ایالات متحده چهل و پنج سال پيش آمريكا يك رآكتور پژوهشی و اورانيوم با درجه تسليحاتي به عنوان سوخت آن را به كشور من فروخت. کمی پس از ان آمريكا موافقت كرد در دستيابي به چرخه سوخت هسته ای و نيروگاه‌های انرژی اتمی به ایران كمك كند. استدلال ایالات متحده اين بود كه انرژي هسته‌ای نيازهاي روز افزون اقتصاد ما را براورده می کند و ذخاير نفتی ما را براي صادرات يا تبديل به مواد پتروشيمي آزاد می سازد.
اين استدلال تغييري نكرده است.
با اين وجود پس از انقلاب اسلامي ايران در سال ۱۹۷۹ توافقهایی که در زمینه هسته ای كه با آمريكا به دست آمده بود از هم پاشید. واشنگتن حتي ارسال سوخت را به همان تاسيساتي كه خود ارائه كرده بود قطع كرد. ايران براي دستيابي به سوخت از منابع ديگر مجبور شد رآكتور را طوري تغيير دهد كه با اورانيوم غني‌شده تا بیست درصد كار كند. رآكتور پژوهشی تهران هنوز فعال است و ايزوتوپ‌هايي را توليد مي‌كند كه هر سال در درمان هشتصد هزار نفر از هموطنان من مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
اما رسيدن به اين مرحله آسان نبود. با نزدیک به تمام شدن ذخایر در سال ۲۰۰۹ و به خطر افتادن جان بسیاری از ایرانیان ما از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درخواست سوخت رآكتور كرديم.
در سال ۲۰۱۰ به پيشنهاد دولت اوباما موافقت كرديم بخش قابل توجهي از ذخاير اورانيوم با غناي پايين را با سوخت رآكتور تعويض كنيم. ولی پاسخي كه از كاخ سفيد دريافت كرديم تلاش براي تحريمهاي بيش‌تر شوراي امنيت سازمان ملل بود.
ما بار ديگر اقدامی به عمل آوردیم كه هر دولتي مجبور به آن است: حافظت از شهروندانمان و اطمينان از رفاه آنان. به لطف خداوند و تلاش و كوشش دانشمندان متعهدمان توانستيم كاري را انجام دهيم كه قبلا هرگز انجام نداده بوديم: غني‌سازي اورانيوم تا ۲۰ درصد مورد نیاز و تبديل آن به صفحه‌هاي سوخت براي رآكتور. ما هرگاه با تنها گزينه تامين نيازهاي خود روبه‌رو شده ایم شكست نخورديم.
تمامی روابط - چه بين فرزند و والدين، چه بين همسران و يا حتي ملت و كشورها- بر اساس اعتماد است. نمونه رآكتور پژوهشی تهران اشکارا مشکل كليدي بين ايران و آمريكا را نشان مي‌دهد: فقدان اعتماد.
ما بارها مخالفت شديد خود را با تسليحات كشتار جمعي اعلام كرده‌ايم. تقريباً هفت سال پيش آيت‌الله علي خامنه‌اي، رهبر معظم ايران این مساله را متعهد شد. او در فتوايي؛ توليد، ذخيره و استفاده از تسليحات هسته‌ای را ممنوع كرد.
موضع ما عليه سلاحهای كشتار جمعي كه موضع تاز‌ه‌اي نيست به بوته آزمايش گذاشته شده است. هنگامی که صدام حسين در دهه ۱۹۸۰ با سلاح شيميايي به ما حمله كرد ما با سلاح مشابه با ان مقابله نکردیم. در مورد برنامه اتمی ما، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با وجود شمار بي‌سابقه بازرسيهاي بی خبر نتوانست بعد نظامي بیابد.
حق حاکمیت و استقلال به این معنا نیست که جايي براي گفتگو يا ديپلماسي وجود ندارد بلکه به این معناست كه می توان به عنوان يك كشور برابر، و بر اساس احترام متقابل و عدالت وارد هر گونه مباحثه ای شد. براي برقراري اعتماد تمامی طرفهای درگیر ، به منظور پشت سر گذاشتن موانع یک گفتگوی صادقانه ، بايد رويكرد درست و صدقانه ای را در پیش گیرند.
يك جنبه‌كليدي ورود به مذاكرات بر اسا س اعتماد متقابل اين است كه نگرانيهاي طرف مقابل را هم طراز با نگرانيهاي خود بدانیم. براي حل موضوع هسته‌ای، دامنه مذاكرات ايران و ۵ بعلاوه یک (ایالات متحده، بریتانیا، چين، فرانسه، روسيه و‌آلمان) بايد جامع باشد. نگرانيهاي تمامی طرفها بايد مورد توجه قرار گيرد. مسائل پيچيده‌اي كه چندين دهه به آنها توجه نشده نمي‌تواند يك شبه حل شود. یک نشان دیگر اعتماد متقابل، تمايل و آمادگي براي دادن و گرفتن بدون پيش‌شرط است. اين شیوه عمل متقابل با رويكردهايي كه فقط مستلزم گرفتن است، متفاوت است. مهم‌تر از همه اين كه بايد به گفتگو به صورت يك فرایند نگاه كرد و نه یک رویداد. يك خانه می تواند در چند دقيقه به خاكستر تبديل شود، اما بازسازي آن مستلزم زمان زیادی است. به همين ترتيب اعتماد نیز مي‌تواند به سرعت و سهولت از میان برود ، اما برقراری آن به زمان زیادی نیاز دارد.
اگر هدف از گفتگو تنها جلوگيري از تشديد تضاد ها باشد و نه حل اختلافات، بدگمانی ادامه می یابد. اعتماد هرگز برقرار نخواهد شد. برغم تحريمها، تهديد به جنگ، ترور چند تن از دانشمندانمان و اشكال ديگر تروريسم، ما همچنان به گفتگو متعهد مانده ایم.
امیدواریم در مذاكرات آتی همه طرفها با اعتماد متقابل و بر اساس برابری به ميز مذاكره بازگردند؛ اين كه همگی به يك گفتگوی جامع و درازمدت و با هدف برطرف کردن نگرانيهاي كشورهای درگیر متعهد باشند؛ و از همه مهم تر، همه طرفها صادقانه براي برقراري مجدد اعتماد و اطمينان تلاش كنند.
شانسی برای بازگرداندن اعتماد
