵ انگلیسی ساخته شده است.
نمایش «هارولد پینتر بودن» روی مسئله سوء استفاده از قدرت در «بلاروس» تکیه دارد. موضوعی که اعضای گروه تئاترآزاد بلاروس بخوبی با آن آشنایی دارند واز نزدیک آن را تجربه کرده اند.
اعضای این گروه تئاتری هم چون بسیاری دیگر از شهروندان بلاروس به تازگی با سرکوب هایی در داخل مملکت روبرو بوده اند که از پیامدهای نتایج انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته در این کشور به شمار می رود. انتخاباتی که موجب اختلاف و اعتراض مردم در این کشوربوده است. همین مسئله باعث شد که گروه تئاتر آزاد به صورت پنهانی از کشور بلاروس خارج شود.
ناتالی کولیادا کارگردان «گروه تئاتر آزاد بلاروس» به رابطه تنگاتنگ بازیگری و سیاست در بلاروس اشاره می کند: «شما هر بار که در مورد مسائل روز در بلاروس صحبت می کنید در واقع به صورتی اتوماتیک وارد سیاست شده اید. هر بار که مردم را وادار به اندیشیدن کنید هم وارد سیاست شده اید. ما در این نمایش درباره مسائلی حرف می زنیم که موجب نگرانی ماست و این مسائل نگران کننده می تواند هر چیزی باشد. کودکی، خودکشی، مذهب، آدم ربائی، زندانی های سیاسی، اقلیت های جنسی، همه و همه بخشی از تئاتری است که ما ارائه می دهیم.»
طرح این موارد که بخشی از واقعیت های زندگی امروز مردم در بلاروس به شمار می رود بازگشت اعضای گروه تئاتر آزاد بلاروس به ویژه «ناتالی کویادا» و همسر و دستیارش «نیکولای خارزین» را به این کشور مشکل ساخته است.
نیکولای خارزین می گوید: «ما اگر بعد از این اجراها در نیویورک به بلاروس بازگردیم فورا به زندان انداخته می شویم. آنوقت دیگر هیچ کسی در خارج از زندان باقی نخواهد ماند تا فعالیت های تئاتری ما را در خارج از زندان ادامه بدهد. به همین دلیل هم امروز ما فکر می کنیم تنها وظیفه ما اطلاع رسانی به جامعه بین المللی از راه اجرای این نمایش است.»
مارک راسل، مدیر جشنواره تئاتر«زیر رادار» شهر نیویورک معتقد است که تماشاگران این جشنواره به خوبی پیام گروه تئاتر بلاروس را درک خواهند کرد: «دعوت من از این گروه برای شرکت در فستیوال تنها به دلیل سیاسی بودن کار آن ها نیست. بلکه هنر گروه و نوع بازگو کردن داستان حیرت آور نمایش آن هاست که تا این حد مرا تحت تاثیر قرار داده است. اگر تئاتری در حال حاضر در سطح جهان «زیر رادار» باشد همین تئاتر «بلاروس» است. تئاتری زنده که در نبض تپنده زمان حال حاضر جریان دارد.»
گروه تئاتر آزاد بلاروس نمایش «هارولد پینتربودن» را برای نخستین بار، سال گذشته در لندن اجرا کرد و با نقدهای مثبت گوناگونی مواجه شد. «کوین اسپیسی» بازیگر تئاتر و سینمای آمریکا که درحال حاضر به اداره تئاتر «اولد ویک» Old Vic's لندن اشتغال دارد به «نیویورک» پرواز کرد تا حمایت خود را از گروه تئاتر آزاد بلاروس نشان دهد.
کوین اسپیسی می گوید: «رویدادهای اخیر در کشور بلاروس همان وقایعی است که در طول تاریخ تکرار شده و شرایطی است که در آن دیکتاتوری درهای تئاترها را مهر و موم می کند، نمایشنامه نویسان دستگیر می شوند، بازیگران به زندان انداخته می شوند، روشنفکران ناپدید می شوند و گاه جسدهای آن پیدا می شود و همه این مسائل هم به این خاطر است که تئاتر می تواند به مراتب قوی تر از سیاست کاربرد داشته باشد.»
جشنواره تئاتر «زیر رادار» که از پنجم ژانویه آغاز شده است تا نوزدهم این ماه ادامه خواهد داشت و در طول این مدت نمایش «هارولد پینتر بودن» چندین بار پیاپی برای تماشاگران در سالن های تئاتری پیشتازی چون «لاماما» La Mama در داون تاون نیویورک به نمایش گذاشته خواهد شد.
گروه تئاترآزاد بلاروس در نظر دارد تا به عنوان اعتراض به شرایط دیکتاتوری در کشور بلاروس همراه هواداران خود در مقابل محل کنسولگری این کشور در شهر نیویورک دست به تظاهراتی آرام بزند.