ویولن های کمیاب و تحسین برانگیز

وقتی به اشیای گرانقیمت فکر می کنیم، اغلب جواهرات سنگین یا نقاشی های معروف به ذهنمان می اید. اما بعضی از ویولن های کمیاب هم همین قدر تحسین برانگیزند – و ارزش شان با قیمت های نجومی جواهرات و تابلوهای مشهور برابری می کند.

ویولن موسوم به «ویوتان» که آن آکیکو میرز هنرمند چیره دست آمریکایی آن را می نوازد، بیش از ۱۶ میلیون دلار می ارزد. ویوتان سال ۱۷۴۱ در ایتالیا، توسط گارنری دل گسو ساخته شده و اوج دوران طلایی ویولن سازی را به نمایش گذاشته است.

خانم میرز می گوید این ویولن به هیچیک از سازهایی که او نواخته شباهت ندارد:
«از سیم «سل» صدایی بسیار گرم و پر در می آید. درست مانند صدای ویولن سل. سیم «می» چنان صدایی درمی آورد که احساس می کنید روی گنبد بسیار بلند کلیسای بزرگی هستید و به صدای موسیقی که از کلیسا در می آید گوش می کنید.»

«ویوتان» از اسم هانری ویوتان، ویولن نواز قرن ۱۹ که صاحب این ویولن بود و آن را در نهایت استادی می نواخت، برگرفته شده است. اما این تنها یکی از چند ویولن بسیار کمیابی است که از نمایشگاه پائولو آلبرگینی در منهتن نیویورک سر درآورده اند.

آقای آلبرگینی همان طور که گاوصندوقش را – که آلات موسیقی موجود در آن در هر لحظه بین ۵ تا ۵۰ میلیون دلار می ارزد – باز می کند، توضیح می دهد ویوتان، که در زمان ساخت یک ویولن «تقریباً کامل» بود، تقریباً به طور کامل هم حفاظت شده تا به زمان حال رسیده است.

به نظر آقای آلبرگینی، کسانی که مالک چنین گنجینه هایی می شوند، بیشتر حکم مأمور نگهداری را دارند تا صاحب آن:

«این که بتوانید به طور معنی داری بخشی از زندگی این ساز باشید، و آن را به دنیا ارائه کنید یا آن را طوری نگه دارید که در آینده کس دیگری بتواند آن را به دنیا عرضه کند، چیزی است که بسیاری از مجموعه داران سراسر دنیا را به خود جلب می کند.»

پیوند علم و هنر

سازندگان ویولن به کمک لامپ مافوق بنفش و اندوسکوپ می توانند ترک ها و دیگر نقایص ویولن را که با چشم غیرمسلح دیده نمی شود، مشاهده و رفع کنند.

اما در کارگاه دیگری در همان نزدیکی، صنعتگران زبردست می توانند این ساز چهار سیمی را تماماً با دست تعمیر و بازسازی کنند و حتی بسازند.

یکی از استادان کار، جولی رید یبوآ در حال تعمیر ویوتان است. او می گوید حتی «نقایصی» که در شاهکارهای دل گسو وجود دارد، به صدایی که از آنها درمی آید جلوه شگفت انگیزی می دهد.

سازی برای نواختن، نه ارضای حس مالکیت

بسیاری از ویولنسل های نادر جهان بی صدا در موزه ها یا مجموعه های خصوصی خفته اند. اما بعضی از آنها مثل ویوتان همچنان لذت موسیقایی می آفرینند.

مثلاً آن آکیکو میرز غالباً با نواختن قطعاتی در تالار کارنگی و دیگر تالارها، شنوندگان را به وجد می آورد. او دو ویولن دیگر هم دارد. هر دو آنها ساخته «آنتونیو استرادی واری» سازنده و تعمیرکار بنام ویولن ایتالیایی، و همشهری ویوتان است که نزدیک به یکصد سال پیش از وی می زیسته. این دو ویولون از لحاظ کیفیت با ویولن ویوتان او برابری می کند؛ ولی خانم میرز ویوتان را دوست همیشگی اش می داند.

او لحظه ای را به یاد می آورد که یک فرد ناشناس ویوتان را به وی اهدا کرد تا در تمام عمر از آن استفاده کند:

«مثل یک بچه گریه می کردم. هنرمند، عمری را در آرزوی چنین لحظه ای می گذراند. باورم نمی شد.»

خانم میرز دوست دارد گفته منسوب به هانری ویوتان را تکرار کند که «هر کسی می تواند نت ها را بنوازد، ولی باید بگذارید نت آواز بخواند.»

آن آکیکو مایرز می گوید: «حالا ویولن ویوتان را من می نوازم و فکر می کنم که مثل یک خواننده، باید آوازش را بخواند.»